İkizlere—Ya Da Daha Fazlasına—Hamile Kalmak
Hamilelik, bir kadının hayatında heyecan verici ve çoğu zaman da bunaltıcı bir dönemdir. İkizlerle bu heyecan iki katına çıkabilir, stres de öyle. Birden fazla bebek beklerken hamileliğin birçok yönü farklıdır, ancak hamileliğiniz sağlık profesyonelleri tarafından takip ediliyorsa endişelenmenize gerek yoktur. Binlerce kadın her gün sağlıklı ikizler ve üçüzler dünyaya getiriyor.
Bir kadının bedeni, aynı anda birden fazla bebeğe—sıklıkla “çoğul gebelik” olarak adlandırılır—oldukça iyi uyum sağlayabilir. Yine de, birden fazla bebek bekliyorsanız dikkate almanız gereken bazı noktalar var.
Çoğul gebelik nasıl oluşur?
İkizler, üçüzler veya çok nadir durumlarda dördüzler hatta daha fazla bebek, annenin rahminde aynı anda gelişebilir. Bu, ya tek bir yumurtanın tek bir sperm tarafından döllenip daha sonra birden fazla embriyoya bölünmesiyle, ya da birden fazla yumurtanın aynı anda salınıp her birinin farklı spermler tarafından döllenmesiyle olur. Yumurtlama sırasında birden fazla yumurta salınırsa buna hiperovülasyon denir.
İki tip ikiz vardır: tek yumurta ikizleri ve çift yumurta ikizleri.
Tek yumurta ya da monozigotik ikizler, tek bir sperm tarafından döllenmiş bir yumurtanın hamileliğin erken döneminde iki embriyoya bölünmesiyle oluşur. Tek yumurta ikizleri aynı plasentayı paylaşıp farklı amniyon keselerine sahip olabilirler, farklı plasenta ve amniyon keselerine sahip olabilirler veya nadiren, hem plasenta hem de amniyon kesesini paylaşabilirler. Bu durumda, gebeliğin takibi daha zordur.
Bu tür gebeliğin genetikten ziyade şansla ilgili olduğu düşünülmektedir. Tek yumurta ikizlerinin genetik yapısı aynıdır. Aynı DNA'ya, biyolojik olarak aynı cinsiyete ve benzer görsel özelliklere—saç rengi, göz rengi, vücut yapısı vb.—sahip olurlar. Ancak, tek yumurta ikizleri kendi kişiliklerini geliştirir ve ayrı bireylerdir. Yaygın bir efsane, tek yumurta ikizlerinin parmak izlerinin aynı olduğudur; bu doğru değildir.
Çift yumurta ya da dizigotik ikizler, iki farklı yumurtanın iki farklı sperm tarafından döllenmesiyle gelişir. Genetik olarak aynı değildirler ve özellikleri, farklı gebeliklerde doğmuş kardeşler kadar benzer ya da farklı olabilir. Ailesinde ikiz öyküsü olan kadınların çift yumurta ikizlerine sahip olma olasılığı daha yüksektir. Çift yumurta ikizlerinin genellikle ayrı plasenta ve amniyon keseleri vardır.
Üçüzler tamamen aynı yumurtadan olabilir, ya da hepsi farklı yumurtalardan gelişebilir. Belki şaşırtıcı gelebilir, fakat üçüzlerin ikisi tek yumurta ikizi olurken, üçüncü ise farklı bir sperm ile döllenmiş ayrı bir yumurtadan gelişebilir.
Bebeklerin ayrı amniyon keseleri varsa, genellikle çift yumurta ikizi olurlar. Ultrasonlarda tek bir amniyon kesesi görülürse, bebeklerin tek yumurta ikizi olduğu varsayılır fakat her zaman böyle olmayabilir.
İkiz gebelikler günümüzde daha mı yaygın?
Bazı veriler, 21. yüzyılda her yıl şimdiye kadar olduğundan daha fazla ikizin doğduğunu gösteriyor.
Doğal gebeliklerde her 250 gebelikten birinin ikiz gebelik olduğu tahmin edilmektedir. Tıptaki gelişmeler, annelerin ikiz gebelikleri güvenle taşımalarını sağladı; geçmişte düşükle sonuçlanacak pek çok gebelik artık doğuma ulaşabiliyor. Üreme tedavilerinin devreye girdiği durumlarda ise çoğul gebelik oranı hızla artar, bu da daha fazla ikizin doğmasına yol açar.
İkiz gebelik oranının artmasında yaşam tarzı ve hamilelikte ilerleyen yaş gibi başka faktörler de rol oynayabilir. Hiperovülasyon, 30 yaş üzeri kadınlarda ve daha uzun boylu, kilolu kadınlarda daha yaygındır. Hiperovülasyon ayrıca genetik olarak aktarılabilen bir özelliktir, yani daha çok ikiz doğdukça, onların soyundan gelenlerin de çift yumurta ikizine sahip olma olasılığı artar.
İkiz gebeliğiniz olduğu ne kadar erken anlaşılabilir?
Rahminizde birden fazla bebek gelişiyorsa, hamileliğin bazı erken belirtileri farklı olabilir. Embriyonun ilk üç ayında gelişimini destekleyen hCG (İnsan Koryonik Gonadotropin) hormonu, çoğul gebelikte daha yüksek miktarda üretilir. Bu hormon, sabah bulantısı ve göğüs hassasiyetinden de sorumludur. Artan hCG seviyesi, ikiz gebelik belirtisi olabilir ve kan ya da idrar testlerinde ölçülebilir.
İkiz gebelikten şüpheleniyorsanız, doktorunuz bunu doğrulamak için testler isteyebilir. Çoğu anne birden fazla bebek beklediğini genellikle hamileliğin 12. haftası civarında yapılan rutin ultrason sırasında öğrenir.
Bir kadın birden fazla bebek beklediği anlaşıldığında, komplikasyon riskine karşı daha sık ve yakından takip edilir. Tabii ki, her ikiz gebelik yüksek riskli olmayabilir.
İkiz gebeliğim nasıl olacak?
Hamilelik hormonlarının ortalamanın üzerinde yüksek olması nedeniyle birinci trimester genellikle daha şiddetli sabah bulantıları, göğüslerde hassasiyet, yorgunluk, sık idrara çıkma, mide ekşimesi ve hamileliğin diğer belirtileri ile geçebilir. Bu durumlar büyük olasılıkla ikinci trimesterde, karnınızda “şişkinlik” belirginleşmeye başladığında hafifler ve gerçekten ikizlere hamile olduğunuz anlaşılır.
Aynı anda iki bebek taşıdığınız için bedeninizdeki yük daha fazla olur: Sırt ağrısı yaygındır ve uyumayı zorlaştırabilir. Vücudunuz, her iki bebeğin de ihtiyaç duyduğu oksijen ve besinleri alması için daha fazla kan üretir; bu fazladan kan aynı zamanda daha yüksek tansiyona da neden olabilir.
Her iki bebeğin gelişimini desteklemek için doğal olarak daha fazla kilo alırsınız, ancak “üç kişi için yemek” zorunlu değildir. Tek bebekle gebelikte ortalama 11 kilo alınırken, ikiz anneleri genellikle vücut tipine bağlı olarak 16-25 kilo alır.
Tüm gebeliklerde olduğu gibi, doktorlar besin gruplarının hepsinden yeterli besin alınmasını sağlayan sağlıklı ve çeşitli bir diyet önerir; böylelikle kilo artışı da kademeli olarak gerçekleşir.
İkiz veya çoğul gebelikte karşılaşılabilecek bazı riskler şunlardır:
- yüksek tansiyon
- gebelik şekeri
- anemi
- preeklampsi riski
- erken düşük riski
Sağlık uzmanınız olası risklerin taraması için sizi yakından takip edecek ve anemi olasılığını azaltmaya yardımcı olmak için folik asit ve demir gibi prenatal takviyeler önerecektir.
Doğum
İkiz ve üçüzler sıklıkla erken doğar. Normal bir hamilelik 40 hafta sürerken, ikizler genellikle 34 ile 38. haftalar arasında doğar. Bebekler 37. haftadan sonra doğarsa bu normal kabul edilir ve sağlıklı oldukları sürece ekstra endişeye gerek yoktur. Daha erken doğarlarsa, diğer prematürelerde olduğu gibi özel bakıma ihtiyaç duyarlar.
Bu süre içinde doğum kendiliğinden başlamazsa, doktorunuz doğumu başlatmanızı önerebilir; çünkü ikiz gebeliğin tam süre taşınması hem anne hem de çocuklar için ek riskler taşır.
İkiz ve üçüz doğumlarında sezaryen ile doğum yapma olasılığı daha yüksektir, çünkü bebekler çoğunlukla makat (ayak ya da popo önce) pozisyonda olur. Eğer ilk doğan bebek doğru pozisyondaysa, bebekler vajinal yolla doğurtabilir. Bazı durumlarda kadın ilk bebeği vajinal olarak doğurur ancak ikinci bebek için sezaryene ihtiyaç duyulabilir. Deneyimli bir sağlık profesyoneli eşliğinde makat gelişli bebek de vajinal yolla doğurtulabilir.
Bazen ikiz doğumlarında iki ekip doktor veya ebe görev alır—her bebek için bir takım.
Doğumdan sonra
Çoğul bebekli gebelikler zorludur. Tekil gebelikten çok daha fazla bedeninizi zorlar. Birden fazla bebek taşımak, vücut ağırlık merkezinizin öne kaymasına neden olur ve doğumdan sonra vücudun normale dönmesi daha uzun sürer. Bu stresler bunaltıcı olabilir, bu nedenle annelerin hem fiziksel hem de ruhsal olarak kendi iyilik hallerine çok özen göstermeleri çok önemlidir.
Doğum sonrası depresyon, ikiz annelerinde hormonlardaki ani değişimler ve aniden iki ya da daha fazla bebeğe 7/24 bakım verme yüküyle oldukça yaygındır, özellikle bebekler prematüre doğarsa.
Tüm yeni anneler, güvendikleri insanlardan—sevdikleri, aileleri, arkadaşlarından—yardım istemeli. Birden fazla bebeği olan anneler mutlaka bazı işleri başkalarına devretmeli ve yardımı kabul etmelidir, aksi takdirde tükenmişlik riski yüksektir. Yardım istemek hem bebekler hem de anne için faydalı olacaktır.
Daha ilk günlerden itibaren ikiz yetiştirmenin psikolojik yönleri ek zorluklar doğurabilir: Ya onları karıştırırsam? Ya birine diğerinden fazla ilgi gösterirsem? Bir daha kendime zaman ayırmaya fırsat bulacak mıyım? Güvendiğiniz kişilerle konuşun ve zorlu duyguları işlemenize yardımcı olacak bir terapiyi düşünün. Ne olursa olsun, onların annesi sizsiniz ve onlar da sizin çocuklarınız. Bazen bebekleri karıştırmak genç ikiz ebeveynleri için tamamen normaldir. Kısa sürede bebeklerin kişilikleri ortaya çıkacak ve onları ayırt etmekte zorlanmayacaksınız.
Adetinizi WomanLog ile takip edebilirsiniz. WomanLog'u şimdi indirin:
