Decyzja: miesiączkować czy nie?
Przeciętna kobieta spędza około sześciu lat swojego życia, miesiączkując. Większość z nas po prostu to akceptuje, ale z pewnością byłoby miło nie musieć się tym przejmować.
Cuda współczesnej nauki dały nam kilka sposobów, by to osiągnąć. Możemy zmienić funkcjonowanie naszych ciał na fundamentalnym poziomie, choć wymaga to nieco więcej wysiłku niż machnięcie magiczną różdżką. Trzeba również wziąć pod uwagę kwestie bezpieczeństwa.
Dlaczego ktoś chciałaby pozbyć się miesiączki?
Mimo że miesiączkowanie jest naturalnym procesem, dla niektórych kobiet to tak wyniszczające doświadczenie, że są zmuszone zawiesić swoje życie. Nawet te, które przechodzą okres łagodniej, prowadzą intensywne życie, dlatego radzenie sobie ze skurczami, bólami głowy i krwią nie jest mile widziane. Nic dziwnego, że wiele z nas marzy, by to się po prostu skończyło.
Wiele kobiet nie planuje mieć dzieci i jest przekonana, że ich decyzja się nie zmieni. Dla nich proces, który przygotowuje ciało do potencjalnej ciąży, wydaje się całkowicie zbędny.
Antykoncepcja hormonalna
Hormony odgrywają kluczową rolę w cyklu miesiączkowym. Hormonalna antykoncepcja działa na żeński układ hormonalny, zapobiegając ciąży. Osiągane jest to poprzez zagęszczenie śluzu szyjkowego, aby uniemożliwić plemnikom dostanie się do macicy, przez ścieńczenie wyściółki macicy i uniemożliwienie implantacji zapłodnionej komórki jajowej, zapobieganie owulacji—lub przez połączenie tych mechanizmów.
Antykoncepcję hormonalną dzielimy głównie według dwóch kryteriów:
- Czas działania: krótkoterminowa odwracalna antykoncepcja (SARC) i długoterminowa odwracalna antykoncepcja (LARC)
- Skład: antykoncepcja jednoskładnikowa (zawierająca tylko progestagen) i antykoncepcja złożona (z progestagenem i estrogenem).
Te podziały są istotne, ponieważ zawierają nie tylko informacje o stosowaniu konkretnego środka, ale także dlatego, że istnieją stany chorobowe, na które estrogen może mieć negatywny wpływ.
Antykoncepcja złożona może powodować powikłania u kobiet będących w ciąży lub w pierwszym miesiącu karmienia piersią, u kobiet z otyłością, palących lub byłych palących po 35. roku życia, z historią zakrzepów, zakrzepicy, udaru, chorób serca, nowotworów, schorzeniami wątroby czy pęcherzyka żółciowego, cukrzycą lub jej powikłaniami, migrenami (szczególnie z aurą), a także przy przyjmowaniu leków mogących wchodzić w interakcję z antykoncepcją (np. niektóre antybiotyki).
Prawidłowe przyjmowanie antykoncepcji nie zawsze jest prostą sprawą. Typowe możliwe skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej to przyrost masy ciała, bóle głowy, tkliwość piersi, nieregularne krwawienia, wahania nastroju, spadek libido, trądzik i nudności. U każdej kobiety reakcje mogą być różne i niektóre objawy to sygnał, że organizm przystosowuje się do działania hormonów.
Niezależnie od wybranej metody hormonalnej, zawsze warto skonsultować się ze specjalistką na temat potencjalnych ryzyk, nawet jeśli nie przewidujesz żadnych komplikacji. Zawsze istnieje szansa, że nie masz jeszcze pełnej wiedzy na temat istotnych czynników.
Tabletka antykoncepcyjna
„Tabletka” to SARC. Umożliwia stworzenie sztucznego cyklu menstruacyjnego, pozwalając na kontrolowanie miesiączki. Przyjmuje się serię tabletek aktywnych z hormonami, które blokują miesiączkę, a następnie tabletki nieaktywne, pozbawione hormonów lub po prostu robi przerwę, podczas której następuje złuszczanie endometrium.
Większość tabletek SARC opiera się na 28-dniowym cyklu (średnia naturalnego cyklu miesiączkowego), przyjmując hormony przez 21 dni i zatrzymując je na 7. Istnieją też tabletki o wydłużonym schemacie, przyjmowane przez 12 tygodni bez przerwy, a tydzień tabletek nieaktywnych zmniejsza liczbę miesiączek do 4 rocznie (zamiast 13).
Możesz zrezygnować z tego sztucznego okresu, pomijając tabletki nieaktywne i zaczynając od razu kolejne opakowanie tabletek aktywnych. Wyściółka macicy nie złuszcza się, więc nie pojawi się krwawienie. Jeśli tabletki przyjmowane są prawidłowo, nie powinny wystąpić negatywne skutki. Skutki uboczne przyjmowania tabletek w sposób ciągły są takie same jak przy klasycznym cyklu 28-dniowym. Poziom hormonów pozostaje stały, w macicy nie dochodzi do narastania endometrium – wręcz przeciwnie, z czasem śluzówka staje się cieńsza. Po zaprzestaniu tabletek powraca do normy.
Niektóre kobiety obserwują plamienia między miesiączkami przy rozpoczęciu ciągłego stosowania tabletek. Zwykle objawy mijają z czasem. U części kobiet mogą pojawić się po kilku miesiącach – wtedy przyjmuje się tabletki nieaktywne i pojawia się miesiączka.
Zastrzyki antykoncepcyjne
Zastrzyki antykoncepcyjne należą do LARC. Hamują owulację, czyli nie dochodzi do uwolnienia jajeczka z jajnika. Dodatkowo zagęszczają śluz szyjkowy, by plemniki nie dotarły do komórki jajowej.
Są cztery główne rodzaje zastrzyków: Depo-Provera (DMPA), złożone środki wstrzykiwane (CIC), Sayana Press i Noristerat (NETE). Ich dostępność zależy od kraju. Wszystkie, używane poprawnie, mają skuteczność 99%. Różnią się miejscem podania, długością działania i czasem powrotu do płodności.
U wielu kobiet po kilku zastrzykach miesiączka ustaje, ale nie dotyczy to wszystkich. Krwawienia mogą stać się rzadsze, lżejsze lub cięższe, albo zaniknąć całkowicie. Utrata okresu to efekt uboczny, nie cel terapii LARC, dlatego nie jest to gwarantowany sposób na ustanie krwawienia.
60–70% kobiet po rozpoczęciu LARC przestaje miesiączkować, ale zwykle potrzeba na to nawet roku.
Wkładka hormonalna (IUD)
Wkładka domaciczna (IUD) to niewielkie urządzenie umieszczane w macicy w celu zapobiegania ciąży. Jest to również LARC i należy do najskuteczniejszych metod antykoncepcji. Wkładka hormonalna uwalnia progestagen, który zagęszcza śluz szyjkowy, uniemożliwiając plemnikom dotarcie do komórki jajowej. U niektórych kobiet progestagen również hamuje owulację. Istnieje także niehormonalna wkładka, która nie wpływa na gospodarkę hormonalną.
Przez pierwsze 3–6 miesięcy od założenia wkładki mogą wystąpić dłuższe i bardziej bolesne okresy. Istnieje ryzyko infekcji lub odrzucenia wkładki – specjalistka poinformuje, jak sprawdzić, czy urządzenie jest na swoim miejscu. Wkładka nie jest polecana przy stanie zapalnym miednicy w wywiadzie. Wkładki hormonalne mogą pozostać w macicy od 3 do 5 lat (w zależności od marki).
Histerektomia
Histerektomia to operacyjne usunięcie macicy, a czasami także innych, pobliskich struktur.
Usunięcie macicy, jajników lub jajowodów uniemożliwia zajście w ciążę i zatrzymuje miesiączkę. Jest to poważny zabieg chirurgiczny, zarezerwowany zazwyczaj dla pacjentek, u których inne metody nie przyniosły efektu lub są przeciwwskazane.
Histerektomię stosuje się w leczeniu schorzeń układu rozrodczego, m.in.:
- endometrioza
- przewlekły ból miednicy
- obfite krwawienia miesiączkowe
- mięśniaki macicy
- rak narządów rodnych
Tylko kilka typów histerektomii:
- Histerektomia całkowita: usunięcie macicy i szyjki macicy
- Histerektomia subtotalna: usunięcie trzonu macicy z pozostawieniem szyjki
- Histerektomia radykalna: usunięcie całej macicy, szyjki, górnej części pochwy i przymacicz. Zabieg ten zwykle stosuje się przy nowotworach.
Histerektomię można przeprowadzić różnymi technikami. Każda z nich ma swoje zalety i wady, a wybór należy zawsze do lekarza prowadzącego, w zależności od potrzeb pacjentki.
Mimo że procedura uważana jest za bezpieczną, rzadko mogą nastąpić powikłania, takie jak: nietrzymanie moczu, obniżenie pochwy, przetoka pochwowa (połączenie pochwy z innym narządem), przewlekły ból, krwotoki, zakrzepy, uszkodzenia sąsiadujących narządów, infekcje.
Po udanej histerektomii pobyt w szpitalu trwa do 5 dni, a pełny powrót do zdrowia zwykle 6–8 tygodni. Okres rekonwalescencji zależy od rodzaju zabiegu.
Bez krwi—bez problemu?
Chęć życia bez miesiączki jest zrozumiała i możliwa do osiągnięcia, ale warto przemyśleć wszystkie aspekty wyboru. Czasem problemem nie jest sama miesiączka, lecz towarzyszące przykrości i objawy.
W zależności od tego, co tak naprawdę chcesz zmienić, być może warto zacząć od mniej inwazyjnych sposobów. Czasem korzyści przynoszą już drobne zmiany — na przykład ograniczenie stresu lub niektórych produktów, które wpływają na nasze ciało.
Jeśli jednak cierpisz, masz prawo podjąć wszelkie uzasadnione działania – pod warunkiem, że robisz to bez narażania się na niebezpieczeństwo i masz świadomość dostępnych opcji. To Twoje ciało, Twój wybór.
Od redakcji: Ze względu na powtarzające się informacje cytujemy także nasz artykuł o Antykoncepcji hormonalnej.
Możesz śledzić swój cykl miesiączkowy z aplikacją WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
