Atak paniki a zawał serca u kobiet: jak rozpoznać różnicę i zadbać o swoje zdrowie
Liczba mężczyzn i kobiet cierpiących na choroby serca jest bardzo podobna. Jednak kobiety rzadziej otrzymują ratujące życie leczenie w przypadku zawału serca, ponieważ pacjentki i lekarze często nie rozpoznają charakterystycznych objawów i przypisują je stresowi lub lękowi.
W przypadku zawału serca kobieta ma o 50% większe ryzyko błędnej diagnozy niż mężczyzna z powodu nieświadomych uprzedzeń środowiska medycznego oraz nadal istniejącej luki w badaniach dotyczących ciał kobiet. W tym artykule omawiamy różnice między zawałem serca a atakiem paniki. Zastanawiamy się także, dlaczego kobiety czasem zwlekają z szukaniem pomocy, czemu ich problemy bywają bagatelizowane i jak możesz zadbać o swoje zdrowie.
Czym jest atak paniki?
Atak paniki to nagła fala strachu wywołująca wyrzut adrenaliny, przygotowująca organizm do reakcji „walcz albo uciekaj” w obliczu zagrożenia. Organizm reaguje przyspieszeniem akcji serca, szybkim oddechem, który może przypominać duszność, i poceniem się. Zwężenie naczyń krwionośnych może powodować także zawroty głowy lub uczucie oszołomienia.
Atak paniki może wystąpić nagle, bez ostrzeżenia, lub narastać stopniowo. Konkretne zdarzenie może wywołać silny lęk, ale przedłużający się stres sprawia, że nawet najmniejsze trudności mogą okazać się nie do zniesienia. Niektóre osoby doświadczają tylko jednego lub dwóch epizodów w życiu, inne zmagają się z powtarzającymi się atakami. W niektórych przypadkach sam lęk przed kolejnym atakiem bywa paraliżujący i prowadzi do unikania określonych czynności czy miejsc.
Jeśli kiedykolwiek miałaś atak paniki, wiesz, jak przerażające i niespodziewane są te doświadczenia. Gdy panika narasta, strach staje się przytłaczający i wszystko wydaje się znacznie gorsze niż w rzeczywistości. Na szczęście większość ataków paniki mija po kilku minutach lub godzinach.
Objawy ataku paniki
Atak paniki często zaczyna się od przytłaczającego uczucia stresu, katastrofy i lęku. Następnie możesz doświadczyć:
- Kołatania serca
- Duszności
- Pocenia się
- Nudności
- Zawrotów głowy
- Uderzeń gorąca/zimna
- Bólów w klatce piersiowej
- Skurczów brzucha i problemów trawiennych
- Zamroczenia, derealizacji
Mimo że ataki paniki są przerażające, rzadko stanowią zagrożenie dla życia. Jednak dane medyczne wskazują, że u kobiet objawy zawału serca mogą być bardzo podobne do objawów ataku paniki.
Czym jest zawał serca?
Zawał serca, czyli zawał mięśnia sercowego, występuje, gdy przepływ krwi do serca zostaje zablokowany, powodując uszkodzenie mięśnia sercowego. Większość blokad powstaje, gdy cholesterol i inne substancje gromadzą się i tworzą blaszki miażdżycowe w tętnicach. Gdy blaszka pęka, szybko tworzy się skrzep zamykający lub zwężający jedną z tętnic wieńcowych doprowadzających krew do serca. Pozbawiony krwi i tlenu mięsień serca zaczyna się już uszkadzać i obumierać w ciągu 30 minut od zablokowania tętnicy. To oznacza, że serce nie jest już w stanie pracować prawidłowo.
Zawał serca to stan zagrażający życiu, wymagający natychmiastowej pomocy, nawet jeśli objawy same ustępują. Jeśli w Twojej rodzinie występowały choroby serca lub odczuwasz ból w klatce piersiowej – nie zwlekaj! Zadzwoń po pogotowie i jak najszybciej uzyskaj pomoc.
Wczesne sygnały ostrzegawcze mogą pojawić się na kilka dni, a nawet tygodni przed poważnym zawałem serca. Objawy, których nie wolno ignorować, to zmęczenie, niepokój, zimne poty, ból pleców i kołatanie serca. Nagły zawał serca najczęściej kończy się tragicznie.
Objawy zawału serca
Najbardziej rozpoznawanym objawem zawału jest ból i uczucie ucisku w klatce piersiowej. Ból może promieniować z klatki piersiowej do szczęki, lewej ręki, obu ramion, czasem pojawia się wrażenie, jakby ktoś siedział na Twojej klatce piersiowej.
- Inne objawy zawału to:
- Zimne poty
- Zmęczenie
- Zawroty głowy, oszołomienie
- Nudności
- Duszności
- Zgaga, niestrawność
- Lęk porównywalny do przeczucia katastrofy.
Wiele kobiet przy zawale serca w ogóle nie odczuwa bólu w klatce piersiowej, a przeważają takie objawy jak skrajne zmęczenie, ból lub uczucie ucisku w szyi, żuchwie, barkach, między łopatkami i w górnej części pleców.
Przez wiele dekad sądzono, że choroby serca dotyczą głównie mężczyzn. Aktualne badania pokazują, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni równie często cierpią na zawały, ale kobiety wyjątkowo często umierają na zawał mięśnia sercowego, ponieważ koncentrujemy się głównie na bólu w klatce piersiowej – najczęstszym objawie u mężczyzn, i zapominamy o tych, które częściej występują u kobiet.
Najważniejsze różnice między atakiem paniki a zawałem serca
Jak widzisz, wiele objawów ataku paniki i zawału serca się pokrywa. Najważniejsza różnica to charakter bólu – w zawale serca wywołuje on ostre, ściskające, promieniujące uczucie, które może narastać i zmniejszać się falami. Przy ataku paniki serce bije bardzo szybko, możesz czuć ucisk w klatce piersiowej z powodu duszności, ale nie powinno pojawić się promieniowanie bólu.
Dodatkowo atak paniki zwykle trwa od kilku minut do godziny. Zawał serca utrzymuje się dłużej – uczucie bólu i ucisku może narastać i słabnąć przez dłuższy czas.
Kobiety często nie odczuwają silnego bólu w klatce piersiowej, a zamiast tego występuje zmęczenie, lęk oraz ból pleców, ramion czy szczęki, przez co łatwiej pomylić zawał serca z atakiem paniki – zarówno pacjentce, jak i lekarzowi.
Aby odróżnić atak paniki od zawału, zadaj sobie pytania:
- Czy wcześniej odczuwałam ból w klatce piersiowej, ucisk czy zmęczenie? Jeśli tak, prawdopodobnie to zawał serca.
- Czy ból promieniuje z klatki piersiowej do kończyn lub górnej części ciała? Czy pojawia się falami, z narastającym bólem?
- Jak długo utrzymują się te objawy? Jeśli ustępują w ciągu godziny, prawdopodobnie to atak paniki.
Jak bagatelizowanie problemów zdrowotnych kobiet im szkodzi?
Wiele kobiet nie zgłasza się po pomoc, ponieważ nauczyły się przedkładać potrzeby innych nad swoje oraz nie łączą zaobserwowanych objawów z poważną chorobą, przypisując je grypie lub lękowi. Problem jednak nie dotyczy wyłącznie jednostek i samoopieki, lecz ma charakter systemowy.
Choroby serca to tylko jeden z problemów zdrowotnych, w których kobiety pozostają niedostatecznie obsługiwane. Badania pokazują, że nawet 65% kobiet z przewlekłym bólem otrzymało niższą jakość leczenia ze względu na płeć. Gdy lekarz bagatelizuje skargi pacjentki i tłumaczy objawy „przesadzaniem” lub „wyobrażaniem sobie”, nazywamy to gaslightingiem medycznym. Prowadzi to do opóźnionych lub pomijanych diagnoz i nieprawidłowego leczenia.
Społeczeństwo zaczęło zwracać uwagę na ten problem, ale kobiety i mniejszości nadal są szczególnie narażone na gaslighting medyczny. Zjawisko to obniża morale pacjentki, zmniejsza zaufanie do lekarzy, a także zwiększa ryzyko długotrwałych cierpień i śmierci z powodu niezdiagnozowanych schorzeń, takich jak rak, choroby serca, choroby autoimmunologiczne i przewlekły ból. Kobieta zaczyna wątpić w swoje doświadczenia i trudniej jej później uzyskać pomoc.
Gaslighting medyczny zazwyczaj nie jest świadomy — wynika z uprzedzeń i braku wrażliwości na potrzeby kobiet. Nadal większość uczestników badań klinicznych to mężczyźni, przez co mamy luki w wiedzy dotyczącej kobiecego zdrowia: Czy kobiety reagują na leki tak samo jak mężczyźni? Czy objawy są identyczne? Czy dawki powinny być różne?
Przez wiele dekad kobiety w wieku rozrodczym były wyłączane z badań klinicznych, ponieważ uważano, że zmiany hormonalne utrudniają analizę wyników. Obawiano się także, że w przypadku zajścia w ciążę podczas badania jakiś nieznany czynnik może zaszkodzić płodowi. Strach przed tym pojawił się zwłaszcza po tragedii z talidomidem w latach 70., gdy lek niespodziewanie powodował wady wrodzone. Takie ryzyko należy oczywiście brać pod uwagę, ale nie może być wymówką dla braku wiedzy o zdrowiu kobiet.
Obecnie prawo zobowiązuje do uwzględniania w badaniach kobiet i mniejszości, ale wciąż są one wyraźnie niedoreprezentowane.
Jak możesz zadbać o siebie?
Jeśli właśnie doświadczasz objawów zawału serca opisanych powyżej, jak najszybciej zgłoś się po pomoc medyczną. Tylko profesjonalna pomoc może uratować Ci życie i zapobiec trwałym uszkodzeniom. Jeśli jednak lekarz nie traktuje Cię poważnie, niezależnie od diagnozy bądź gotowa walczyć o swoje zdrowie.
Zabierz notatki na wizytę u lekarza
Stres i niepokój sprawiają, że łatwo zapomnieć, co chciałaś powiedzieć. To naturalne, że takie uczucia pojawiają się podczas wizyty lekarskiej. Spisz swoje objawy i pytania na kartce i pokaż je lekarzowi. Prowadzenie dziennika objawów też się sprawdza: zapisz, kiedy dana dolegliwość się pojawiła, jak długo trwała i z jaką intensywnością. Jeśli wiesz, co mogło ją wywołać, odnotuj również to. Takie szczegóły pomagają lekarzowi szybciej postawić właściwą diagnozę.
Zasięgnij drugiej opinii
Jeśli Twój lekarz nie chce lub nie potrafi udzielić Ci pomocy, skonsultuj się z innym. Jesteś sobie winna troskę o własne zdrowie. Lekarze mają doświadczenie i wykształcenie, ale wciąż są tylko ludźmi – również mogą się mylić, a czasem nie są świadomi własnych uprzedzeń. Szukaj tak długo, aż znajdziesz specjalistę, przy którym poczujesz się bezpiecznie i zrozumiana.
Słuchaj swojego ciała, ufaj sobie
Od dziecka uczymy się szacunku do autorytetów – rodziców, nauczycieli, lekarzy i przywódców, którym należy ufać. Takie wychowanie sprawia, że w dorosłości zaczynamy wątpić w siebie, kiedy lekarz stwierdzi: „proszę się nie martwić, to tylko w głowie”. Jednak to Ty jesteś największą ekspertką od własnego zdrowia i ciała.
Zadawaj pytania
Nie bój się pytać o powody postawionej diagnozy. Masz do tego prawo, bo decyzje lekarza bezpośrednio dotyczą Ciebie i Twojego zdrowia. Jeśli lekarz bagatelizuje pytania lub nie chce ich wyjaśnić, to poważny sygnał ostrzegawczy!
Weź kogoś z bliskich
Pamiętaj, że możesz przyprowadzić na wizytę przyjaciółkę, partnera lub członka rodziny. Ich obecność pomaga poczuć się pewniej, zadać trudne pytania i nawzajem się wspierać. Bliska osoba może również zastąpić Cię w rozmowie z lekarzem, jeśli poczujesz się przytłoczona, oraz służyć wsparciem w razie trudnej diagnozy.
Podsumowanie
Twoje zdrowie to Twój najcenniejszy zasób i być może będziesz musiała stanąć w swojej obronie – zarówno wobec celowego, jak i nieświadomego gaslightingu. Jeśli martwisz się czymś, co okaże się niegroźne, zyskasz doświadczenie, a nie zmarnujesz czasu. Poznaj charakterystyczne objawy zawału serca i ataku paniki, by w razie potrzeby odróżnić je u siebie.
Pobierz WomanLog już teraz:
