Metoda rozpoznawania płodności
Umiejętność zrozumienia i zarządzania swoim cyklem miesiączkowym ma ogromny wpływ na jakość życia, nie wspominając o tym, że daje narzędzia potrzebne do decydowania o tym, czy i kiedy zachodzisz w ciążę. Metody antykoncepcyjne dają kobietom niezależność i autonomię nad swoim życiem.
Obecnie istnieje wiele różnych rodzajów antykoncepcji. Najbardziej niezawodne są metody hormonalne. Niestety, wiążą się one z pewnymi skutkami ubocznymi, które mogą być uciążliwe dla wielu kobiet. Aby ich uniknąć, wiele kobiet wybiera naturalne sposoby zapobiegania ciąży.
Czym jest metoda rozpoznawania płodności?
Antykoncepcja hormonalna stała się powszechna w latach 60. XX wieku. Od tamtej pory pozwoliła milionom kobiet zyskać większą kontrolę nad własnym ciałem, a co za tym idzie — nad własnymi wyborami. Samodzielne decydowanie o tym, kiedy i ile dzieci chcesz mieć, było kluczowe w budowaniu kobiecej autonomii. Osiągnięcie tych postępów nie obyło się jednak bez kosztów: mimo że antykoncepcja hormonalna znacznie się rozwinęła od lat 60., wciąż wiąże się ze skutkami ubocznymi, od podrażnień skóry po migreny.
Obecnie dostępne są także różne niehormonalne środki antykoncepcyjne zarówno dla kobiet, które nie tolerują tabletek, jak i dla tych, które nie chcą obciążać swojego organizmu sztucznymi wahaniami hormonalnymi. Praktyka polegająca na obserwacji temperatury ciała, tętna oraz śluzu szyjkowego w celu określenia dni płodnych i niepłodnych nazywana jest metodą rozpoznawania płodności (MRP), potocznie znaną także jako "metoda kalendarzyka".
MRP polega po prostu na poznaniu własnego cyklu i wykorzystywaniu tej wiedzy na swoją korzyść. Kobieta jest płodna — czyli może zajść w ciążę — maksymalnie przez siedem dni w miesiącu. Śledząc swój cykl, możesz określić, kiedy przypadają te dni. Dzięki temu przez resztę czasu możesz żyć bez obaw.
Jak działa metoda rozpoznawania płodności?
Jedną z głównych obaw kobiet przy przejściu na MRP jest jej skuteczność. Przy właściwym stosowaniu MRP osiąga skuteczność 93–95%, wymaga jednak wiedzy, przygotowania i zaangażowania. Typowo jej skuteczność wynosi około 76–86% — tyle wynosi przy uwzględnieniu możliwych niedoskonałości. Wadą tej metody jest konieczność regularności i konsekwencji w monitorowaniu najważniejszych parametrów oraz brak "siatki bezpieczeństwa" w razie pomyłki. Łączenie MRP z innymi metodami antykoncepcji, jak prezerwatywa, daje dodatkową ochronę przed nieplanowaną ciążą.
Oto kroki, które powinnaś podjąć, by MRP była skuteczna:
Podstawowa temperatura ciała (BBT)
Dzień lub dwa przed owulacją Twoja BBT spada do 36,1–36,4°C. Gdy jajniki uwalniają komórkę jajową, temperatura wzrasta o jeden stopień i utrzymuje się na podwyższonym poziomie przez kilka kolejnych dni. Najbardziej płodne dni przypadają na 2–3 dni przed wzrostem temperatury.
Zmiany podstawowej temperatury są delikatne i trudne do zauważenia. Aby uzyskać wiarygodne wyniki, powinnaś mierzyć temperaturę każdego ranka, najlepiej wyrobić ten nawyk na kilka miesięcy przed stosowaniem MRP jako głównej metody antykoncepcji. Daje to czas na poznanie własnej normy temperaturowej. Poza cyklem miesiączkowym także inne czynniki wpływają na temperaturę Twojego ciała — z czasem zauważysz te zależności.
Twój spoczynkowy puls to kolejny wskaźnik. Wraz z rozpoczęciem owulacji tętno wzrasta nawet o 2 uderzenia na minutę, by w fazie środkowo-lutealnej (okres po owulacji, przed miesiączką) osiągnąć wzrost o 3,5 uderzenia na minutę. Puls możesz zmierzyć, przykładając palce (nie kciuk) do tętnicy na szyi lub nadgarstku i licząc uderzenia w ciągu minuty. W pomiarze mogą pomóc również urządzenia takie jak pulsoksymetr.
Śluz szyjkowy (wydzielina z pochwy)
Wydzielina z pochwy zmienia swoją konsystencję i ilość w cyklu menstruacyjnym, co jest związane z poziomem estrogenu. 1) W czasie miesiączki (dzień 1 cyklu) wydzieliny niemal nie ma. 2) Zaraz po okresie poziom estrogenu zaczyna rosnąć, ale śluz jest nadal praktycznie niewidoczny. 3) Około 9–10 dnia cyklu poziom estrogenu jest już na tyle wysoki, że szyjka macicy zaczyna produkować coraz więcej śluzu — początkowo jest lepki czy klejący, z czasem robi się mokry i kremowy, jak balsam do rąk. Na bieliźnie może wyglądać na białawy lub żółtawy po wyschnięciu.
4) Kilka dni przed owulacją, kiedy jajniki uwalniają komórkę jajową, poziom estrogenu osiąga maksimum, a szyjka może wyprodukować do 20 razy więcej śluzu niż przy niskiej produkcji (różnice są bardzo indywidualne). Śluz staje się wtedy śliski jak surowe białko jajka — to konsystencja ułatwiająca plemnikom dotarcie do jajeczka. To tzw. "śluz owulacyjny" zawiera 95% wody.
5) Dzień lub dwa po owulacji śluz zmienia się ponownie. Progesteron hamuje jego wydzielanie, przez co staje się lepki lub zupełnie zanika.
Pozycja szyjki macicy także może wskazywać na owulację. Pozycja szyjki zmienia się w trakcie cyklu i z czasem możesz nauczyć się ją rozpoznawać. Szyjkę możesz wyczuć, wkładając jeden lub dwa palce do pochwy. W dotyku przypomina miękkość czubka nosa.
Gdy szyjka jest nisko, powinnaś bez trudu ją wyczuć palcem. Jeśli jest wysoko, możesz mieć trudność z jej dosięgnięciem. Szyjka znajduje się wysoko tuż przed i podczas owulacji, przez resztę cyklu opada niżej.
Obserwacja cyklu menstruacyjnego
Jeśli Twój cykl jest regularny, obserwacja może stanowić wiarygodną metodę wyznaczania momentu owulacji i płodności. Najlepiej łączyć ją z innymi sposobami obserwacji dla maksymalnej precyzji. Aplikacje takie jak WomanLog ułatwiają prowadzenie zapisków: szacują one dni owulacji i miesiączki algorytmicznie, a ich dokładność rośnie wraz z długością prowadzenia obserwacji.
Testy owulacyjne
To domowe testy, które można kupić w większości aptek. Wystarczy oddać mocz na pasek i poczekać na wynik. Najczęściej korzystają z nich kobiety, które chcą zwiększyć szanse na poczęcie, ale można je także stosować w celu odwrotnym. Wadą testów jest ich cena przy wielokrotnym użyciu — do antykoncepcji trzeba korzystać z nich przez cały cykl.
Zalety metody rozpoznawania płodności
Przy właściwym stosowaniu MRP może być skuteczna i bezpieczna, bez żadnych skutków ubocznych. Oto kilka zalet:
- MRP pomaga lepiej zrozumieć własne ciało — nie tylko pozwala określić dni płodne, ale także daje wgląd w cały cykl menstruacyjny. Zauważysz powtarzające się objawy wskazujące na różne fazy cyklu.
- Bez sztucznych hormonów — mimo że antykoncepcja hormonalna jest bezpieczna dla większości kobiet, potrafi wywołać zaburzenia hormonalne. MRP nie zakłóca Twojego naturalnego rytmu.
- Brak skutków ubocznych — większość osób rezygnujących z antykoncepcji hormonalnej robi to właśnie ze względu na skutki uboczne. MRP takich nie powoduje.
- Oszczędność — MRP kosztuje wyłącznie Twój czas i przygotowanie.
- Możesz przerwać w każdej chwili — to metoda obserwacyjna, nie ingerująca, więc można ją łączyć z innymi metodami lub z nich zrezygnować w dowolnym momencie.
- MRP pomaga także zajść w ciążę — jeśli zdecydujesz, że chcesz mieć dziecko, wszystkie opisane wyżej techniki mogą Ci w tym pomóc.
Wady metody rozpoznawania płodności
- Wymaga czasu — MRP opiera się na rytmie Twojego ciała, dlatego rozpoznanie schematów zwykle wymaga kilku cykli. Jeśli nie zrozumiesz wszystkich zasad, łatwo o błąd.
- Przy nieprawidłowym stosowaniu łatwo zajść w ciążę — metoda nie daje sztucznej ochrony i jedna nieuwaga może wystarczyć.
- Należy stale śledzić swój cykl. MRP wymaga konsekwencji, by być wiarygodną.
- Wymaga współpracy — najlepiej, gdy oboje partnerzy są poinformowani i wiedzą, czego się spodziewać w każdej fazie cyklu.
- MRP nie jest polecana osobom z nieregularnymi cyklami, ponieważ trudno wtedy określić moment owulacji. Kobiety z PCOS, endometriozą lub innymi problemami ginekologicznymi mogą wymagać dodatkowej ochrony. (Przeczytaj więcej o życiu z endometriozą i PCOS.)
- Nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową — nawet przy długotrwałych obserwacjach, przy zmianie partnera zawsze używaj prezerwatywy lub innej bariery. (Przeczytaj więcej o ochronie podczas seksu)
- Przy prawidłowym stosowaniu MRP jest bardzo skuteczna, ale zanim zdecydujesz się na taką formę antykoncepcji jako jedyną, skonsultuj się z lekarką lub lekarzem. Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań, MRP pozwala samodzielnie kontrolować cykl bez efektów ubocznych.
Aplikacja WomanLog została stworzona, by pomóc Ci lepiej poznać swoje ciało oraz śledzić cykl menstruacyjny. Niezależnie od tego, czy chcesz zapobiegać ciąży, czy zwiększyć swoje szanse na poczęcie — WomanLog może pomóc.
Pobierz aplikację WomanLog już teraz:
