Yetişkinlerde Kolik Ne Anlama Gelir?
Kolik, bebeklerde çok bilinen bir durumdur. Sağlıklı olmalarına rağmen, özellikle yaşamın ilk aylarında, bazen görünürde bir sebep olmaksızın teskin edilemeyen şekilde ağlayabilirler. Bebeklerde kolik genellikle karın ağrısı ile ilişkilendirilir. Kolik terimi, yetişkinlerde de ani, tekrarlayan, tanımlanamayan karın ağrısını tanımlamak için kullanılır.
Mevcut tıbbi bilgilerimizle bile karın ağrısını belirlemek ve tedavi etmek zorlayıcı olabilir. Her yaşta insanda yaygındır ve birçok farklı nedeni olabilir. Ayrıca, yaygın birçok NSAİ (non-steroid antiinflamatuar ilaçlar) tipi ağrı kesici de gastrointestinal sisteme zarar verebilir.
Eğer aniden başlayan ve saatlerce sürebilen, kaynağını tam olarak belirleyemediğiniz ve alıştığınız mide tedavilerinin işe yaramadığı dayanılmaz karın ağrıları yaşıyorsanız, bu durum yetişkin kolik tiplerinden biri olabilir.
Ağrıyı tanımlamak genellikle zordur. Keskin, zonklayıcı, yanıcı, sızlayan, ağrılı... Kullandığımız kelimeler farklı insanlar için farklı şeyler ifade edebilir. Dahası, karın bölgemizde pek çok hayati organımız yakın mesafede bulunduğu için ağrının kaynağını tespit etmek zorlaşır.
“Kolik” terimi, tekrarlayan, belirgin bir nedeni olmayan ağrıları tanımlayan, spesifik olmayan bir ifadedir. Fonksiyonel karın ağrısı ifadesi de bazen kullanılmaktadır.
Bebeklerde kolik
Bebekler, tüm temel ihtiyaçları karşılanıyor olsa da, saatlerce hatta günlerce huzursuz biçimde ağladıklarında başvurulan açıklama genellikle koliktir.
Kolik nedenini kesin olarak tespit etmek zor olsa da, genellikle bir çeşit karın rahatsızlığına bağlanır. Yumrukları sıkmak, sırtı geriye atmak ve bacakları karına çekmek kolikli bebeklerde görülen yaygın davranışlardır; ayrıca gaz çıkarmak da oldukça sıktır.
Rahim dışındaki yaşama alışmak, ilk kez anne sütü ya da mama tüketmek, bebeklerin sindirim sistemi için oldukça zorlayıcı olabilir. Olası nedenler arasında olgunlaşmamış sindirim sistemi, gıda alerjileri veya hassasiyetleri, bağırsak mikrobiyotasında dengesizlik, aşırı besleme, yetersiz besleme, yeterince gaz çıkarmama ve ailedeki stres yer alır.
Kolik genellikle bebek üç-dört aylık olduğunda kendiliğinden geçer, ancak hem bebek hem de aile için yorucu ve endişe verici olabilir. Eskiden ebeveynlere kolikli bebekleri kendi haline bırakmaları öğütlenirdi, ancak günümüzde rahatsızlıklarını ve ağrılarını hafifletebilecek çeşitli stratejiler önerilmektedir. Bir sağlık uzmanından yardım alınabilir. Gerek bebeklerde gerekse yetişkinlerde, başkaları nedeni göremese bile, ağrı ve rahatsızlık göz ardı edilmemelidir.
Yetişkinlerde kolik
Yetişkinlerde kolik, karında kramp ya da spazm şeklinde ortaya çıkabilir ve ağrının yeri değişebilir ya da yaygın olabilir. Karın bölgesinde belirsiz bir rahatsızlık hissi ya da kaynağı belli olmayan aralıklı, keskin karın ağrıları şeklinde kendini gösterebilir.
Karın ağrısı normal midir?
Arada sırada yaşanan sindirim sıkıntısı—mide rahatsızlığı—çoğumuzun yaşadığı yaygın bir durumdur. Özellikle seyahat ederken ya da yeni gıdalar denerken bazen midemizi rahatsız edebilecek yiyecekler tüketiriz. Bazı kadınlarda gıda alerjileri, intoleransları veya hassasiyetleri mide ağrısı olarak ortaya çıkabilir.
Yaşam tarzı, beslenme ve stres faktörleri sindirim sistemini etkileyebilir. Karın ağrısına en sık yol açan faktörler şunlardır:
- gıda intoleransları
- aşırı yemek
- hazımsızlık
- gaz
- stres
- adet sancısı
- ani yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleri
Ancak uzun süren, şiddetli mide ya da karın ağrısı ciddiye alınmalı ve nedenini açıklığa kavuşturmak gerekir.
Yetişkinlerde kolik çeşitleri
Yetişkinlerde kolik genellikle ağrının kaynağına göre renal kolik, biliyer kolik veya bağırsak kolik olarak sınıflandırılır.
Böbrek kolik
Böbrek kolik, böbrek bölgesinde (belin alt kısmında “yan ağrısı”) ortaya çıkan keskin ağrılar ile karakterizedir ve genellikle böbrek taşlarından (renal kalkül, nefrolitiazis veya ürolitiazis da denir) kaynaklanır. Bu taşlar, kum tanesi büyüklüğünden küçük çakıl taşına kadar değişebilen, mineral ve asit tuzlarından oluşan kristalize birikintilerdir; idrar yollarından geçerken ya da orada tıkanıklığa yol açtıklarında şiddetli ağrı, bulantı, kusma ve idrarda kan görülmesine neden olabilirler.
Böbrek taşları beslenme, genetik ya da yetersiz sıvı alımından ortaya çıkabilir. Taşların vücuttan atılması çok sancılı olabilir, ancak taşları parçalamak ya da çıkarmak için tedavi seçenekleri mevcuttur. Ağrı çok şiddetliyse cerrahi müdahale gerekebilir.
Böbrek taşı oluşumunu önlemenin en etkili yolu yeterince su tüketmektir; beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi de yardımcı olabilir.
Böbreklerdeki ağrı, idrar yolu veya böbrek enfeksiyonu belirtisi de olabilir. Eğer böbrek enfeksiyonunuz veya başka bir böbrek hastalığınız varsa, sadece doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri kullanmalısınız. İbuprofen, naproksen ve yüksek doz aspirin gibi bazı ağrı kesiciler böbreklerde iltihabı artırabilir.
Safra kolik (Biliyer kolik)
Biliyer kolik, safra kesesi veya safra yollarında geçici bir tıkanıklık veya tahrişe bağlı olarak ortaya çıkan ani ve şiddetli ağrıyı tanımlayan klinik bir terimdir.
Safra, karaciğerin yağların sindirimine yardımcı olmak amacıyla salgıladığı bir maddedir; safra kesesinde depolanır ve gerektiğinde salınır. Safra taşı ise, safra kesesindeki safranın kimyasal yapısındaki dengesizlikten—çok fazla kolesterol veya bilirubin, ya da yeterince safra tuzu olmamasından—sertleşmesi ile oluşur. Safra taşları yaygındır ve çoğu zaman zararsızdır; ancak bir taş safra akışını engellerse biliyer koliğe yol açabilir.
Safra taşı atağı genellikle gece ya da yağlı yiyeceklerin ardından, safra kesesinin kasılıp sindirim için safra salgılaması ile ortaya çıkar.
Biliyer kolik, karaciğer ve safra kesesi çevresindeki sağ üst ya da orta üst karında görülen, kramp şeklinde, keskin ve şiddetli ağrılar ile karakterizedir. Ağrı sıklıkla sırta veya sağ omza yayılır, çoğunlukla bulantı ya da kusma ile birlikte görülür ve tuvalete gitmek veya diğer ağrı giderici önlemlerle geçmeyebilir.
Biliyer kolik 8 saatten uzun sürerse, sarılık gibi başka ciddi belirtilerle birlikteyse mutlaka tıbbi yardım alın.
Bağırsak kolik
Bağırsak kolik, genellikle bağırsak spazmı veya kasılması sonucu oluşan keskin ve kramp tarzı karın ağrılarıdır. Bu tür ağrılar genellikle gaz, hazımsızlık, kabızlık veya başka sindirim sistemi sorunlarından kaynaklanır. Sıklıkla ani başlayan, şiddetli ve gelip giden alt karın ağrısı olarak tanımlanır.
Bağırsak kolik rahatsız edici olabilir; şişkinlik, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik ve genel sindirim sıkıntısı eşlik edebilir. Sıklıkla geçici ve zararsız olsa da, tekrarlayan veya şiddetli bağırsak kolik, irritabl bağırsak sendromu (IBS) veya inflamatuar bağırsak hastalığı (IBH) gibi altta yatan bir bağırsak bozukluğuna da işaret edebilir.
Kolik Tedavisi
En uygun tedaviyi belirlemek için, yaşadığınız rahatsızlığın nedenini bulmak önemlidir.
Eğer kolik ağrınız devam eden ağrı, açıklanamayan kilo kaybı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, dışkıda kan veya diğer endişe verici belirtiler ile birlikteyse mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurunuz. Sağlık uzmanınız, muayene, kan testleri, ultrason ve diğer tanı yöntemleri ile apandisit, divertikülit, böbrek taşı, safra taşı ya da daha ciddi sorunları elemek için değerlendirme yapabilir.
Hafif kolik için yaygın evde uygulanabilecek çözümler arasında şunlar yer alır:
- bolca su içmek
- baharatlı gıdalardan, kahveden, alkolden ve hassasiyetiniz olan ürünlerden uzak durmak
- pirinç ve muz gibi hafif yiyeceklerle beslenmek
- karın bölgesine sıcak su torbası veya termofor uygulamak
- sindirimi desteklemek için yemek ve içeceklere zencefil eklemek
Hazımsızlık, bulantı, ishal ve gaz için bismut subsalisilat (Pepto-Bismol), gaz ve şişkinlik için aktif karbon, simetikon veya diosmektit (Smecta) ve ağrı için parasetamol gibi reçetesiz ilaçlar da yardımcı olabilir. Karaciğer ya da böbrek hastalığınız varsa, yeni bir ilaç kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
Yaşam tarzı değişiklikleri
Süregelen kronik ağrıyı yönetmek, genellikle kalıcı yaşam tarzı değişikliklerini gerektirir. Tam tahıllı sağlıklı bir beslenme, düzenli günlük hareket ve stresin azaltılması, sindirim problemlerinizin çözümüne yardımcı olabilir. Probiyotik gibi besin takviyeleri de sindirim sorunlarında destekleyici olabilir.
Dikkat etmeniz gerekenler:
- tetikleyici gıdalardan uzak durun
- stresi azaltın
- fiziksel olarak aktif kalın
- taş, safra, böbrek sorunları gibi olası altta yatan durumları ele alın
Tekrarlayan ağrılar iyi huylu olsa da, yardım almadan katlanmanız gerekmez. Kolik belirtilerini yönetmek ve günlük yaşam kalitenizi artırmak mümkündür.
WomanLog'u şimdi indir:
