Życie z nietrzymaniem moczu
Nietrzymanie moczu dotyczy 200 milionów osób na całym świecie. Osoby, u których rozwija się to schorzenie, doświadczają wycieku moczu, braku kontroli nad pęcherzem oraz częstej potrzeby oddawania moczu. Problem ten dotyczy głównie starszych, ciężarnych oraz kobiet po porodzie. Choć wiele kobiet wybiera życie z tym dyskomfortem, nietrzymanie moczu można odwrócić poprzez poprawę stylu życia i regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy.
Nietrzymanie moczu przynosi dyskomfort wielu kobietom. Ponieważ wiąże się z tym pewne tabu, część kobiet decyduje się żyć z tą dolegliwością bez odpowiedniego leczenia. Jednak dzięki właściwej diecie, zmianom stylu życia i ćwiczeniom możesz pozbyć się większości nieprzyjemnych objawów i poprawić jakość swojego życia.
Czym jest nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu powoduje brak kontroli nad pęcherzem i wycieki moczu. To nie jest choroba, lecz stan, który pojawia się w wyniku wydarzeń związanych z układem rozrodczym, zmian stylu życia oraz problemów zdrowotnych. Dolegliwość ta dotyka w większym stopniu kobiet, głównie z powodu ciąży, porodu i zmian hormonalnych podczas menopauzy.
Jeśli cierpisz na nietrzymanie moczu, możesz odczuwać nagłą potrzebę oddania moczu lub doświadczyć wycieku podczas śmiechu, kichania, kaszlu. Do wycieków dochodzi, gdy mięśnie pęcherza nagle się zaciskają, a mięśnie zwieracza nie są wystarczająco silne, by zamknąć cewkę moczową.
Zgodnie z danymi National Association for Incontinence, 25 milionów dorosłych Amerykanów cierpi na nietrzymanie moczu, z czego 75–80% to kobiety. Chociaż wiek jest jednym z głównych wskaźników tej dolegliwości (dotyka 40% kobiet w wieku 60-79 lat i 50% pań powyżej 80. roku życia), wiele kobiet doświadcza wycieków moczu niezależnie od wieku.
Jak rozwija się nietrzymanie moczu?
Kobiety są ogólnie bardziej narażone na problemy z nietrzymaniem moczu z powodu kobiecych hormonów i wydarzeń rozrodczych, takich jak ciąża, poród i menopauza. Zmiany hormonalne, niektóre sporty oraz codzienne nawyki mogą wpłynąć na mięśnie dna miednicy, cewkę moczową i pęcherz, co utrudnia kontrolę nad oddawaniem moczu.
Nietrzymanie moczu dzieli się na dwa rodzaje:
- Nietrzymanie wysiłkowe. Występuje, gdy dochodzi do ucisku na mięśnie dna miednicy lub pęcherz. Ryzyko wycieków rośnie w czasie ciąży, po porodzie, przez intensywną aktywność fizyczną, otyłość czy przewlekły kaszel. Wysiłkowe nietrzymanie moczu częściej zdarza się u młodszych pacjentek, zwłaszcza podczas ciąży i po porodzie.
- Nietrzymanie naglące. Powoduje nagłą, trudną do opanowania potrzebę oddania moczu i może prowadzić do niekontrolowanych wycieków. Skurcze pęcherza mogą być skutkiem infekcji lub choroby układu nerwowego.
Metody leczenia
Pamiętaj, nietrzymanie moczu nie jest naturalną częścią bycia kobietą ani czymś, co musisz akceptować jako oznakę starzenia się. Istnieje wiele sposobów odwrócenia objawów i wzmocnienia dna miednicy.
Trening pęcherza
Ustal harmonogram oddawania moczu, by wytrenować swój pęcherz. Z czasem ciało przyzwyczai się do opróżniania pęcherza o określonych porach. Zaleca się korzystanie z toalety co około 2 godziny, między innymi aktywnościami. Gdy zbliża się czas przerwy, idź do toalety i spróbuj oddać mocz, nawet jeśli nie czujesz potrzeby. Celem jest stopniowe wydłużanie odstępów między wizytami w toalecie, co pomoże delikatnie wzmocnić kontrolę nad pęcherzem. W efekcie powinnaś odczuwać mniejszą presję i rzadziej martwić się o wycieki między przerwami.
Możesz też trenować pęcherz, kontrolując chęć oddania moczu. Często potrzeba skorzystania z toalety jest bardziej psychiczna niż fizjologiczna, dlatego techniki uważności mogą pomóc w odłożeniu wizyty w łazience. Na przykład niektóre osoby czują silną potrzebę pójścia do toalety przed wyjściem z domu czy po położeniu się do łóżka. To nie znaczy, że pęcherz jest pełny – to odruch wyuczony, związany z danym zachowaniem. Wielu z tych skojarzeń nabieramy już w dzieciństwie, gdy rodzice wprowadzają rutynę chroniącą przed szukaniem toalety np. w trakcie zakupów. Skierowanie myśli na coś zupełnie innego może pomóc złagodzić nagłą potrzebę.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy
Ćwiczenia mięśni dna miednicy, czyli tzw. mięśnie Kegla, mogą odwrócić nietrzymanie moczu i poprawić funkcje seksualne. Więcej na ten temat poniżej.
Leki
Niektóre leki pomagają w utrzymaniu kontroli nad oddawaniem moczu:
- Miejscowy estrogen – regeneruje osłabione tkanki pochwy oraz dróg moczowych, przynosząc czasową ulgę zwłaszcza kobietom w okresie menopauzy.
- Antycholinergiki – blokują działanie acetylocholiny i sygnały do mózgu o konieczności oddania moczu, szczególnie skuteczne przy nadreaktywnym pęcherzu.
- Imipramina – antydepresant, który rozluźnia pęcherz, a jednocześnie kurczy mięśnie gładkie i szyjkę pęcherza, co zapobiega wyciekom. Wywołuje jednak senność, dlatego stosuje się go wieczorem przy mieszanych postaciach nietrzymania moczu (wysiłkowym i naglącym).
- Toksyna botulinowa typu A (botoks) – wstrzykiwana do mięśnia pęcherza, pomaga w przypadku nadreaktywności pęcherza, jednak stosuje się ją, gdy inne leki nie dają efektu.
Wyroby medyczne
Czasami rozwiązanie może przynieść zastosowanie urządzeń mechanicznych:
- Wkładka cewkowa – niewielkie, jednorazowe, tamponopodobne urządzenie, wprowadzane do cewki moczowej przed wymagającą aktywnością (np. tenis), by zapobiec wyciekom. Wyjmuje się je tuż przed oddaniem moczu.
- Pessar działa podobnie, ale przeznaczony jest dla kobiet z wypadaniem macicy – to sztywny pierścień noszony przez cały dzień, który zapobiega naciskowi pęcherza na cewkę moczową.
- Elektryczne stymulatory nerwów różnego rodzaju stosuje się w terapii wysiłkowego i naglącego nietrzymania moczu – przesyłają łagodny prąd do nerwów uczestniczących w oddawaniu moczu albo bezpośrednio do pęcherza. Jednak skuteczność tych zabiegów jest porównywalna do nieinwazyjnych ćwiczeń.
Zabiegi chirurgiczne
Jeśli żadne z dostępnych metod nie przyniosą efektów, można rozważyć zabieg chirurgiczny. Jedną z procedur jest wszczepienie siatki pod szyjkę pęcherza, aby odciążyć cewkę moczową i zapobiec wyciekom. Innym rozwiązaniem jest chirurgiczne uniesienie szyjki pęcherza, a trzecia opcja to wszczepienie sztucznego zwieracza regulującego przepływ moczu z pęcherza do cewki moczowej.
Wiele kobiet odwraca nietrzymanie moczu bez operacji czy leków, wzmacniając mięśnie dna miednicy i zmieniając codzienne nawyki na zdrowsze. Najprostszy i często najskuteczniejszy sposób poprawy zdrowia dna miednicy to drobne zmiany stylu życia oraz odrobina ćwiczeń.
Jak wzmocnić mięśnie dna miednicy?
Zanim zaczniesz trenować mięśnie dna miednicy, zastanów się nad swoją dotychczasową aktywnością fizyczną. Najbardziej obciążające dla tej okolicy są podnoszenie ciężarów, skakanie na trampolinie, bieganie, ćwiczenia brzucha czy taniec Zumba. Taka aktywność wywiera nacisk na mięśnie dna miednicy i w dłuższej perspektywie może je osłabić. Łącz ćwiczenia wzmacniające, które nie obciążają nadmiernie tego obszaru.
Badania potwierdzają, że trening mięśni dna miednicy pomaga likwidować nietrzymanie moczu, wypadanie narządów oraz wycieki. Może też poprawić przebieg ciąży, ułatwić poród oraz zwiększyć satysfakcję seksualną.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy to właśnie ćwiczenia Kegla. Możesz wykonywać je wszędzie, bo nie wymagają specjalnych przygotowań. Na początek znajdź mięśnie, które chcesz wzmacniać. Najczęstszym problemem u osób początkujących jest ich odnalezienie! To te same mięśnie, których używasz, by powstrzymać gazy lub zatrzymać strumień moczu. Otaczają one cewkę moczową oraz odbyt.
Możesz ćwiczyć w każdej pozycji, ale najłatwiej zacząć na leżąco. Napnij/ściągnij mięśnie dna miednicy na trzy sekundy, a następnie rozluźnij przez kolejne trzy sekundy. Niektórym kobietom pomaga wyobrazić sobie siedzenie na marmurze i podciąganie go do góry do wnętrza pochwy. Aby uzyskać najlepsze rezultaty, napinaj tylko mięśnie dna miednicy, trzymając brzuch, pośladki oraz uda rozluźnione. Nie zapomnij oddychać. Wykonuj serie ćwiczeń 10 lub więcej razy dziennie. Efekty można zauważyć najczęściej po 4–6 tygodniach od rozpoczęcia ćwiczeń Kegla.
Dostępnych jest również wiele urządzeń do treningu Kegla – od ciężarków po stymulatory elektryczne do stosowania dopochwowo. W razie wątpliwości zapytaj lekarza lub ginekologa o najlepsze opcje dla siebie.
Korzystne zmiany stylu życia
Zdrowa dieta
Zbilansowana dieta jest kluczowa, by utrzymać silne dno miednicy i zredukować objawy nietrzymania moczu. Pokarmy bogate w witaminę D wspierają regenerację tkanki mięśniowej oraz układ odpornościowy. Tłuste ryby, awokado, ostrygi, żółtka jaj wzmacniają dno miednicy i poprawiają funkcje seksualne. Gdy kobieta ma nadwagę, nietrzymanie moczu zwykle się nasila z powodu większego nacisku na okolice pęcherza i cewki moczowej – utrata masy ciała może znacznie poprawić objawy.
Dieta przyjazna pęcherzowi ogranicza ostre i kwaśne potrawy, które drażnią pęcherz. Dobrze jest też unikać napojów moczopędnych, takich jak alkohol, kofeina czy mocna herbata, ponieważ wywołują częstszą potrzebę oddawania moczu. Nawadnianie organizmu jest jednak bardzo ważne – zaleca się picie do 1,5 litra wody dziennie. Pamiętaj o zwiększeniu ilości płynów przy wzmożonej aktywności fizycznej.
Rzucenie palenia
Palenie tytoniu przynosi wiele szkód zdrowiu, również nasila nietrzymanie moczu. Toksyny z papierosów zaburzają krążenie krwi i przepływ tlenu, ograniczając dotlenienie mięśni, przez co osłabiają dno miednicy. U wielu kobiet palących pojawia się przewlekły kaszel, który dodatkowo obciąża mięśnie dna miednicy i pęcherz.
Leczenie zaparć
Wymuszone wypróżnienia powodują napięcie mięśni dna miednicy, co nasila wycieki. Ponieważ zaparcia zwykle są okresowe, można im skutecznie zapobiegać, jedząc produkty bogate w błonnik – warzywa, owoce, rośliny strączkowe czy nasiona.
Nietrzymanie moczu dotyka wiele kobiet, bez względu na wiek, ale zbyt wiele z nas cierpi w ciszy. Jeśli doświadczasz wycieków moczu, braku kontroli nad pęcherzem lub zbyt częstej potrzeby oddawania moczu, skonsultuj się z lekarzem. Nikt nie powinien żyć z nietrzymaniem moczu – objawy najczęściej można odwrócić, traktując swoje ciało jak świątynię.
Możesz śledzić swój cykl z WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
