Maakt ovulatie je emotioneler? - Een uitgebreid gids
Heb je ooit gemerkt dat je stemming halverwege je cyclus een paar dagen verandert? Dit kan wijzen op ovulatiesymptomen. Hoewel de ovulatiefase van de menstruatiecyclus de kortste is, is het ook de meest betekenisvolle.
Hormonale schommelingen in je lichaam beïnvloeden in deze periode hoe je op dingen reageert. Ovulatie is zelfs zo krachtig dat het je dromen kan beïnvloeden en je reukvermogen kan veranderen. Het is dus geen wonder dat je je rond de vruchtbare periode emotioneler of sneller afgeleid voelt.
Dat proberen we in dit artikel uit te zoeken. Je leert hier meer over de verbinding tussen ovulatie en je emoties, en ontdekt manieren om deze dagen te verzachten en je cyclus beter beheersbaar te maken.
Wat zijn ovulatie en de menstruatiecyclus?
Om te begrijpen waarom ovulatie je emoties beïnvloedt, duiken we dieper in het hoe en waarom.
Meestal letten mensen bij een menstruatiecyclus alleen op het bloeden. Maar in 28-35 dagen, of de lengte van de cyclus, doorloopt je lichaam verschillende fasen, hormonale schommelingen en lichamelijke reacties daarop.
De eerste dag van je cyclus is de eerste dag van je menstruatie. Je baarmoederslijmvlies wordt afgestoten omdat het eitje van de vorige cyclus niet is bevrucht. Het bloeden duurt meestal 2 tot 7 dagen.
Daarna volgt de folliculaire fase. Als je menstruatie voorbij is, voel je je vaak energieker, actiever en socialer. Je lichaam bereidt zich dan voor op de aanstaande ovulatie. In de folliculaire fase stijgen oestrogeen en testosteron, wat je meer zelfvertrouwen en energie geeft.
Aan het begin van de cyclus beginnen twee hormonen te stijgen: follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH), wat 24 tot 36 uur kan duren. Deze hormonen stimuleren de rijping van een eicel in de eierstokken. Tegelijkertijd stimuleert oestrogeen de opbouw van een nieuw baarmoederslijmvlies. Dit alles duurt tot ongeveer de 10e tot 18e dag van de cyclus (dit kan eerder of later zijn, afhankelijk van je cycluslengte).
Wanneer de eicel vrijkomt, markeert dit het begin van de ovulatie. Ovulatie is een korte periode van 24-48 uur waarin de eicel vanuit de eierstok via de eileider naar de baarmoeder reist. De follikel barst open en de eicel wordt in de baarmoeder losgelaten om eventueel bevrucht te worden. Als de eicel geen zaadcel tegenkomt, wordt ze afgebroken en opnieuw opgenomen door het lichaam.
Hoewel ovulatie maar één à twee dagen duurt, is het de enige periode waarin een bevruchting mogelijk is.
In het laatste deel van de cyclus, de luteale fase, dalen oestrogeen en testosteron en produceert de achtergebleven follikel progesteron. Dit hormoon bereidt het baarmoederslijmvlies voor op een mogelijke innesteling. Als dit niet gebeurt, wordt het aangemaakte weefsel afgestoten, wat leidt tot menstruatiebloedingen en het begin van een nieuwe cyclus.
Hormonale veranderingen en ovulatiesymptomen
Om de hormonale schommelingen tijdens de cyclus eenvoudig uit te leggen, focussen we op drie belangrijke reproductieve hormonen: oestrogeen, testosteron en progesteron.
Als de cyclus begint, zijn de hormoonspiegels laag. Je merkt misschien dat je stemming oké is, maar nog niet optimaal. Je voelt je sneller moe en prikkelbaar.
Tussen de vijfde en zevende dag van een nieuwe cyclus beginnen oestrogeen en testosteron te stijgen. Je voelt je wellicht actiever, socialer en misschien minder angstig in gezelschap.
Elke dag dichter bij de ovulatie, stijgen de testosteron- en oestrogeenspiegels. Tegen de tijd van de ovulatie bereiken deze hun piek.
Voor de meeste vrouwen is dit het beste deel van hun hele cyclus: ze voelen zich energiek, sociaal, zelfverzekerd, flirterig en zelfs mooier. Klopt, onderzoeken tonen aan dat ovulatie je gelaatstrekken verzacht en dat je aantrekkelijker lijkt voor anderen én jezelf.
Fysieke ovulatiesymptomen:
- Verhoogd libido
- Stijging van de basale lichaamstemperatuur
- Meer overvloedige vaginale afscheiding (lijkt op rauw eiwit)
- Lichte krampen aan één kant van de onderbuik
- Lichte opgeblazenheid
- Gevoelige borsten
Na de ovulatie begint de luteale fase, waarin oestrogeen en testosteron dalen en progesteron stijgt. Progesteron, ook wel het verzorgende hormoon genoemd, bereidt de baarmoeder voor op een mogelijke zwangerschap.
Toch kunnen die verzorgende gevoelens je ook emotioneler, vermoeider, angstiger, depressiever of bozer maken en zorgen voor stemmingswisselingen. Zeker richting het einde van de cyclus, als oestrogeen laag is, kun je last krijgen van premenstrueel syndroom (PMS) met symptomen als:
- Ernstigere stemmingswisselingen
- Toegenomen eetlust
- Opgeblazen gevoel
- Vasthouden van vocht
- Onhandigheid
- Moeheid
- Rugpijn
- Gevoelige borsten
- Hoofdpijn
Fysieke en emotionele symptomen geassocieerd met ovulatie
De meeste vrouwen associëren de ovulatieperiode met positieve gevoelens en een goed humeur dankzij de oestrogeenpiek.
Maar anderen ervaren minder prettige ovulatiesymptomen. In plaats van meer energie en positieve gevoelens krijgen ze juist stemmingswisselingen, zijn ze prikkelbaarder, depressief en angstiger. Dit kan verschillende oorzaken hebben.
Het begin van de luteale fase
Ovulatie duurt heel kort, waardoor je soms niet eens merkt wanneer deze eindigt en de luteale fase begint. Voor veel vrouwen, zeker wie veel last heeft van PMS of PMDD (premenstruele dysfore stoornis), zijn de weken na de ovulatie erg pittig.
Hormonale disbalans kan zorgen voor stemmingswisselingen, depressieve klachten, meer angst en zelfs suïcidale gedachten. Deze symptomen kunnen soms meteen na de ovulatie beginnen.
Hormonale chaos
Te veel van het goede is ook niet fijn. Geslachtshormonen beïnvloeden je hersenen en neurotransmitters zoals serotonine. Een sterke stijging van oestrogeen en testosteron kan de neurotransmitters in de war sturen en zo emotionele en depressieve klachten geven. Een plotse daling van deze hormonen brengt serotonine uit balans, waardoor je jezelf minder goed herkent.
Verergering van mentale aandoeningen
Plotselinge hormonale veranderingen kunnen bestaande psychische aandoeningen erger maken. Heb je al last van depressie, angst, PMDD, ADHD of bipolaire stoornis, dan kunnen grote schommelingen je klachten versterken. Onderzoeken tonen een verband aan tussen de luteale fase en verergering van emotionele symptomen:
Een studie genaamd 'Psychiatrische symptomen tijdens de menstruatiecyclus bij volwassen vrouwen' zegt: “De resultaten laten zien dat vooral de premenstruele en menstruele fasen het sterkst betrokken zijn bij toename van klachten. Met name is er bewijs voor toename van psychose, manie, depressie, suïcide(gedachten), en alcoholgebruik in deze fasen. Angst, stress en eetbuien lijken over het algemeen toe te nemen tijdens de luteale fase. Subjectieve effecten van roken en cocaïnegebruik zijn juist minder tijdens de luteale fase, maar daarover is minder bekend. Voor paniekstoornis, PTSS-klachten, borderline persoonlijkheidsstoornis en de meer algemene angststoornissen, OCD en trichotillomanie zijn patronen minder duidelijk wegens gebrek aan data.”
Omgaan met stemmingswisselingen tijdens de ovulatie
Omgaan met stemmingswisselingen en lichamelijke symptomen in de ovulatie- en luteale fase is niet eenvoudig. Het wordt nog zwaarder wanneer je een drukke baan hebt, veel reist, uitdagende projecten aanneemt, kinderen opvoedt, of andere verantwoordelijkheden draagt.
Maar je maandelijkse cyclus laat zich niet door je planning sturen. Veranderingen in je lichaam opmerken en daarop inspelen, kan wel je ervaring aanzienlijk verbeteren. Hier zijn tips om goed voor jezelf te zorgen als het lastig is.
Houd je cyclus bij
Noteer je menstruatiecyclus om te weten wanneer ovulatie plaatsvindt. Als je weet wat er speelt in je lichaam, kun je hier beter op inspelen. WomanLog biedt een gratis menstruatietracker aan om je cyclus en lichaam beter te begrijpen. Beschikbaar via de App Store, Google Play en AppGallery.
Gezonde leefstijlkeuzes
Eet gevarieerd met fruit, groenten, volkorenproducten en magere eiwitten. Regelmatig bewegen en voldoende slaap zijn cruciaal voor je emotionele balans. Let ook op je vitamines en mineralen.
Onmisbare vitamines en mineralen voor een gezonde cyclus zijn B6, B12, D, C, zink, magnesium en calcium. Kies voor voedsel rijk aan deze voedingsstoffen, of overleg met je arts over supplementen als dat nodig is.
Stressvermindering
Oefen ontspanningstechnieken zoals meditatie, yoga, ademhalingsoefeningen of progressieve spierontspanning om stress beter te beheersen. Veranderende hormoonspiegels en PMS-klachten kunnen je uit balans brengen, maar weet dat het maar een fase is en weer overgaat.
Zelfzorg
Doe waar je blij van wordt en wat ontspant, zoals lezen, een bad nemen, muziek luisteren of tijd doorbrengen in de natuur. Probeer rond de luteale fase intense en stressvolle activiteiten te beperken.
Schakel als het kan over van HIIT-workouts naar wandelen, krachttraining, yoga of pilates. Op het werk kun je prioriteit geven aan plannen en voorbereiden, en minder nieuwe projecten of vergaderingen plannen.
Beperk stimulerende middelen
Gebruik zo min mogelijk cafeïne en alcohol, want die kunnen stemmingswisselingen en angst verergeren. Kun je niet zonder je ochtendkoffie, probeer dan eens matcha of groene thee - minder cafeïne, toch stimulerend.
Zoek steun
Deel je gevoelens met een vriendin, familielid of therapeut. En vooral: bagatelliseer je ervaring niet. Veel vrouwen horen dat het normaal is pijn te hebben en je bij je cyclus slecht te voelen, maar ernstige PMS-klachten zijn niet normaal en kunnen op gezondheidsproblemen wijzen.
Tot slot
Stemmingswisselingen tijdens ovulatie zijn niet zeldzaam – het zijn niet voor iedereen alleen maar bloemen en vlinders. Wat belangrijk is om te onthouden: er zijn hulpmiddelen en steun beschikbaar.
Dus als je merkt dat hormonale schommelingen je mentale gezondheid onder druk zetten, denk dan aan het volgende:
- Houd je cyclus bij en blijf voorbereid
- Kies voor gezond eten en beweging
- Beperk stress
- Doe aan zelfzorg
- Gebruik minder stimulerende middelen
- En zoek steun als dat nodig is
Onthoud dat lijden onder ongemakkelijke lichamelijke en psychische klachten niet normaal is. We raden je aan om medische hulp te zoeken en altijd voor comfort te kiezen.
We begrijpen dat er binnen de medische wereld niet altijd voldoende aandacht is voor de gezondheid van vrouwen, maar er zijn gelukkig steeds meer artsen en specialisten die wél willen luisteren en je zo goed mogelijk willen helpen.
Download WomanLog nu:
