Surogatka
Około 15% par zmaga się z niepłodnością. Pragnienie posiadania dzieci, ale brak możliwości zajścia w ciążę, może wprowadzać do związku stres i żałobę. Wspomagana reprodukcja, adopcja i surogacja to trzy odmienne drogi do rodzicielstwa. W tym artykule przyjrzymy się surogacji oraz szansom, jakie oferuje ona niepłodnym parom, parom jednopłciowym i osobom samotnym.
Ciąża i poród są kluczowe dla zostania rodzicem. Niestety nie każda kobieta jest w stanie naturalnie zajść w ciążę i urodzić dziecko. Parom borykającym się z niepłodnością mogą pomóc zapłodnienie in vitro, docytoplazmatyczna iniekcja plemnika, leczenie farmakologiczne, adopcja lub surogacja. Parom jednopłciowym oraz kobietom samotnym przyszłym matkom dostępnych jest mniej dróg i często surogacja jest jedyną możliwą opcją, by mieć dziecko i przekazać swoje geny.
Czym jest surogacja?
Surogacja to metoda wspomaganego rozrodu; przyszli rodzice uzgadniają z osobą trzecią, że ta urodzi dla nich dziecko, a oni zostaną rodzicami od momentu narodzin. Istnieją dwa typy surogacji: surogacja ciążowa i tradycyjna. Surogacja ciążowa polega na tym, że przyszła matka lub dawczyni komórki jajowej przekazuje komórkę jajową, a przyszły ojciec lub dawca — nasienie. Wykorzystując zapłodnienie in vitro (IVF), komórka jajowa zostaje zapłodniona w laboratorium, a powstały zarodek zostaje wszczepiony w macicę surogatki. Urodzone dziecko jest biologicznie spokrewnione z rodzicami, którzy przekazali materiał genetyczny, a nie z surogatką.
Surogacja tradycyjna polega na sztucznym zapłodnieniu surogatki nasieniem przyszłego ojca (lub dawcy spermy). Procedura ta nazywa się inseminacją domaciczną (IUI). Urodzone dziecko jest biologicznie związane z surogatką i z mężczyzną, który przekazał nasienie.
Dlaczego surogacja jest ważna?
Niepłodność dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn i może być ogromnym wyzwaniem dla pary, która pragnie zostać rodzicami. Po roku aktywnych prób poczęcia bez sukcesu, następnym krokiem są badania i leczenie niepłodności. Wiele osób decyduje się na surogację jako ostateczność po wielu nieudanych próbach zajścia w ciążę lub po bezowocnych poszukiwaniach dziecka do adopcji.
Pary po licznych nieudanych cyklach IVF, pary jednopłciowe pragnące, by dziecko miało ich cechy genetyczne, osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi, starsze matki oraz osoby samotne — wszyscy mogą znaleźć w surogacji szansę na rodzicielstwo. Surogacja umożliwia również przyszłym rodzicom uczestnictwo w przekazywaniu nie tylko genów, ale i w przeżywaniu całego procesu od zapłodnienia.
Zostanie matką surogatką i wsparcie innych w spełnieniu ich marzeń może też przynieść wiele satysfakcji i poczucia spełnienia. Niezależnie czy jest to surogacja komercyjna, czy altruistyczna — to jeden z najwyższych aktów bezinteresowności.
Kto może zostać surogatką?
Decyzja o zostaniu surogatką jest bardzo poważna, ponieważ ciąża stanowi zarówno wyzwanie psychiczne, jak i fizyczne. Większość surogatek urodziła już dziecko — jest to pożądane, gdyż dowodzi, że kobieta potrafi donosić ciążę. Musi być zdrowa fizycznie i poddać się badaniom genetycznym, na choroby zakaźne (np. HIV, wirusowe zapalenie wątroby) oraz inne schorzenia, które mogą wpłynąć na ciążę.
To jednak nie wszystko. Ciąża wpływa również emocjonalnie i surogatka musi być gotowa przejść cały proces aż do końca. Wyzwania mogą pojawić się na każdym etapie — zdarza się, że są one nawet zagrożeniem życia. Dla wielu surogatek najtrudniejszym momentem jest rozstanie z dzieckiem po porodzie. Więź z rozwijającym się dzieckiem jest bardzo ważna i dla matki, i dla dziecka. Zerwanie tej relacji i przekazanie dziecka nowym rodzicom tak, aby nowo narodzony mógł się z nimi związać, wymaga wielkiej empatii i delikatności. W wielu krajach prawo chroni surogatkę, dając jej możliwość zatrzymania dziecka, jeśli tego sobie zażyczy. Dlatego każda ze stron zawierających umowę powinna podejmować ją w pełni świadomie.
Przeczytaj także: Czy chcę mieć dziecko?
Kobieta, która chce zostać surogatką, może zgłosić się do agencji surogatek. Choć ryzyko i wyzwania są duże, wysokie wynagrodzenie za udaną ciążę czyni z tej roli atrakcyjną opcję.
Dla przyszłych rodziców koszty surogacji także zależą od kraju, ale są wysokie. Na przykład w Wielkiej Brytanii surogacja komercyjna wraz z zabiegiem IVF i kosztami prawnymi może kosztować nawet 50 000 GBP. Wysokie opłaty sprawiają, że wiele par szuka surogatki wśród znajomych czy rodziny. Możliwe jest poproszenie kogoś bliskiego o urodzenie dziecka. Jednak ciąża to ogromna zmiana — czy wygodnie byłoby ci prosić kogoś, by przeszedł przez to zamiast ciebie?
Prawne i etyczne dylematy surogacji
W wielu krajach surogacja komercyjna jest zabroniona — legalna bywa jedynie surogacja altruistyczna, często traktowana podobnie jak adopcja. Wiele par decyduje się na poszukiwania surogatki za granicą, jeśli koszty lub przepisy prawa są zbyt restrykcyjne. Jednak prawie zawsze konieczny jest również długi proces prawny, by uzgodnić wszystkie kwestie. Pojawia się obawa, że surogacja wykorzystuje kobiety o niskich dochodach, które mają niewiele innych możliwości tak szybkiego zarobku, a jej transakcyjny charakter może prowadzić do uprzedmiotowienia ciała kobiety. Te dylematy etyczne sprawiają, że wiele państw nie legalizuje surogacji komercyjnej.
Niezależnie od wynagrodzenia, noszenie dziecka przez dziewięć miesięcy i dbanie o własne zdrowie dla dobra dziecka wymaga oddania i poświęcenia. Jeśli rozważasz surogację, zadaj sobie szczere pytania o konsekwencje i upewnij się, że naprawdę tego chcesz. Proces ten może być wyzwaniem zarówno dla surogatki, jak i dla przyszłych rodziców, ale jeśli wszystko przebiegnie dobrze, doświadczenie może okazać się niezwykle satysfakcjonujące.
Jakie są alternatywy?
Choć surogacja może wydawać się dobrą opcją, jest bardzo kosztowna. Nie każdy może pozwolić sobie na poniesienie wysokich wydatków lub zaakceptować ryzyko i emocjonalną huśtawkę, jaką przeżywają przyszli rodzice, jeśli surogatka zmieni zdanie i zatrzyma dziecko albo poroni i straci dziecko. Dlatego surogacja bywa ostatnim wyjściem po leczeniu niepłodności lub adopcji.
IVF, czyli zapłodnienie in vitro to najpopularniejsza metoda wspomaganego rozrodu. IVF pomaga parom począć dziecko mimo trudności z płodnością, dzięki czemu kobieta może sama donosić i urodzić dziecko. Pobiera się komórki jajowe kobiety i zapładnia je nasieniem w laboratorium; powstały embrion umieszcza się w macicy matki lub surogatki. Zarówno komórka jajowa, jak i nasienie, mogą pochodzić od rodziców lub dawców. Technika transferu zarodka jest taka sama niezależnie od tego, czy matką jest przyszła matka, czy surogatka. Ponieważ zapłodnienie zachodzi w laboratorium i można precyzyjnie wybrać materiał genetyczny, IVF daje szansę rodzicom, którzy nie chcą przekazać wadliwych genów czy chorób swoim dzieciom. Leczenie jest kosztowne i ma zaledwie ok. 50% skuteczności, dlatego wiele par próbuje IVF, zanim zdecyduje się na surogację.
Przy tak wielu niechcianych dzieciach w domach dziecka adopcja wydaje się oczywistym wyborem dla par niemogących mieć własnych dzieci. Jednak proces adopcyjny jest długotrwały i nie zawsze kończy się pomyślnie. Adopcja bywa też trudniejsza dla osób jednopłciowych lub samotnych, ponieważ wymaga przejścia szczegółowych procedur, a system nie zawsze jest wolny od uprzedzeń. Innym powodem, dla którego przyszli rodzice rezygnują z adopcji, jest chęć przekazania własnych genów lub doświadczenia ciąży. Przy adopcji nie mamy wpływu na historię zdrowotną, traumy czy inne ważne czynniki w rodzinie biologicznej — a te niewiadome nie każdy jest gotowy zaakceptować.
Przeczytaj także: Mity o ciąży
Każda z nas jest inna, jednak powodów do pragnienia potomstwa jest wiele. Dla tych, którym nie jest dane naturalne poczęcie, surogacja to wyjątkowa szansa na uczestnictwo w procesie od samego początku i przekazanie własnego materiału genetycznego. Dla surogatki pomoc w spełnieniu marzenia innych o rodzicielstwie i przeżycie ciąży bez obowiązku wychowania dziecka może być satysfakcjonujące. Przed podjęciem tak ważnej decyzji zarówno przyszli rodzice, jak i surogatka powinny dokładnie ją przemyśleć oraz szczerze ze sobą porozmawiać, by każda ze stron mogła dokonać świadomego wyboru.
Możesz śledzić swój cykl miesiączkowy z aplikacją WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
