Geriatrische zwangerschap: risico’s en natuurlijke conceptie op latere leeftijd
Als je later in het leven begint met gezinsplanning, heb je waarschijnlijk de term "geriatrische" zwangerschap gehoord. Deze benaming voor een gevorderde maternale leeftijd jaagt vrouwen al jaren schrik aan. Maar is zwanger worden na je 35ste echt zo riskant als men zegt? Lees meer over zwangerschap na 35, de risico's, voordelen en manieren om gezond zwanger te worden.
De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen neemt al tientallen jaren toe. In Europa ligt de gemiddelde leeftijd voor het eerste kind tussen de 27 en 31 jaar. In de VS krijgen de meeste vrouwen hun eerste kind op hun 27ste.
Betere opleiding, carrièremogelijkheden en de stijgende opvoedingskosten zorgen ervoor dat vrouwen nog later moeder worden. Volgens gezondheidsdata brengt een zwangerschap op latere leeftijd wel bepaalde risico’s met zich mee voor moeder en kind. De term gevorderde maternale leeftijd, vroeger bekend als geriatrische zwangerschap, wordt steeds vaker gebruikt nu steeds meer vrouwen hun eerste kind later krijgen.
Wat is een geriatrische zwangerschap?
Zwanger worden op of na je 35ste werd jarenlang een geriatrische zwangerschap genoemd. Tegenwoordig vermijden artsen deze term vanwege het negatieve stigma. In plaats daarvan spreken ze van “gevorderde maternale leeftijd”.
Deze benaming draait niet alleen om de leeftijd waarop je zwanger wordt, maar vooral om de vruchtbaarheidssituatie en de zwangerschapsrisico’s die erbij horen. Het aantal levensvatbare eicellen neemt sterk af zodra een vrouw in haar midden dertig is, wat het moeilijker kan maken om zwanger te raken, tot complicaties kan leiden of invloed kan hebben op de gezondheid van het kind.
Wat zijn de risico’s van een zwangerschap op latere leeftijd?
Zwangere vrouwen op latere leeftijd komen steeds vaker voor en veel vrouwen in hun 30’s of zelfs 40’s raken op natuurlijke wijze zwanger en krijgen gezonde kinderen.
Toch zijn er enkele risico’s om rekening mee te houden:
- Chromosomale afwijkingen: De kans op een baby met een chromosoomafwijking, zoals het syndroom van Down, neemt toe met de leeftijd van de moeder. Zo wordt Downsyndroom vastgesteld in 1 op de 1.480 zwangerschappen rond 20 jaar, bij 35 jaar is dit 1 op de 353.
- Miskraam: Het risico op zwangerschapsverlies neemt toe. Op 35-jarige leeftijd is het risico op een miskraam ongeveer 20%, bij 40 jaar 33% tot 40% en bij 45 jaar loopt het op tot 57% tot 80%.
- Zwangerschapsdiabetes: Vrouwen boven de 35 hebben vaker last van diabetes tijdens de zwangerschap.
- Hypertensieve aandoeningen: Er is meer kans op een hoge bloeddruk en pre-eclampsie.
- Placenta-problemen: Complicaties als placenta previa (waarbij de placenta de baarmoedermond bedekt) komen meer voor bij oudere moeders.
- Keizersnede: Oudere moeders hebben vaker een keizersnede nodig.
- Vroeggeboorte: Er is iets meer kans op een bevalling vóór 37 weken.
- Laag geboortegewicht: Kinderen van oudere moeders zijn vaker kleiner dan gemiddeld.
- Vruchtbaarheidsproblemen: Zwanger worden duurt vaak langer, en het risico op onvruchtbaarheid stijgt met de leeftijd.
Moet je je zorgen maken om zwanger te worden na je 35ste?
Hoewel het risico op complicaties in de zwangerschap en bij de geboorte stijgt met de leeftijd, krijgen veel vrouwen op latere leeftijd zonder problemen een gezond kind. Je leeftijd alleen is dus geen reden om je gezinsplannen bij te stellen. Dankzij de medische vooruitgang zijn je kansen op een gezonde zwangerschap groter dan de kans op complicaties.
Om die kans te vergroten is het wel verstandig om extra onderzoeken te doen en je goed voor te bereiden voordat je zwanger wordt.
Onderzoeken en tests vóór de zwangerschap:
- Algemeen lichamelijk onderzoek om de algemene gezondheid te beoordelen en eventuele onderliggende aandoeningen op te sporen.
- Gynaecologisch onderzoek, waaronder uitstrijkje en SOA-screening.
- Bloedonderzoek, zoals:
- Volledig bloedbeeld (CBC)
- Bloedgroep en rhesusfactor
- Immuniteit tegen rodehond
- Hepatitis B en C
- HIV
- Schildklierfunctie (TSH, T3, T4)
- Vitamineniveau’s
Zijn er voordelen aan zwanger worden op latere leeftijd?
Er wordt veel angst en druk gezaaid rondom de vruchtbaarheid van vrouwen. Het lijkt of je iets mist als je geen kinderen kreeg in je twintigste. Maar met goede medische zorg, zijn er zeker voordelen aan zwanger worden op latere leeftijd.
Voordelen van zwanger worden op latere leeftijd:
- Je bent vaak bewuster bezig met je zwangerschap en de voorbereiding. Uit cijfers blijkt dat wie gepland zwanger wordt vaker een gezond kindje krijgt.
- Je kunt zorgen voor meer financiële stabiliteit voor je toekomstige kinderen, doordat je tijd had om carrière en zekerheid op te bouwen.
- Met de jaren leer je beter om te gaan met tegenslagen en problemen volwassen en logisch op te lossen.
- Stellen die later kinderen krijgen hebben vaak een langere, stabielere relatie, wat een veilige en liefdevolle basis biedt.
- Uit onderzoek blijkt dat kinderen van oudere moeders het beter kunnen doen op cognitieve testen en minder gedragsproblemen hebben.
- Moederschap kan meer voldoening geven, omdat je al een carrière, relaties, vriendschappen en hobby’s hebt opgebouwd.
En hoe zit het met mannelijke vruchtbaarheid?
Ben je een vrouw ‘van een bepaalde leeftijd’, dan hoor je overal, op feestjes en in de media, dat je biologische klok tikt en je eicellen snel op raken.
Toch wordt er weinig gesproken over het feit dat de vruchtbaarheid, genetica en gezondheid van de man net zo bepalend zijn voor het kindje. Ook al blijven mannen langer, soms levenslang, vruchtbaar – dat betekent niet dat zij even vruchtbaar blijven als in hun twintiger of dertiger jaren, of altijd gezonde kinderen kunnen krijgen.
Net als vrouwen kiezen steeds meer mannen op latere leeftijd bewust voor het vaderschap. Maar mannelijke vruchtbaarheid loopt terug vanaf hun veertigste.
Volgens het National Institutes of Health speelt de vader in wel een derde van alle vruchtbaarheidsproblemen een rol. In het onderzoek staat:
Zoals je ziet, hebben de genen en gezondheid van de vader niet alleen invloed op de baby, maar ook op de gezondheid van de moeder tijdens de zwangerschap. Leg dus niet alle verantwoordelijkheid bij moeders: zwanger worden doe je samen.
Wat zijn je kansen op zwangerschap op latere leeftijd?
Eén van de redenen dat er nog zoveel discussie is over laat starten met een gezin, is de dalende vruchtbaarheid vanaf het begin van de dertig. Een vrouw verliest zo’n 300.000 tot 400.000 eicellen in haar vruchtbare jaren. Richting de overgang heb je nog maar weinig eicellen over, en de kans op chromosomale afwijkingen neemt toe. Daarbij wordt je ovulatie onregelmatiger en produceren je eierstokken minder oestrogeen en progesteron.
Volgens de statistieken hebben vrouwen onder de 30 ongeveer 25% kans op natuurlijke bevruchting per cyclus; in de dertig daalt dat naar 20%, en op je 40ste is de kans per maand nog maar 5%.
Hoe kun je zwanger worden op latere leeftijd?
Je kunt nog steeds op natuurlijke wijze zwanger worden en een gezonde baby krijgen als je ouder bent. Ook in je dertigste of veertigste heb je meer kans op een gezonde zwangerschap dan op complicaties. Het is wel belangrijk goed te plannen, zodat je je kansen vergroot en tijdens de zwangerschap gezond blijft.
Houd je menstruatiecyclus bij
Let op je maandelijkse cyclus – dit is als een persoonlijke vruchtbaarheidskalender. Weet wanneer je ovuleert, zodat je het juiste moment om zwanger te raken niet mist. Apps zoals WomanLog helpen je daarbij en geven je inzicht in je vruchtbare dagen.
Eet gezond, slaap goed en beweeg voldoende
Zorg goed voor je lichaam. Eet veel groenten, fruit en volkorengranen. Slaap minstens 7-9 uur per nacht en neem genoeg rust. Vergeet ook niet te bewegen; regelmatig sporten is gezond en kan je vruchtbaarheid stimuleren.
Stop met schadelijke gewoontes
Roken is echt een no-go als je zwanger wilt worden. Het vergroot niet alleen het risico op complicaties, maar maakt ook zwanger worden moeilijker. Beperk ook je alcoholinname, want alcohol verhoogt stress, zorgt voor nutriëntentekorten en kan je cyclus verstoren.
Neem supplementen
Foliumzuur is essentieel – het voorkomt aangeboren afwijkingen. Met een prenatale vitamine dek je de basis, maar overleg altijd met je arts. Die kan je andere supplementen aanraden die aansluiten bij jouw behoeften.
Wat als het niet lukt om zwanger te worden op latere leeftijd?
Geassisteerde voortplantingstechnieken (ART) helpen stellen zwanger te worden als het op natuurlijke manier niet lukt. Meestal wordt na 1-2 jaar proberen tijdens de ovulatie gedacht aan ART. Je kunt ART ook overwegen als jij of je partner bepaalde gezondheids- of genetische aandoeningen hebt die je niet wilt doorgeven.
Mogelijkheden zijn onder andere:
- In-vitrofertilisatie (IVF): de eicel wordt buiten het lichaam bevrucht met zaadcellen en vervolgens teruggeplaatst in de baarmoeder. Dit kan met eigen eicellen of donoreicellen.
- Draagmoederschap is een andere optie. Er zijn twee vormen:
- Traditioneel draagmoederschap: de eicel van de draagmoeder wordt bevrucht; zij draagt het kind en geeft het na de geboorte af aan de ouders.
- Gestationeel draagmoederschap: de eicel van de wensmoeder of een donor wordt ingebracht in de baarmoeder van de draagmoeder.
- Adoptie is ook een mogelijkheid om het ouderschap te ervaren, wat voor ouders en kind zeer waardevol kan zijn.
- Bij problemen met eicelkwaliteit of -aantal kun je gebruikmaken van eiceldonatie. Donoreicellen worden via IVF ingebracht bij een andere wensmoeder. Je draagt het kind dan zelf, maar genetisch stamt het niet van jou af.
Gezonde zwangerschap en baby op latere leeftijd
Er wordt in de samenleving veel angst gezaaid over ouder wordende vrouwen en de daarbij horende vruchtbaarheidsrisico’s. Ben je er klaar voor om op latere leeftijd kinderen te krijgen, laat je dan niet ontmoedigen of bang maken. Al eeuwenlang krijgen vrouwen kinderen tot aan de overgang. Plan en bereid je goed voor, en voel je niet verslagen als je niet direct zwanger raakt.
Download WomanLog nu:
