Jedzenie jest niezbędne w naszym życiu. Dodaje nam energii i odżywia nasze ciała. Jednak czasami to, co powinno dawać nam witalność, odbiera ją. Osoby z zaburzeniami odżywiania wykorzystują jedzenie jako sposób radzenia sobie z negatywnymi lub przytłaczającymi emocjami, aż ich relacja z pożywieniem staje się niezdrowa.
Zaburzenie odżywiania to stan zdrowia psychicznego, w którym osoba wykorzystuje jedzenie lub rozwija szkodliwe nawyki żywieniowe, by radzić sobie z emocjami. Zaburzenia odżywiania mogą być poważne i zagrażać życiu. Dotykają nawet 9% populacji na świecie, a najbardziej podatne są kobiety, nastolatki oraz osoby z społeczności LGBTQ.
Zaburzenia odżywiania (ED) mogą przybierać różne formy. W powszechnej opinii osoby cierpiące na ED głodzą się i ograniczają ilość spożywanego jedzenia, ale nie zawsze tak jest.
Zaburzenia odżywiania mogą prowadzić do niedożywienia, problemów żołądkowo-jelitowych, a w poważnych przypadkach do samobójstw i innych form samookaleczenia. W tym artykule przedstawiamy najczęstsze zaburzenia odżywiania i podpowiadamy, gdzie szukać wsparcia, jeśli Ty lub ktoś bliski zmaga się z ED.
Anoreksja to jedno z najbardziej znanych zaburzeń odżywiania, które dotyka tysiące osób na całym świecie. Osoba cierpiąca na anoreksję ogranicza spożycie jedzenia, stosuje głodówki, nadmiernie ćwiczy lub usuwa z organizmu spożyty pokarm poprzez środki przeczyszczające, moczopędne lub wymioty. Często jest szczuplejsza niż rówieśniczki, brakuje jej energii i wygląda na chorą.
Osoby z anoreksją widzą siebie jako zbyt grube, niezależnie od faktycznej niedowagi. Używają jedzenia i aktywności fizycznej do karania oraz kontrolowania siebie. Często wykazują również takie cechy, jak trudność z jedzeniem przy innych oraz potrzebę kontrolowania świata poprzez obserwowanie, co trafia do ich organizmu.
Osoby cierpiące na bulimię także bardzo dbają o liczenie kalorii, jednak zwykle utrzymują prawidłową masę ciała. Choroba objawia się napadami objadania się i następującym po nich oczyszczaniem organizmu, na przykład przez wymuszoną wymioty, środki przeczyszczające, lewatywy czy nadmierne ćwiczenia.
Osoby z bulimią często jedzą aż do momentu, gdy żołądek nie jest w stanie strawić ilości jedzenia i pojawiają się mdłości. Zwykle objadają się tym, czego na co dzień próbują sobie odmawiać.
Mimo że anoreksja i bulimia są szerzej znane, jedzenie emocjonalne uznaje się za najczęstsze zaburzenie odżywiania. To stan, w którym osoba przytłoczona emocjami radzi sobie z nimi za pomocą jedzenia. Zazwyczaj osoba zmagająca się z jedzeniem emocjonalnym spożywa duże ilości pokarmu w krótkim czasie. W przeciwieństwie do osób z bulimią lub anoreksją, nie wywołuje wymiotów ani nie stosuje innych metod kontrolowania masy ciała. Może jednak odczuwać poczucie winy, wstyd i inne negatywne emocje po napadzie objadania się.
Jedzące emocjonalnie osoby są bardziej narażone na nadwagę, często traktują jedzenie jako pocieszenie lub nagrodę w smutku, stresie i przytłaczających emocjach.
Zaburzenie ruminacyjne polega na tym, że osoba zjada pokarm, a następnie po pewnym czasie (około 30 minut) zwraca treść żołądka. Choć zwracanie pokarmu w tym zaburzeniu bywa dobrowolne, inne schorzenia jak choroba refluksowa przełyku (GERD) czy gastropareza mogą powodować mimowolne cofanie pokarmu. Podczas ruminacji jedzenie nie jest trawione — osoba może je ponownie połknąć lub wypluć. Zaburzenie to prowadzi do niedożywienia, niskiej masy ciała i problemów trawiennych.
Nie ma jednej przyczyny, dla której u niektórych osób pojawia się zaburzenie odżywiania. Zazwyczaj na rozwój niezdrowej relacji z jedzeniem i negatywnego obrazu ciała wpływa wiele czynników jednocześnie.
Do najczęstszych zalicza się:
Rozpoznanie zaburzenia odżywiania jest trudne, bo często osoby chore zachowują prawidłową wagę i wyglądają zdrowo. Możesz również nie zdawać sobie sprawy, że sama zmagasz się z takim problemem. Każdy przypadek jest inny, ale pewne zachowania mogą być alarmujące.
Zaburzenia odżywiania to druga najbardziej niebezpieczna choroba psychiczna — wyższą śmiertelność powodują tylko przedawkowania opioidów. Osoby z ED są bardziej narażone na rozwój poważnych chorób ciała, samookaleczenia i samobójstwa. Inne skutki zdrowotne to:
Każde zaburzenie odżywiania wymaga innego postępowania, jednak większość z nich ma podłoże psychologiczne. Jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskiej osoby zaburzenia odżywiania, nie zwlekaj z szukaniem pomocy. W pierwszej kolejności należy upewnić się, że nie są zagrożone funkcje życiowe. W razie potrzeby lekarz zadba o wdrożenie leczenia przywracającego odpowiedni poziom witamin i minerałów.
Drugim, bardzo ważnym krokiem, jest terapia. Indywidualna lub grupowa — każda pozwala dotrzeć do przyczyn toksycznych nawyków i zniekształconego obrazu ciała. Terapia umożliwia odzyskanie równowagi wewnętrznej i rozwijanie zdrowszych mechanizmów radzenia sobie z emocjami. Tak jak w przypadku innych zaburzeń psychicznych, leczenie wymaga czasu — czasem całego życia. Kluczowe jest, by uczyć się zarządzać emocjami i budować zdrowe nawyki żywieniowe na drodze do szczęśliwszego, zdrowszego życia.
Możesz śledzić swój cykl menstruacyjny w aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog teraz: