Ból pachy: Dlaczego boli mnie pacha?
Poza nieustannie pojawiającym się pytaniem o golenie, pacha nie jest pierwszym miejscem, które kojarzymy z bólem. Jednak pacha – czyli aksylla – to ważny węzeł, gdzie ramię styka się z resztą ciała, i tutaj również może pojawić się ból.
W tym miejscu zbiegają się różne mięśnie i więzadła barku, klatki piersiowej oraz górnej części pleców. W pachach znajdują się także ważne struktury nerwowo-naczyniowe, w tym żyła pachowa, tętnica pachowa, nerwy splotu ramiennego oraz kilka skupisk węzłów chłonnych na głębokości i powierzchni.Ból dotyczący którejkolwiek z tych struktur może czasami pojawiać się właśnie w pachach.
Słowo aksylla pochodzi z łaciny i jest technicznym, medycznym określeniem na „jamę pod stawem barkowym, czyli pachę”; pachowy oznacza „związany z pachą” (nie należy mylić z auxiliary, czyli „pomocniczy”). Ból pachowy może mieć wiele różnych przyczyn, z których większość nie jest poważna. Są jednak sytuacje, kiedy wymagana jest interwencja lekarska. W tym artykule omówimy różne dolegliwości dotyczące Twoich pach.
Dlaczego boli mnie pacha?
Możliwości przyczyn bólu pachy jest wiele, ale najczęściej pojawia się naciągnięcie mięśnia lub przemęczenie. Zazwyczaj można złagodzić dolegliwości w domu, odpoczywając i wykonując delikatne rozciąganie – dalsze leczenie medyczne najczęściej nie jest potrzebne.
Naciągnięcie mięśnia w pachy występuje, gdy jeden lub więcej mięśni w tym rejonie zostaje nadmiernie rozciągnięty lub nawet naderwany. Najczęściej dotyczy to mięśnia piersiowego większego (największy mięsień klatki piersiowej), piersiowego mniejszego (cienki, trójkątny mięsień w górnej części klatki) oraz podłopatkowego (mięsień obręczy rotatorów w barku).
Typowe objawy towarzyszące naciągnięciu mięśnia pachy obejmują:
- ból i tkliwość
- obrzęk
- skurcze mięśni
- ograniczony zakres ruchów
Każda powtarzalna lub intensywna aktywność wymagająca pracy ramion – taka jak podnoszenie ciężarów, rzucanie, wiosłowanie czy podobne ruchy – może łatwo nadwyrężyć mięśnie w pachach, zwłaszcza jeśli nie jesteś rozgrzana lub nie ćwiczysz tych mięśni na co dzień.
Gwałtowne ruchy ramion mogą czasem wpłynąć na nerw pachowy i wywołać dyskomfort. Nerw pachowy rozpoczyna się w pachach i unerwia mięsień naramienny, który tworzy zaokrąglony kontur ramion, oraz obły mniejszy, jeden z czterech mięśni obręczy, które utrzymują głowę kości ramiennej w panewce barkowej, umożliwiając obrót sięgający 360 stopni. Uraz barku może również uszkodzić nerw pachowy, powodując ból w okolicy pachy.
Zła postawa ciała wpływa na nerwy w okolicach i może wywoływać bóle pach. Nawyki garbienia się lub zaokrąglonych ramion powodują nierównomierne zużycie mięśni barku, zwiększając ryzyko naderwania mięśni pachy.
Leczenie naciągniętych mięśni pachy
Jeśli doszło u Ciebie do naciągnięcia mięśni pachy lub urazu w tej okolicy, na początku odpocznij i ogranicz stan zapalny, a dopiero potem powoli wracaj do ćwiczeń.
Odpoczynek. Unikaj poruszania ramieniem i barkiem, póki ból nie ustąpi (i jeszcze trochę dłużej dla pewności). Zapewnienie odpowiedniego czasu na regenerację jest kluczowe.
Ograniczenie stanu zapalnego. Chłodny okład lub kompres przykładany do pachy na 15–20 minut kilka razy dziennie pomaga łagodzić ból i obrzęk. Pomocne mogą być też ogólnodostępne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen lub naproksen.
Kiedy ból przestanie być ostry, rozpocznij delikatne ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, aby odbudować siłę i elastyczność. Jeśli ból powróci, natychmiast przerwij ćwiczenia i wróć do odpoczynku. Jeśli ból jest silny, skonsultuj się z fizjoterapeutką, która dobierze odpowiednie ćwiczenia umożliwiające gojenie się urazu.
Jakie inne przyczyny mogą powodować ból pachy?
Wiele schorzeń może wpływać na struktury w pachach. Problemy w sąsiednich obszarach – na przykład w okolicach szyi, barku lub piersi – również mogą powodować promieniujący ból do pachy.
Urazy znajdujące się bliżej powierzchni ciała są zwykle łatwe do zidentyfikowania, ale ból pochodzący z głębszych struktur bywa trudny do zlokalizowania. Ból promieniujący jest odczuwany w punkcie pochodzenia i rozprzestrzenia się na otaczające tkanki. Ból rzutowany to taki, który odczuwalny jest gdzie indziej niż w miejscu, gdzie naprawdę się zaczyna.
Do innych przyczyn bólu pachy należą m.in.:
- intertrigo pachowe i inne powierzchniowe choroby skóry
- hidradenitis suppurativa, czyli zablokowanie gruczołów potowych
- wszystkie choroby i leki wpływające na układ limfatyczny lub odpornościowy
- wahania hormonalne
- poważniejsze stany jak nowotwory, toczeń, czy choroby serca
Małe, bolesne grudki w pachach
Wysypki skórne w pachach mogą mieć wiele przyczyn, jednak dwie z nich pojawiają się tutaj najczęściej: podrażnienie po goleniu wynikające ze złej techniki oraz intertrigo pachowe – skutek ocierania się fałd skóry w ciepłych, wilgotnych warunkach. Choć problem może dotknąć każdej osoby, bardziej narażone są kobiety mieszkające lub pracujące w gorącym klimacie, osoby z nadwagą oraz cukrzycą. Obie dolegliwości mogą się zaostrzać pod wpływem zakażenia wirusowego, bakteryjnego lub grzybiczego.
Aby uniknąć podrażnień po goleniu, używaj czystej, ostrej maszynki do świeżo umytych pach, posmarowanych mydłem lub pianką, wykonując lekkie, krótkie ruchy. Po goleniu opłucz pachy chłodną wodą i nałóż chłodny kompres, by zamknąć pory. Choć to przejściowe podrażnienie, przy ciągłym drażnieniu może goić się kilka tygodni. Każdy krok, który łagodzi skórę i redukuje stan zapalny, jest korzystny.
Intertrigo – pospolite schorzenie występujące tam, gdzie fałdy skóry ocierają się o siebie. Tarcie niszczy barierę skórną i sprzyja rozwojowi bakterii lub grzybów. Kolejne infekcje mogą być wywołane przez grzyby, takie jak drożdżaki Candida, lub bakterie – np. gronkowiec złocisty.
Intertrigo może być bolesne i nieprzyjemne, zwłaszcza jeśli od drobnych grudek przechodzi w fazę skóry pękającej, sączącej się, krwawiącej, z ropnym, nieprzyjemnie pachnącym zakażeniem. To jednak stan, który można leczyć.
Aby wspomóc gojenie skóry, utrzymuj ją suchą, czystą i chłodną. Noś luźne, przewiewne ubrania, skórę osuszaj przez delikatne oklepywanie, zamiast pocierania; użyj wentylatora lub suszarki do włosów na zimnym powietrzu 2–3 razy na dzień. Możesz stosować łagodne antyperspiranty ograniczające pocenie. Przy braku infekcji stosuj krem/żel zapobiegający otarciom albo przykrywaj miejsce jałową gazą lub cienką bawełną.
W przypadku nadkażenia konieczna jest konsultacja medyczna. Tylko test określi, czy infekcja jest grzybicza, bakteryjna czy wirusowa. Po diagnozie można wdrożyć leczenie doustne lub miejscowe środkami przeciwgrzybiczymi lub antybiotykami.
Duże, bolesne grudki w pachach
Jeśli zauważysz jedną lub kilka dużych grudek w pachach, możesz mieć do czynienia z opuchniętymi lub zakażonymi gruczołami potowymi. Schorzenie to to hidradenitis suppurativa (HS), zwane także trądzikiem odwróconym, choć technicznie nie jest to trądzik.
HS to przewlekła zapalna choroba skóry dotycząca apokrynowych gruczołów potowych, występujących przy mieszkach włosowych, szczególnie w pachach i pachwinach. Nadal nie wiadomo, dlaczego dochodzi do zablokowania gruczołów, ale kiedy tak się dzieje, zgromadzony pot tworzy środowisko sprzyjające namnażaniu bakterii i grzybów. To schorzenie układowe, powiązane z funkcjonowaniem układu odpornościowego, ale nie jest zaliczane do autoimmunologicznych. Często występuje rodzinnie.
HS zwykle pojawia się po raz pierwszy w okresie dojrzewania i przechodzi od małych, czerwonych, bolesnych i swędzących grudek, które ropieją i wydzielają nieprzyjemny zapach po pęknięciu, do dużych torbieli, które stają się otwartymi ranami i goją się z pozostawieniem blizn – czasem w okolicy pojawiają się też zaskórniki. Zablokowany gruczoł apokrynowy może urosnąć do wielkości orzecha. Takie guzki ustępują zwykle w 1–2 tygodnie i NIE WOLNO ich wyciskać – pogorszysz tylko sytuację.
Obecnie nie znamy sposobu na całkowite wyleczenie HS, a choć można ją leczyć objawowo, zwykle ma tendencję do nawrotów. Nieleczona prowadzi do trwałego uszkodzenia skóry, ograniczenia odpływu limfy, pogorszenia ruchomości okolicy i innych powikłań.
Jeśli masz HS, pamiętaj o łagodnym traktowaniu siebie. To bardzo bolesna choroba, której towarzyszy przykry zapach zatrzymanego potu i bakterii wydzielających się z ran. Choroba NIE wynika z braku higieny, ale regularna, łagodna pielęgnacja może pomóc. Dbaj o dietę, śpij odpowiednio, ćwicz tyle, ile możesz. Rzuć palenie jeśli palisz. Niektórym pomaga rezygnacja z nabiału i suplementacja cynkiem. Ulgę może przynieść kąpiel w soli Epsom.
Myjąc się, bądź delikatna dla swojej skóry. Unikaj kosmetyków z drażniącymi detergentami, konserwantami, perfumami, a dezodorantów z solami aluminium. Pomocne są środki antyseptyczne bez recepty, na przykład z nadtlenkiem benzoilu – zmniejszają liczbę bakterii, a to ogranicza zakażenia i brzydki zapach. Golenie podrażnia skórę – lepiej podetnij włosy trymerem.
Choroba bywa trudna do poskromienia domowymi sposobami. Rozmawiaj regularnie z lekarką, by mogła wdrożyć odpowiednią terapię. Najczęstsze leczenie to antybiotyki doustne i miejscowe, kortykosteroidy na ból i obrzęk, doustne retinoidy, terapie biologiczne lub podciśnieniowe odprowadzające zakażoną wydzielinę z rany.
Czy powinnam martwić się włosami pod pachami?
Włosy pod pachami wciąż pozostają tematem budzącym kontrowersje wśród kobiet, choć to całkowicie naturalna część ciała. Golenie lub depilacja pach (czy innych miejsc) to wybór estetyczny i nie ma nic wspólnego z higieną lub zdrowiem.
Często mylimy posiadanie włosów pod pachami z poceniem się, choć te rzeczy nie są powiązane. Człowiek poci się niezależnie od włosów, a golenie lub depilacja mogą zwiększyć ryzyko wrastania włosków czy infekcji spowodowanej np. zranieniem nieczystą maszynką – przez to prawdopodobieństwo spuchnięcia lub zakażenia gruczołów pod pachami jest nieco wyższe.
Więcej o włosach na ciele przeczytasz tutaj.
Jak rozpoznać, czy ból pachy pochodzi od węzłów chłonnych?
Węzły chłonne to niewielkie, nerkowate struktury rozmieszczone w całym organizmie, które filtrują limfę i wykrywają infekcje, by skutecznie z nimi walczyć. Większość węzłów ukryta jest głęboko, ale część – na przykład pod pachami, po bokach szyi czy w pachwinach – jest bliżej powierzchni skóry. Gdy organizm zmaga się z infekcją, pobliskie węzły zwykle puchną i stają się wrażliwe na dotyk.
Węzły chłonne mają różną wielkość w zależności od lokalizacji. Te pod pachami przypominają kształtem ziarenko fasoli – to owal o długości ok. 1 cm, otoczony tkanką tłuszczową. Pod wpływem infekcji lub stanu zapalnego mogą rozrosnąć się do rozmiaru winogrona. Każde powiększenie węzłów nazywane jest limfadenopatią; jeśli przyczyną jest infekcja wirusowa lub bakteryjna, mamy limfadenitis.
Węzły chłonne mogą puchnąć i boleć nawet podczas zwykłego przeziębienia, ale czasami oznaczają poważniejszy problem – np. chorobę autoimmunologiczną (HIV/AIDS, toczeń), nowotwory (w tym raka piersi), reumatoidalne zapalenie stawów czy liczne infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze.
Jeśli zauważysz powiększenie węzłów, poszukaj innych objawów i bacznie obserwuj swoje zdrowie. „Opuchnięte gruczoły” to objaw innej choroby podstawowej, którą należy rozpoznać, by wdrożyć odpowiednie leczenie – antybiotyk, lek przeciwwirusowy lub przeciwgrzybiczy.
Czy ból pach może być hormonalny?
Tak, w niektórych przypadkach ból pod pachami powiązany jest ze zmianami hormonalnymi. W określonych etapach cyklu miesiączkowego, szczególnie podczas owulacji i w fazie przedmiesiączkowej, często występuje tkliwość piersi. Doznania te mogą promieniować również w okolice pachowych węzłów chłonnych. Tkliwość piersi i pach występuje także w ciąży oraz premenopauzie.
Czy ból pach może być związany z sercem?
Ból trzewny – czyli ten pochodzący z narządów wewnętrznych – bywa trudny do zlokalizowania. W rzadkich przypadkach ból lewej pachy może sygnalizować problem z sercem, ze względu na bliskość narządu w tej części klatki.
Pewne choroby serca, w tym zawał, mogą dawać ból promieniujący do lewego ramienia, barku, żuchwy lub pachy. Jeśli masz długotrwały lub silny ból pachy powiązany z innymi objawami – bólem w klatce piersiowej, dusznościami, zawrotami głowy lub nudnościami – natychmiast skonsultuj się z lekarzem.
Pobierz aplikację WomanLog już teraz:
