Ωορρηξία και Άγχος
Η ωορρηξία είναι, με πολλούς τρόπους, το αποκορύφωμα του εμμηνορροϊκού κύκλου. Η γονιμότητα κορυφώνεται, όπως και η ικανότητα του σώματος να αντέχει τον πόνο. Βρίσκεσαι στην καλύτερή σου φάση τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Γιατί, λοιπόν, πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι βιώνουν άγχος κατά την ωορρηξία;
Τα περισσότερα στοιχεία του εμμηνορροϊκού κύκλου σχετίζονται άμεσα με τις ορμόνες. Ενώ τα συναισθήματα που βιώνεις είναι συνυφασμένα με την προσωπικότητά σου, γενετικούς και ψυχολογικούς παράγοντες και τον γενικό τρόπο ζωής σου, επηρεάζονται και από τις ορμονικές αυξομειώσεις που είναι εγγενείς στον κύκλο, διασφαλίζοντας ότι το σώμα προετοιμάζεται για αναπαραγωγή. Αυτό περιλαμβάνει και τα αρνητικά συναισθήματα όπως το άγχος.
Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία ορίζει το άγχος ως ένα συναίσθημα που χαρακτηρίζεται από συναισθήματα έντασης, ανήσυχες σκέψεις, καθώς και σωματικές αλλαγές όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση. Οι περισσότερες άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου, αναφέρουν ότι βιώνουν άγχος περιστασιακά, ενώ εκτιμάται ότι το 20% των Αμερικανών παραπονιούνται για διαταραχή άγχους.
Είναι φυσιολογικό να βιώνουμε όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων στη ζωή, αλλά οι περισσότερες θα συμφωνούσαν ότι το διαρκές άγχος μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ποιότητα ζωής.
Όταν αισθάνεσαι άγχος, το σώμα σου μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα όπως:
- Ανησυχία
- Αίσθημα «στην τσίτα» και αίσθηση επικείμενου κινδύνου
- Αυξημένοι παλμοί καρδιάς
- Ρηχή αναπνοή
- Ένταση σε μύες και αρθρώσεις
- Ευερεθιστότητα
- Δυσκολία στον ύπνο και σχετική κόπωση
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Για πολλές από εμάς, το άγχος εκδηλώνεται σε κοινωνικές καταστάσεις· η ανησυχία και η ένταση μπορεί να ενισχυθούν όταν αλληλεπιδρούμε με άλλους. Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή είναι συχνή, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να την ξεπεράσουμε. Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως προηγούμενες εμπειρίες εκφοβισμού, παίζουν ρόλο στο πώς διαχειριζόμαστε το άγχος μας.
Για τις γυναίκες, ο εμμηνορροϊκός κύκλος μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στα συναισθήματά μας. Όλοι γνωρίζουν για το περιβόητο ΠΜΣ, όταν πολλές από εμάς νιώθουμε αγχωμένες και ευερέθιστες, αλλά μπορεί να σου κάνει εντύπωση ότι γυναίκες αναφέρουν έντονο άγχος και κατά το 16–32ωρο της ωορρηξίας.
Υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις γι’ αυτό, όπως η ξαφνική αύξηση των ορμονών, η αύξηση της libido, ο φόβος εγκυμοσύνης ή το πρόωρο ξεκίνημα του ΠΜΣ.
Εξήγηση № 1: Φταίνε οι ορμόνες!
Είναι πάντα χρήσιμο να θυμόμαστε πώς λειτουργεί ο εμμηνορροϊκός κύκλος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οιστρογόνα και προγεστερόνη κορυφώνονται κατά την ωορρηξία για να προετοιμάσουν το σώμα για πιθανή εγκυμοσύνη. Περίπου στα μισά του κύκλου, η αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων διεγείρει την έκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), η οποία πυροδοτεί την ωορρηξία—την απελευθέρωση ωαρίου από μία από τις δύο ωοθήκες· τα οιστρογόνα συνδέονται επίσης και με αυξημένη ενέργεια.
Η προγεστερόνη, μεταξύ άλλων, αυξάνει τη λίμπιντο, βελτιώνει τη διάθεση, ενισχύει την ενέργεια και διευκολύνει τη εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στο ενδομήτριο. Επίσης, η προγεστερόνη αντισταθμίζει τις επιδράσεις των ορμονών του στρες (όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη).
Παρόλο που η ύπαρξη προγεστερόνης βοηθά το σώμα να διαχειριστεί το στρες, απαιτείται να παραχθούν περισσότερες ορμόνες στρες για να το αντιληφθείς.
Έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το άγχος ίσως προκύπτει για δύο διαφορετικούς λόγους που σχετίζονται με τις «ορμόνες του σεξ». Αν και η προγεστερόνη βοηθά το σώμα να αντιμετωπίσει το στρες, απαιτεί περισσότερη παραγωγή ορμονών στρες για να παρατηρηθεί. Αν αντιμετωπίζεις μια δύσκολη κατάσταση γύρω από την ωορρηξία, το σώμα σου ίσως αργήσει να αντιληφθεί πώς νιώθεις, αιφνιδιάζοντάς σε με ένα ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο στρες και άγχους.
Ακόμα και χωρίς επιπλέον δυσκολίες, τόσο τα οιστρογόνα όσο και η προγεστερόνη μπορούν να αυξήσουν την ενέργεια· αν το σώμα σου παράγει μεγαλύτερες ποσότητες, μπορεί να νιώσεις υπερένταση λόγω «υπερβολικά καλών πραγμάτων». Προσπάθησε να διοχετεύσεις αυτήν την ενέργεια εποικοδομητικά με άσκηση ή κοινωνικές δραστηριότητες, αλλά πρόσεξε να μην εξαντλείς τον εαυτό σου.
Εξήγηση № 2: Φταίει η λίμπιντο!
Η ωορρηξία είναι το «χρυσό παράθυρο» του κύκλου σου όπου νιώθεις πιο έτοιμη για σεξ. Εκείνη την περίοδο η σεξουαλική σου όρεξη μπορεί να απογειωθεί, βάζοντάς σε σε ένταση. Αν η λίμπιντό σου δεν είναι έντονη τις υπόλοιπες μέρες του μήνα, ίσως σε παραξενέψει η ξαφνική διέγερση κατά την ωορρηξία.
Ανεξαρτήτως σχέσης, η προοπτική του σεξ και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μέχρι να φτάσεις εκεί μπορεί να είναι πολύ συναρπαστικές, αλλά όχι πάντα εύκολα διαχειρίσιμες. Το να νιώσεις ξαφνικά έντονη επιθυμία στη δουλειά ή στη σχολή μπορεί να προκαλέσει άγχος.
Η σεξουαλική διέγερση στις γυναίκες δεν είναι τόσο εμφανής όσο στους άνδρες, αλλά είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζει όλο τον οργανισμό. Μάθε σταδιακά να αποδέχεσαι τις αλλαγές του σώματός σου και να απολαμβάνεις τη διαδρομή.
Αν κάνεις διεισδυτικό σεξ, θυμήσου να χρησιμοποιείς προστασία αν δεν θέλεις εγκυμοσύνη. Είναι εύκολο να παρασυρθείς από την αυξημένη επιθυμία που προκαλεί η ωορρηξία. Εξάλλου, αυτή ακριβώς την περίοδο το σώμα σου είναι προετοιμασμένο για αυτό.
Κατά την ωορρηξία κάποιες γυναίκες αναφέρουν ότι έλκονται έντονα από τύπους ανδρών που κανονικά δεν τις ελκύουν. Υπάρχουν ωστόσο λίγες μελέτες που να επιβεβαιώνουν αυτό το φαινόμενο.
Εξήγηση № 3: Φταίει το άγχος για το μωρό!
Η εξήγηση αυτή αφορά ζευγάρια που προσπαθούν επί τούτου να συλλάβουν, καθώς η ωορρηξία είναι η σημαντικότερη στιγμή του μήνα για αυτά.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο κύκλος διαρκεί περίπου 28 μέρες και η ωορρηξία μόνο μία μέρα. Είναι το μικρό «παράθυρο» όπου μια γυναίκα είναι πιο γόνιμη και βιώνει όλα τα σχετικά σωματικά και ψυχικά συμπτώματα. Αν προσπαθείς να μείνεις έγκυος, παρακολούθησε τον κύκλο σου για αρκετούς μήνες για να μπορείς να προβλέπεις με ακρίβεια πότε θα έχεις ωορρηξία – για τις περισσότερες γυναίκες είναι γύρω στη 15η μέρα του κύκλου.
Οι σύγχρονες εφαρμογές περιόδου σου επιτρέπουν να παρακολουθείς όχι μόνο τις ημέρες εμμήνου ρύσεως αλλά και δεκάδες σωματικά συμπτώματα, διάθεση, όρεξη, σεξουαλική ζωή, αντισύλληψη και – για την ανίχνευση της ωορρηξίας – τη θερμοκρασία σώματος και την ποιότητα της τραχηλικής βλέννας. Καθώς καταχωρείς δεδομένα, η εφαρμογή αρχίζει να προβλέπει πότε αναμένεται περίοδος και ωορρηξία, λαμβάνοντας υπόψη τους προηγούμενους κύκλους. Έτσι, μέσα σε λίγους μήνες μπορείς να προβλέψεις σχετικά ακριβώς τη μέρα της ωορρηξίας σου.
Τα ζευγάρια που προσπαθούν συνειδητά να συλλάβουν έχουν ως στόχο το σεξ για να κάνουν μωρό. Το σεξ είναι από μόνο του απρόβλεπτο, και αν προστεθεί και ο σκοπός, η ψυχολογική πίεση εντείνεται και για τους δύο συντρόφους. Αν υπάρχουν και γιατροί που παρακολουθούν τη γονιμότητα, συνήθως πρέπει να λάβουν υπόψη δίαιτες, φυσικές μεθόδους, φαρμακευτική αγωγή, ρουτίνες ή στάσεις που μπορεί να βοηθήσουν στη σύλληψη. Όλα αυτά μπορεί να επιβαρύνουν τα υποψήφια ζευγάρια, ειδικά αν προσπαθούν καιρό.
Προσπάθησε να χαλαρώσεις και να επικεντρωθείς στη διαδικασία και όχι στο αποτέλεσμα. Εκτίμησε τη συντροφικότητα και θυμήσου γιατί το κάνετε.
Εξήγηση № 4: Είναι ΠΜΣ/ΠΜΔΔ!
Αφού η ωορρηξία διαρκεί περίπου 24 ώρες κατά μέσο όρο, είναι πολύ πιθανό τη μέρα που πιστεύεις ότι ωορρηξείς, να έχει ήδη ξεκινήσει η ωχρινική φάση του κύκλου σου και έτσι να αρχίζει το ΠΜΣ.
Άγχος και ευερεθιστότητα είναι χαρακτηριστικά της προεμμηνορροϊκής φάσης, τα οποία σχεδόν όλες οι γυναίκες βιώνουμε σε κάποιο βαθμό. Ωστόσο, δεν έχουμε όλες τακτικό κύκλο.
Ο κύκλος μπορεί να διαταραχθεί λόγω άγχους στη δουλειά ή στο σπίτι, λόγω διατροφικών αλλαγών ή άλλων σωματικών, ψυχολογικών ή περιβαλλοντικών αιτιών που επηρεάζουν τις ορμόνες και τη γενική ευεξία. Κατέγραψε τον κύκλο σου και τα συμπτώματα που βιώνεις για να έχεις μια εικόνα του πώς ο κύκλος επηρεάζει τη διάθεσή σου με την πάροδο του χρόνου.
Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή - ΠΜΔΔ - μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονα συμπτώματα ΠΜΣ πολύ νωρίς στην προεμμηνορροϊκή φάση.
Αντιμετωπίζοντας το άγχος
Αν παρατηρείς ότι νιώθεις άγχος κατά την ωορρηξία για αρκετούς μήνες στη σειρά, δοκίμασε να παρακολουθήσεις τα συμπτώματα ώστε να δεις αν έχουν μοτίβο ή σχετίζονται με κάτι στη ζωή σου. Ένας γυναικολόγος ή άλλη/ος ιατρικός/ή ειδικός μπορεί να σε βοηθήσει να παρακολουθήσεις τα επίπεδα ορμονών ή να ελέγξεις για άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλούν τα συμπτώματά σου.
Αν η αιτία για το άγχος είναι κυρίως ψυχολογική και όχι σωματική, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει να κατανοήσεις τα συναισθηματικά σου μοτίβα και να αναπτύξεις συνήθειες για καλύτερη διαχείριση των δύσκολων συναισθημάτων.
Η βελτίωση της ισορροπίας εργασίας/ζωής και η προσοχή στην υγιεινή ύπνου παίζουν σημαντικό ρόλο. Υπάρχουν τεχνικές χαλάρωσης που με μικρή εξάσκηση μπορούν να μειώσουν αισθητά το άγχος. Μερικές από αυτές είναι:
- Ασκήσεις αναπνοής
- Ημερολόγιο
- Γιόγκα
- Ήπια αερόβια άσκηση
- Ασκήσεις εστίασης (grounding)
Μια κοινή άσκηση εστίασης για τη διαχείριση του άγχους είναι η μέθοδος 5-4-3-2-1. Όταν νιώθεις ανησυχία και δεν αισθάνεσαι άνετα στο σώμα σου, κλείσε τα μάτια, πάρε μια βαθιά ανάσα και εστίασε για λίγο στο σώμα σου. Έπειτα άνοιξε τα μάτια, κοίτα γύρω σου και ονόμασε (δυνατά ή από μέσα σου) πέντε πράγματα που βλέπεις (παράθυρο, τραπέζι, γάτα…), τέσσερα πράγματα που ακούς (αυτοκίνητο, πλυντήριο…), τρία που αισθάνεσαι (χέρια στους μηρούς, δάχτυλα στα παπούτσια…), δύο που μυρίζεις (καφές που βράζει, λουλούδια στη γλάστρα…) και ένα που γεύεσαι (μπισκότο ή απλά τη γλώσσα σου).
Πρόκειται για τεχνική ενσυνειδητότητας που χρησιμοποιεί τις αισθήσεις ώστε να μεταφερθεί η προσοχή σου από το άγχος και το στρες στο παρόν και τον κόσμο γύρω σου. Καθώς προχωράς στη ζωή, να είσαι επιεικής με τον εαυτό σου και να καταγράφεις τις αλλαγές του κύκλου για να αποκτήσεις εικόνα του πώς αντιδρά το σώμα σου σε κάθε φάση και τι χρειάζεται για να νιώσεις καλά.
Μπορείς να παρακολουθείς τον κύκλο σου με τη WomanLog. Κατέβασε τώρα το WomanLog:
