Serbest Kanama: Nedir, Riskleri ve Faydaları
Menstrüasyon—bir nimet mi, bir lanet mi, yoksa sadece bir rahatsızlık mı? Nasıl bakarsak bakalım, menstrüasyon üreme sağlığının bir göstergesidir. Günümüzde bazı kadınlar, regl kanının doğal akışını kucaklamayı tercih ediyor.
Serbest kanama hareketi, tampon, ped veya regl kabı gibi ürünleri kullanmayan ve bunun yerine kanamasını özgürce yaşayan kadınları destekler. Bu hareket, regl utancı ve buna bağlı ayrımcılığa bir protesto olarak başladı. Artık pek çok kadının hem evde hem de kamusal alanda özgürce kanaması bir yaşam biçimi haline geldi. Birçok kadın, regl kanının kirli olmadığını ve menstrüasyonun dünyanın yarısı için sağlıklı, normal bir yaşam parçası olduğunu göstermek amacıyla, üzerlerine ve yataklarına kanamış hallerini paylaşarak fotoğraf yüklüyor.
Serbest kanama hareketi ne zaman başladı?
Kadınların tampon ve hijyenik pedleri bir kenara bırakıp, regl kanının doğal akışını kabul etmeye ne zaman karar verdiğini tam olarak belirlemek zor. Bazı kültürlerde bu uygulama yüzyıllardır varken, modern dünyada serbest kanama yalnızca yakın zamanda bir harekete dönüştü. 2000’li yılların başında bazı kadınlar, özgürce kanamanın, bunu seçen her kadının hakkı olduğunu ifade etmeye başladı. Yaklaşık on yıl sonra cinsiyetçi bir skandal, 4chan adlı internet platformunda bazı kullanıcıların feministlerle ve serbest kanama hareketiyle alay etmeye başlamasıyla patlak verdi. Kadınları kıyafetlerinden kanadığı için küçük düşürmek istediler; fakat bu aşağılayıcı tavır, bedenlerini utanmadan kabul eden, özgürce kanayan yeni bir topluluğu cesaretlendirdi.
2015’te, Kiran Gandhi adında genç bir kadın, bir yılı aşkın süredir hazırlandığı Londra Maratonu’na başlamak üzereydi ki reglinin başladığını fark etti. Elinde çok az seçenek vardı ve hiçbiri iyi değildi. O da, kanamasına izin verip koşmaya karar verdi. Kararı haber oldu ve Kiran, kadın ve kız çocuklarına karşı ayrımcılığa, tampon ve pedlerdeki zararlı maddelere dair şeffaflık ihtiyacına, regl ürünlerinin haksız vergilendirilmesine ve regl atığının çevresel etkilerine karşı sesini yükseltti. Onun örneği, başkalarının da bu davaya katılmasına öncülük etti. Bugün serbest kanamayı savunmak, menstrüasyon utancına, ayrımcılığa ve haksız vergilendirmeye karşı güçlü bir toplumsal harekete dönüştü.
Serbest kanama hareketi neyi savunuyor?
Her regl olan kişi regl hijyeni, PMS ve ağrı hafifletmeyi kendi yolunca yönetir, ama aktif bir savunucu olmaz. Yine de sesini yükseltenlere kulak vermek gerek. İşte hareketin üyelerinin en çok öne çıkardığı nedenler:
Ayrımcı vergilendirme. Dünya nüfusunun yarısı menstrüasyon geçiriyor, geçirecek veya menopozdan geçmiş durumda. ABD’de yaşayan ortalama bir kadın, hayatı boyunca regl ve üreme sağlığı ürünleri için yaklaşık 18.000 dolar harcıyor. Bu bile maddi durumu iyi olanlar için büyük bir miktar; yoksulluk içinde yaşayan kadınlar içinse, gerekli ürünlere erişememek günlük yaşamdan bile dışlanmak anlamına gelebilir.
Uygun fiyatlı regl bakımı insan hakkıdır, fakat pek çok yerde regl ürünleri lüks olarak vergilendiriliyor. Kişiler uygun regl ürünlerini alamadıklarında, eğitim ve iş olanakları ciddi şekilde daralıyor. Daha az okula ya da işe gidiyorlar, ayrımcılıktan ve utançtan kaçınmak için. Bazı ülkeler — Hindistan, Kenya, Avustralya gibi — ped ve tampona uygulanan vergiyi kaldırırken, Almanya ve İrlanda gibi ülkeler ise düşürdüler.
Çevrenin korunması. Geleneksel regl ürünlerinin dünyayı kirlettiği bir sır değil; ancak sorun düşündüğünüzden daha büyük. Yalnızca ABD’de yılda on dokuz milyar tek kullanımlık regl ürünü tüketiliyor. Bu atıkların neredeyse tamamı geri dönüştürülemez şekilde çöplüklere gömülüyor. Serbest kanama hareketi, şirketlere regl ürünlerindeki plastik ve diğer biyolojik olarak parçalanmayan maddelerin azaltılması çağrısı yaparken, tüketicilere de daha çevre dostu seçimler yapmayı teşvik ediyor.
Sağlık endişeleri. Geleneksel regl ürünleri sadece çevreyi değil, vücudumuzu da kirletebiliyor. Bu ürünlerin yapımında zararlı kimyasallar kullanılabiliyor ve organik olmayan pamuktan üretilmişse tarımsal ilaçlar, parfüm, ağartıcı gibi maddeler içerebiliyor; bunların çoğunlukla pakette belirtilmediğini de unutmamak gerek. Küçük miktarlarda dahi olsa, bu maddeler bazı kadınlarda alerjiye ve hatta bakteriyel vajinozis veya vajinal mantar enfeksyionları gibi rahatsızlık riskinin artmasına neden olabiliyor.
Kullandığınız regl ürünlerine dikkat etmeniz için bir diğer sebep ise toksik şok sendromu. TSS, Streptococcus veya Staphylococcus bakterilerinin toksinleriyle meydana gelir. Kadınlar kadar erkeklerde de görülse de, çoğu vaka regl olan kadınlarda rastlanıyor. Derin yaralar ve yanıklarda da görülebilir, ama özellikle süper emici tamponlar (diyaframlar ve süngerler de daha az olmakla birlikte) ek risk oluşturur. TSS, böbrek ya da solunum yetmezliğine, pıhtılaşma bozukluklarına ve %5–15 oranında ölüme dahi yol açabilir. Ancak tedavisi mevcut ve özellikle erken fark edildiğinde iyileşme oranı yüksektir. Pratik olsun diye tampon kullanıyorsanız endişelenmeyin ancak sık değiştirin ve süper emici olanlardan uzak durun.
Serbest kanamanın faydaları
Regl atığında azalma. Tükettiğiniz ürün ne kadar az olursa, hem bütçenize hem çevreye o kadar iyi gelir. Özellikle regliniz yoğunken ürün kullanıyor olsanız bile, hafif günlerde serbest kanamak ciddi bir tasarruf sağlar.
Tabuları yıkmak. Serbest kanama hareketi halen çoğunlukla regli olmayan kişilerden direnç görse de işaret ettiği konular hepimizi ilgilendiriyor. Regl tabusunu yıkmak, topluma hem psikolojik hem de somut faydalar getirir; aynı zamanda bir pedi açıkça taşımak ya da regl olmanın nasıl bir şey olduğunu konuşmak gibi günlük davranışların da normalleşmesini sağlar.
Sağlık avantajları. Serbest kanama, toksik şok sendromu ve bazı ürünlerdeki zararlı maddelere karşı duyarlılık riskini ortadan kaldırır. Ayrıca bazı kadınlar, serbest kanadıklarında regl sürelerinin kısaldığını ve regl ağrılarının hafiflediğini iddia ediyor. Henüz bilimsel çalışmalar yapılmamış olsa da, bu öykülere şaşırmıyoruz; çünkü regl kanı, yeni döngüye hazırlık için vücuttan atılması gereken bir sıvıdır.
Regl ürünleri kullanmamanın dezavantajları
Kan lekeleri. Serbest kanamanın en büyük sıkıntısı, kan lekeleridir. Kıyafetlerinizi ve mobilyanızı nasıl koruyacaksınız? Kan lekeleri kıyafetlerden mümkün olduğunca çabuk soğuk suyla bekletip sabunla yıkayarak çıkarılabilir; ancak mobilyadan çıkarmak daha zordur. Bazı kişiler de havlu sermek ya da özel giysi giymek gibi önlemler alır.
Kan yoluyla bulaşan hastalıklar. Her ne kadar olasılık düşük olsa da, regl kanı bazen hepatit C ve hepatit B gibi hastalıklar taşıyabilir ve kan vücut dışında birkaç gün hatta hafta boyunca bulaşıcı kalabilir. Yani serbest kanama, kan yoluyla bulaşan hastalıkların yayılma riskini az da olsa artırabilir. Kanı başkasının temizlemesine bırakmayın.
Hijyen. Serbest kanamayı denemek istiyorsanız, kıyafetlerinizi sıkça değiştirmeniz önemlidir. Havanın etkisiyle regl kanı hızla bakteri üreterek kötü kokuya neden olabilir. Regl döneminde temiz ve ferah hissetmek ile ilgili daha fazlasını okuyabilirsiniz.
Serbest kanama için temel ipuçları
Evde başlayın. Yüzyıllarca süren regl utancının ardından, hiçbir koruyucu ürün kullanmamak başlarda tuhaf hissettirebilir. Başlangıçta evde ya da en rahat hissettiğiniz yerde denemek iyi bir fikir olabilir. Deneyin ve nasıl hissettiğinize bakın. Evde rahat hissederseniz, hafif günlerde dışarıda da deneyebilirsiniz.
Havlu çok işe yarar. Serbest kanarken evdeyseniz, mobilyanızı kalınca bir havluyla (birkaç kat yaparak) koruyabilirsiniz. Böylece kanayabilir ve leke olmadan oturabilirsiniz. Dışarı çıkacaksanız, birkaç kat iç çamaşırı giymek veya sadece hafif günlerde dışarı çıkmak da taşma riskini azaltır.
Kamu alanlarına saygı duyun. Reglinizi kendi istediğiniz şekilde yaşamak hakkınız; fakat başkalarına da saygı göstermelisiniz. Otobüste veya ofisteyseniz, koltuğunuzu ve çevrenizi mutlaka temiz tutun.
Adet külotlarını deneyin. Regl külotları, sızıntı ve kokuya karşı çok katmanlı, emici ve antibakteriyel materyallerden üretilmiştir; böylece gün boyunca kıyafetiniz lekelenmeden serbestçe kanayabilirsiniz. Aynı teknikle üretilen yoga taytı ve taytlar da mevcut. Toplulukta bu konuda ayrılık olsa da, birçok kadın regl külotu ile de serbest kanama kapsamında olduklarını düşünüyor. Neden bunu yaptığınıza göre değişir.
Sonuç
Bu sözün farklı versiyonları sosyal medyada sıklıkla dolaşıyor. Menstrüasyon hakkında yüzyıllardır süren damgalar ve mitler, bugün bile birçoğumuzun regl bedenlerinden utanç duymasına sebep oluyor. Bu kuşaklar arası travmayı iyileştirmek bizim elimizde. Belki de serbest kanama, menstrüasyonun doğal ve sağlıklı bir süreç olduğunu hatırlamamıza yardımcı olabilir.
Reglinizi WomanLog ile takip edebilirsiniz. Hemen WomanLog’u indirin:
