Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος μεγάλης ευαλωτότητας για τις γυναίκες. Πάντοτε συνοδευόταν από κάποιους κινδύνους, ιδίως στο παρελθόν, όταν γνωρίζαμε λιγότερα για την κύηση και τον τοκετό. Η εμπειρία, αν και αποτελεί τη θεμελιώδη πηγή γνώσης μας, μπορεί επίσης να είναι παραπλανητική — η εμπειρία μιας γυναίκας δεν ορίζει, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ορίσει τη διαδρομή μιας άλλης. Η υγεία μιας γυναίκας, το δίκτυο υποστήριξης, η συναισθηματική της ετοιμότητα και ο γιατρός/μαία μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την εμπειρία της.
Πολλοί μύθοι γύρω από την εγκυμοσύνη δημιουργήθηκαν με σκοπό να προστατεύσουν τη μητέρα και το παιδί. Κάποιοι έχουν μια βάση αλήθειας, αλλά δεν δίνουν την πλήρη εικόνα και μπορεί να παρερμηνευθούν. Σε αυτό το άρθρο θα καταρρίψουμε μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους και θα σας παρουσιάσουμε τα βασικά δεδομένα.
Όλοι οι πολιτισμοί δημιουργούν ιστορίες και μύθους για να εξηγήσουν τον κόσμο. Με τον καιρό, αντικαταστήσαμε πολλές από τις παλιές ιστορίες με πιο ακριβείς εξηγήσεις βασισμένες στην επιστημονική μελέτη. Ωστόσο, η ιατρική υπήρξε για πολύ καιρό ανδροκρατούμενη. Το ανδρικό σώμα μελετήθηκε πρώτο, ενώ τα γυναικεία όργανα παρέμειναν μυστήριο για δεκαετίες. Μάλιστα, η πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για την κλειτορίδα δημοσιεύθηκε από γυναίκα επιστήμονα το 1998.
Ιστορικά, οι μαίες φρόντιζαν τις εγκύους και τον τοκετό και μετέδιδαν τη σοφία τους από γενιά σε γενιά. Έχουμε πολλά να τους ευχαριστούμε.
Σήμερα ωστόσο έχουμε πολύ περισσότερες πληροφορίες και μπορούμε να ξεχωρίσουμε το γεγονός από τη δεισιδαιμονία. Η εγκυμοσύνη έχει μελετηθεί εκτενώς από ειδικούς στη γυναικολογία, τη γενετική, τη χειρουργική και άλλες επιστημονικές ειδικότητες. Οι πρόοδοι της ιατρικής έχουν μειώσει δραστικά τους θανάτους εγκύων και βρεφών κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν γνωρίζουμε, ενώ ορισμένοι κίνδυνοι παραμένουν δύσκολο να αποφευχθούν.
Ας δούμε μερικούς από τους μύθους για την εγκυμοσύνη και τον τοκετό που παραμένουν διαδεδομένοι μέχρι και σήμερα.
Η διατροφή μιας γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη πρέπει να είναι φρέσκια και ποικίλη ώστε να παρέχει τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά για υγιή ανάπτυξη του εμβρύου. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με το τι τρώει μια έγκυος που απλώς δεν ισχύουν. Οι λιγούρες ή συγκεκριμένες τροφές που καταναλώνονται κατά την εγκυμοσύνη δεν επηρεάζουν τις γευστικές προτιμήσεις του βρέφους. Ούτε και το χρώμα των τροφών που τρώτε θα επηρεάσει το χρώμα δέρματος ή μαλλιών, τις ελιές ή τα υπόλοιπα σημάδια του μωρού.
Σε ορισμένες ασιατικές χώρες υπάρχει η πεποίθηση ότι τα καυτερά φαγητά αφήνουν τα μωρά φαλακρά ή ακόμη και τυφλά, όμως δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της πικάντικης διατροφής της εγκύου και της τρίχας ή της όρασης του παιδιού. Αντίθετα, τα πικάντικα μπορεί να προκαλέσουν στην ίδια τη μητέρα κατακράτηση υγρών, πρήξιμο, δυσπεψία και καούρες, ειδικά στο τρίτο τρίμηνο. Αν δεν έχετε συνηθίσει τα πικάντικα, η εγκυμοσύνη δεν είναι η καλύτερη περίοδος για πειραματισμούς.
Ίσως έχετε ακούσει πως οι έγκυες δεν πρέπει να τρώνε σούσι ή ωμό ψάρι. Αυτό ισχύει, καθώς το ωμό ψάρι και το ωμό κρέας εγκυμονούν κίνδυνο βακτηριακής λοίμωξης και το ανοσοποιητικό της εγκύου είναι πιο ευάλωτο. Επιπλέον, λόγω της ρύπανσης από βαρέα μέταλλα, το ωμό ψάρι αποτελεί κίνδυνο και για δηλητηρίαση από υδράργυρο, που μπορεί να βλάψει το έμβρυο.
Υπάρχει η φράση «Τρως για δύο»—και αυτό ισχύει μέχρι ενός σημείου. Η εγκυμοσύνη είναι περίοδος όπου πρέπει να αφουγκραζόμαστε το σώμα μας, να τρώμε αυτά που λαχταράμε και να μην περιορίζουμε τεχνητά τις ποσότητες. Όμως, το μωρό χρειάζεται πολύ λιγότερη ενέργεια από έναν ενήλικο. Η μέση συνιστώμενη αύξηση είναι περίπου 200 θερμίδες την ημέρα — με διακυμάνσεις ανάλογα με τη γυναίκα.
Η εγκυμοσύνη σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για δίαιτες και απώλεια βάρους. Τρώτε ποικιλόμορφα και ισορροπημένα για εσάς και το παιδί σας.
Σύμφωνα με άλλον μύθο, αν σηκώσεις τα χέρια πάνω από το κεφάλι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα προκληθούν επιπλοκές στον τοκετό, ακόμα και ρήξη του ομφάλιου λώρου. Αυτό είναι αναληθές.
Το γυναικείο σώμα είναι πολύ καλύτερα προσαρμοσμένο να φέρει παιδιά από όσο πιστεύαμε παλιά. Καμία βραχυπρόθεσμη στάση σώματος, ακόμη και απαιτητικές στάσεις γιόγκα, δεν επηρεάζει πραγματικά το μωρό σας — βρίσκεται προστατευμένο σε έναν σάκο γεμάτο αμνιακό υγρό.
Ακόμα μια παράξενη δεισιδαιμονία είναι ότι πρέπει να αποφεύγετε το σχοινί και τα κορδόνια κατά την εγκυμοσύνη για να μην μπερδευτεί ο ομφάλιος λώρος. Αυτό δεν έχει καμία επιστημονική βάση. Βέβαια, η εργασία με σχοινιά μπορεί να επιβαρύνει σωματικά και να περιλαμβάνει εισπνοή βλαβερών ινών. Η σωματική εξάντληση και η έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες μπορούν να οδηγήσουν σε επιπλοκές, όχι όμως η απλή παρουσία σχοινιού ή κορδονιού.
Πολλές δεισιδαιμονίες απαγορεύουν στις γυναίκες να κολυμπούν ή ακόμα και να πλησιάζουν ανοιχτές υδάτινες επιφάνειες, υπό τον φόβο πνευμάτων του νερού.
Η κολύμβηση είναι απόλυτα ασφαλής και μάλιστα συνιστώμενη κατά την εγκυμοσύνη. Οι δραστηριότητες στο νερό παρέχουν άσκηση για όλο το σώμα με ελάχιστη καταπόνηση και βοηθούν στην ενδυνάμωση και την αντοχή. Το χλώριο στις πισίνες δεν ενέχει κίνδυνο για τις εγκύους, αλλά είναι καλό να αποφεύγεται το κολύμπι σε μολυσμένα νερά. Το να κολυμπά κάποια σε άγνωστα νερά ή να φτάνει στα όρια της αντοχής της είναι επικίνδυνο ανεξαρτήτως εγκυμοσύνης.
Χαλαρωτικά μπάνια στο σπίτι ενθαρρύνονται ιδιαίτερα.
Ορισμένοι ανησυχούν μήπως το νερό εισέλθει εσωτερικά και βλάψει το αναπτυσσόμενο μωρό. Δεν υπάρχει καμία βάση για αυτό — το έμβρυο προστατεύεται από πολλά στρώματα: τον αμνιακό σάκο, τη μήτρα και το βλεννώδες πώμα που φράζει τον τράχηλο.
Το φεγγάρι — και ειδικά η πανσέληνος — έχει συνδεθεί με μυστήρια. Ιστορίες με λυκανθρώπους αντανακλούν τη δύναμη που αποδίδουμε στο φεγγάρι. Κάποτε οι έγκυες συμβουλεύονταν να παραμένουν εντός σπιτιού κατά την πανσέληνο και να αποφεύγουν το φως της, ώστε να προστατέψουν τα παιδιά τους από υποτιθέμενα προβλήματα υγείας. Αυτοί είναι μύθοι. Η σελήνη δεν επηρεάζει αρνητικά την υγεία μητέρας και παιδιού και δεν μπορεί να μετατρέψει κανέναν σε λυκάνθρωπο.
Από την άλλη, υπάρχει συσχετισμός μεταξύ φάσεων σελήνης και εμμηνορρυσίας - και οι δύο κρατούν περίπου όσο ένας μήνας, ενώ οι λέξεις ‘menses’ και ‘menstruation’ προέρχονται από το αρχαιοελληνικό ‘μήνη’ (φεγγάρι) και το λατινικό ‘mensis’ (μήνας). Ακόμα κι έτσι, οι μελέτες δείχνουν ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ φάσεων σελήνης και εμμήνου ρύσεως, ούτε επιδρά η σελήνη στον τοκετό.
Ωστόσο, οι φάσεις της σελήνης έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν τα επίπεδα PH του κόλπου, κάτι που μπορεί να επηρεάσει το φύλο του παιδιού!
Η φύση παραμένει θαυμαστή, παράξενη και μυστήρια, αλλά συχνά ο εγκέφαλός μας δημιουργεί συσχετισμούς για να μας κρατήσει σε εγρήγορση απέναντι σε πιθανούς κινδύνους. Τα ενστικτώδη αντανακλαστικά μπορούν να σας κρατήσουν ασφαλή μπροστά σε απειλές, αλλά δεν είναι πάντα ακριβή: αν κάτι συνέβη στο παρελθόν, δεν σημαίνει ότι θα ξανασυμβεί απαραίτητα. Το ότι κάποιες γυναίκες γέννησαν σε πανσέληνο δεν σημαίνει ότι η πανσέληνος προκαλεί τοκετό.
Κάποιες κουλτούρες απαγόρευαν στις εγκύους να παρευρίσκονται σε κηδείες για να «προστατεύσουν» το παιδί από τα πνεύματα των νεκρών. Η παιδική θνησιμότητα ήταν πολύ υψηλότερη παλαιότερα, οπότε τέτοιοι κανόνες δημιουργήθηκαν με σκοπό την προστασία των εγκύων και των βρεφών.
Οι κηδείες είναι συχνά φορτισμένες συναισθηματικά και η ψυχική πίεση μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη. Κάθε κατάσταση έντονου στρες — σωματικού ή ψυχικού — μπορεί να φανεί επιβλαβής, ειδικά αν αναπτύσσεται και ένα ανθρώπινο πλάσμα. Από την άλλη, η διαδικασία του πένθους είναι φυσιολογική και απαραίτητη για όσες χάνουν αγαπημένο πρόσωπο, ενώ η συμμετοχή στην κηδεία δείχνει σεβασμό, προσφέρει υποστήριξη και φέρνει την οικογένεια κοντά. Η κάθε έγκυος οφείλει να αποφασίζει μόνη της σε τέτοια θέματα.
Συχνά προτρέπουν τις εγκύους να ρωτήσουν τη μητέρα τους για τις δικές της εμπειρίες εγκυμοσύνης ή τοκετού για να ξέρουν τι να περιμένουν. Βέβαια, η γενετική παίζει ρόλο στην εγκυμοσύνη και τις ορμόνες. Συχνά αναμένεται ότι η έναρξη περιόδου ή η ανάπτυξη του στήθους θα είναι παρόμοια σε μητέρες και κόρες, όπως και η γενική εμπειρία της εγκυμοσύνης.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι κάθε γυναίκα που είχε πάνω από μία εγκυμοσύνη θα σας πει πως καμία εγκυμοσύνη δεν μοιάζει με την άλλη, ακόμα και στην ίδια γυναίκα. Υπάρχουν πάρα πολλές μεταβλητές. Αν και είναι καλό να ακούμε τις συμβουλές γυναικών που εμπιστευόμαστε, δεν ισχύουν όλα για όλους.
Στον 21ο αιώνα η εγκυμοσύνη δεν είναι πια μια μυστικιστική διαδικασία επηρεασμένη από τη σελήνη και υπερφυσικές δυνάμεις. Να είστε προσεκτική, αλλά μην αφήνετε δεισιδαιμονίες ή καλοπροαίρετες αλλά αχρείαστες συμβουλές να σας καταβάλουν. Απολαύστε το ταξίδι και θυμηθείτε — δεν είστε η πρώτη και σίγουρα δεν θα είστε η τελευταία. Υπάρχει πάντα υποστήριξη αν τη χρειαστείτε!
Μάθετε περισσότερα για τις πτυχές της εγκυμοσύνης εδώ.
Μπορείτε να παρακολουθείτε την περίοδό σας με το WomanLog. Κατεβάστε το WomanLog τώρα:
Κατεβάστε το από το Google Play