Δεν είναι περίοδος—γιατί αιμορραγώ;
Αντισυλληπτικά, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, η αρχή της εμμηνόπαυσης—ποικίλες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν κολπική αιμορραγία οποιαδήποτε στιγμή μέσα στον εμμηνορροϊκό κύκλο. Μια ακριβής διάγνωση θα οδηγήσει στην καταλληλότερη θεραπεία για εσένα.
Τις περισσότερες φορές, η κολπική αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους, η διαμηνιαία αιμορραγία, δεν αποτελεί αιτία ανησυχίας. Οι πιο συχνοί λόγοι είναι η εμμηνόπαυση και η ορμονική αντισύλληψη (ειδικά κατά τους τρεις πρώτους μήνες). Όμως, αυτοί δεν είναι οι μόνοι λόγοι διαμηνιαίας αιμορραγίας.
Αν συχνά εμφανίζεις διαμηνιαία αιμορραγία, αυτή θεωρείται μη φυσιολογική και πρέπει να ελεγχθεί.
Ορμονική αντισύλληψη
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά χρησιμοποιούν ορμόνες για την πρόληψη μίας εγκυμοσύνης. Σε αυτά περιλαμβάνονται το ενδομήτριο σπείραμα (IUD), το αντισυλληπτικό αυτοκόλλητο, ο κολπικός δακτύλιος, το αντισυλληπτικό χάπι και το αντισυλληπτικό εμφύτευμα.
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά αποτελούν συχνή αιτία κολπικής αιμορραγίας ανάμεσα στις περιόδους. Συνήθως, όμως, συμβαίνει μόνο κατά τους πρώτους τρεις μήνες, καθώς το σώμα προσαρμόζεται στη χρήση των αντισυλληπτικών. Αν η αιμορραγία είναι πολύ έντονη ή διαρκεί πάνω από 3 μήνες, συμβουλεύσου τη γιατρό σου. Μια αλλαγή σε άλλη μορφή αντισύλληψης μπορεί να λύσει το πρόβλημα.
Αιμορραγία ανάμεσα σε περιόδους μπορεί επίσης να προκύψει αν τα ορμονικά αντισυλληπτικά δεν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες. Για παράδειγμα, αν ξεχάσεις κάποιο χάπι ή υπάρξει πρόβλημα με το αντισυλληπτικό αυτοκόλλητο, μπορεί να εμφανιστούν κηλίδες αίματος.
Ανωμαλίες εμμηνόπαυσης
Η εμμηνόπαυση, ή το τέλος της περιόδου, σηματοδοτεί τη διακοπή της αναπαραγωγικής ικανότητας μίας γυναίκας. Είναι μια φυσική διαδικασία που συμβαίνει καθώς οι ωοθήκες γερνούν και παράγουν λιγότερες αναπαραγωγικές ορμόνες. Το σώμα αρχίζει να αλλάζει—μία από τις πιο εμφανείς είναι η απώλεια ενεργών ωοθυλακίων (τα ωοθυλάκια είναι οι δομές που παράγουν και απελευθερώνουν τα ωάρια από τις ωοθήκες, πυροδοτώντας την εμμηνόρροια και εξασφαλίζοντας τη γονιμότητα). Όταν οι ωοθήκες δεν είναι πια ενεργές, η περίοδος σταματά οριστικά.
Η περίοδος που οι ορμόνες αρχίζουν να αλλάζουν για να προετοιμάσουν την εμμηνόπαυση ονομάζεται προεμμηνόπαυση. Αυτή η φάση μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες έως αρκετά χρόνια. Κατά τη διάρκειά της, πολλές γυναίκες εμφανίζουν μερικά από τα εξής συμπτώματα:
- ανώμαλες εμμηνορροϊκές περιόδους
- καθυστερημένες περίοδοι (μπορεί να παραλείψεις έναν ή περισσότερους κύκλους)
- πιο βαριά ή πιο ελαφριά αιμορραγία από το συνηθισμένο
- εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις
- αϋπνία
- κολπική ξηρότητα
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Οι ωοθήκες είναι η πηγή των οιστρογόνων και της προγεστερόνης—των δύο βασικών ορμονών που ρυθμίζουν το αναπαραγωγικό σύστημα και τον εμμηνορροϊκό κύκλο και γονιμότητα στη γυναίκα. Ακόμη δύο είναι σημαντικές—η LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη) και η FSH (ορμόνη διέγερσης ωοθυλακίων). Καθώς οι ωοθήκες γερνούν και απελευθερώνουν λιγότερη προγεστερόνη και οιστρογόνο, η LH και η FSH δεν ρυθμίζουν όπως πριν τις άλλες ορμόνες.
Αρχικά, η παραγωγή της προγεστερόνης μειώνεται. Ως αποτέλεσμα, ο κύκλος αλλάζει—η αιμορραγία γίνεται λιγότερο τακτική και μπορεί να είναι πιο έντονη και μεγαλύτερη σε διάρκεια. Η έντονη αιμορραγία μπορεί να προκαλέσει αναιμία—χαμηλά ερυθρά αιμοσφαίρια—που εκδηλώνεται με αδυναμία και κούραση. Συμπληρώματα σιδήρου μπορούν να βοηθήσουν στη διόρθωση.
Αργότερα, αλλάζουν και οι κύκλοι των οιστρογόνων. Η παραγωγή αυξάνεται απότομα και μετά ξαφνικά πέφτει. Κατά την υποοιστρογοναιμία, οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν ευαισθησία στο στήθος και τάση χαμηλά στην κοιλιά, σαν πριν την περίοδο, με νευρικότητα και ευαισθησία.
Αυτές οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να προκαλούν βαριές περιόδους ή και αιμορραγία μεταξύ περιόδων. Αυτή η φάση της ζωής μπορεί να είναι δύσκολη διαχειριστικά, γιατί πέρα από το έντονο συναισθηματικό φορτίο του τέλους της αναπαραγωγικής ηλικίας, οι γυναίκες νιώθουν αβεβαιότητα σχετικά με τον κύκλο τους—δεν υπάρχει σαφήνεια για το πότε θα έχουν περίοδο.
Μετά από κάποιο διάστημα, καθώς σταματά η παραγωγή οιστρογόνων, η περίοδος εξαφανίζεται εντελώς. Η εμμηνόπαυση ορίζεται όταν δεν υπάρξει καθόλου περίοδος για 12 μήνες—η μετάβαση από την προεμμηνόπαυση έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο, κάποια άλλα συμπτώματα όπως οι εξάψεις μπορεί να συνεχίσουν για αρκετά χρόνια.
Ενδομητρίωση
Όταν το κορίτσι περνάει στην εφηβεία και σταθεροποιούνται οι ορμόνες της, η περίοδος γίνεται πιο τακτική. Η εμμηνορροϊκή αιμορραγία εμφανίζεται μία φορά ανά κύκλο, με κύκλους κατά μέσο όρο 28 ημερών (αλλά αυτό διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα). Οι περίοδοι από 21 έως 40 ημέρες θεωρούνται φυσιολογικές. Συνήθως, περίοδοι που διαρκούν από 3 έως 6 ημέρες είναι εντός φυσιολογικών ορίων, αν και υπάρχουν και εδώ παραλλαγές.
Αν εμφανίζεις αιμορραγία που δεν συμβαδίζει με τα φυσιολογικά όρια του μέσου κύκλου, συμβουλεύσου τη γιατρό ή τη γυναικολόγο σου. Μπορεί να πρόκειται για τη διαταραχή ενδομητρίωση, όπου ο ενδομήτριος ιστός που βρίσκεται φυσιολογικά εντός της μήτρας αναπτύσσεται εκτός αυτής.
Η ενδομητρίωση συχνότερα επηρεάζει τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες και τους εσωτερικούς ιστούς της λεκάνης, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εξαπλωθεί πέρα από τα πυελικά όργανα. Εκεί λειτουργεί όπως ενδομήτριος ιστός—παχαίνει και μετά αιμορραγεί με κάθε κύκλο. Αν αυτός ο ιστός δεν μπορεί να αποβληθεί, παγιδεύεται στο σώμα.
Η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει και τις ωοθήκες. Τότε σχηματίζονται κύστεις, οι ενδομητριώματα. Ο περιβάλλων ιστός μπορεί να ερεθιστεί, προκαλώντας ουλές και συμφύσεις—δηλαδή, ταινίες ινώδους ιστού που κολλούν μεταξύ τους τα πυελικά όργανα.
Συμπτώματα περιλαμβάνουν αιμορραγία ανάμεσα σε περιόδους, πόνο μετά από σεξουαλική επαφή και βαρύτερη περίοδο. Η ενδομητρίωση, όμως, δε συνοδεύεται πάντα από συμπτώματα—γι’ αυτό είναι σημαντικοί οι τακτικοί έλεγχοι, ώστε η γυναικολόγος σου να παρακολουθεί αλλαγές. Η ενδομητρίωση δεν θεραπεύεται οριστικά, αλλά μπορεί να ελεγχθεί με διάφορες θεραπείες: παυσίπονα, ορμονική αγωγή και, αν χρειάζεται, χειρουργείο. Η γιατρός σου θα σε συμβουλέψει κατά περίπτωση.
ΣΜΝ και διαμηνιαία αιμορραγία
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) εμφανίζονται ποικιλοτρόπως στις γυναίκες, με τα συμπτώματα να είναι συχνά διακριτικά. Μερικές φορές είναι τόσο ήπια που συγχέονται με φυσιολογικές διαδικασίες. Ένα από τα συμπτώματα είναι οι κηλίδες ανάμεσα στις περιόδους.
Τα ΣΜΝ προκαλούνται από απροφύλακτες σεξουαλικές επαφές με άτομο που νοσεί. Παράγοντες κινδύνου είναι και η χρήση ουσιών και πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι.
Αν υποψιάζεσαι ΣΜΝ (ή και αν δεν υποψιάζεσαι), καλό είναι να συμβουλευτείς γιατρό και να κάνεις τακτικό έλεγχο. Αφού γίνει διάγνωση, τα περισσότερα ΣΜΝ θεραπεύονται επιτυχώς. Είναι όμως απαραίτητο να ολοκληρώσουν θεραπεία και οι δύο σύντροφοι, για να αποφευχθεί η επαναλοίμωξη ή μετάδοση. Αν δεν έχεις ΣΜΝ, το ότι το γνωρίζεις με αξιοπιστία είναι πολύτιμο για την υγεία σου και του/της συντρόφου σου.
Αιμορραγία σχετιζόμενη με εγκυμοσύνη
Η διαμηνιαία αιμορραγία ίσως σχετίζεται με πρώιμη κύηση, εξωμήτριο κύηση, αποβολή ή μοριακή κύηση.
Μία στις τέσσερις εγκυμονούσες εμφανίζει μη φυσιολογική αιμορραγία (μητρορραγία) στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Η μητρορραγία μπορεί να οφείλεται σε ποικίλες αιτίες, με διαφορετικές συνέπειες, οπότε σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη.
Όταν το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται στο ενδομήτριο (περίπου 7–8 μέρες μετά τη γονιμοποίηση), λίγη αιμορραγία δεν είναι σπάνια και δεν επηρεάζει την πορεία της κύησης.
Η εξωμήτρια κύηση συμβαίνει όταν το ωάριο εμφυτεύεται και αναπτύσσεται σε μία από τις σάλπιγγες, αντί της ενδομήτριας κοιλότητας. Αυτό συνήθως προκαλεί μαύρη αιμορραγία και έντονο χαμηλό κοιλιακό πόνο, που συμβαίνει πριν την αναμενόμενη περίοδο και συχνά μπορεί να εκληφθεί ως περίοδος.
Η εξωμήτρια κύηση είναι επικίνδυνη για τη μητέρα, γι’ αυτό κάλεσε αμέσως ασθενοφόρο! Μην περιμένεις να λυθεί από μόνη της. Δυστυχώς, η εξωμήτρια κύηση απειλεί τη ζωή της γυναίκας και δεν οδηγεί ποτέ σε γέννα.
Αποβολή είναι η αυτόματη διακοπή της κύησης, με απώλεια του εμβρύου πριν από τη 20ή εβδομάδα. Γύρω στο 15% των εγκυμοσυνών καταλήγουν σε αποβολή, συχνά χωρίς να το γνωρίζει η γυναίκα. Εκδηλώνονται κυρίως με αιμορραγία και κοιλιακό πόνο. Οι αποβολές προκύπτουν για διάφορους λόγους, αρκετοί από τους οποίους δεν ελέγχονται. Ωστόσο, γνωρίζοντας τους παράγοντες κινδύνου μπορούν να προληφθούν σε ορισμένες περιπτώσεις ή να καταλάβεις το γιατί συνέβησαν.
Σκούρα καφέ έως έντονα κόκκινη κολπική αιμορραγία στο πρώτο τρίμηνο μπορεί να οφείλεται σε μοριακή κύηση ή υδατιδόμορφη μύλη. Αυτή είναι μία σπάνια επιπλοκή που χαρακτηρίζεται από αφύσικη ανάπτυξη των τροφοβλαστικών κυττάρων (αυτών που σχηματίζουν φυσιολογικά τον πλακούντα).
Υπάρχουν δύο τύποι μοριακής κύησης:
Ολική μοριακή κύηση ή ολική υδατιδόμορφη μύλη: ο πλακούντας είναι πρησμένος και γεμάτος κύστεις, χωρίς καθόλου έμβρυο.
Μερική μοριακή κύηση ή μερική υδατιδόμορφη μύλη: αναπτύσσεται και φυσιολογικός και ανώμαλος ιστός πλακούντα. Το έμβρυο δεν είναι βιώσιμο και αποβάλλεται συνήθως νωρίς.
Σε κάθε περίπτωση, το ωάριο δεν διαθέτει πλήρες γενετικό υλικό, με αποτέλεσμα η κύηση να καταλήγει σε αποβολή.
Μετά από άμβλωση
Η ακανόνιστη αιμορραγία μπορεί να είναι συνέπεια της άμβλωσης, είτε φαρμακευτικής είτε χειρουργικής.
Η αιμορραγία μετά από άμβλωση είναι κανονική. Μπορεί να μοιάζει με περίοδο, αλλά δεν είναι το ίδιο—η μήτρα αποβάλει τα υπολείμματα της εγκυμοσύνης.
Η φαρμακευτική άμβλωση περιλαμβάνει τη λήψη δύο χαπιών. Το πρώτο λαμβάνεται συνήθως σε νοσοκομείο ή ιατρείο, υπό επίβλεψη γυναικολόγου· προκαλεί αποδόμηση του ενδομητρίου ώστε να μην μπορεί να συνεχιστεί η κύηση. Μερικές γυναίκες αιμορραγούν ήδη μετά το πρώτο χάπι.
Το δεύτερο χάπι λαμβάνεται στο σπίτι. Προκαλεί τη μήτρα να αποβάλει το περιεχόμενό της. Η αιμορραγία ξεκινά συνήθως από 30 λεπτά έως 5 ώρες μετά τη λήψη. Η ροή εντείνεται και περιλαμβάνει θρόμβους αίματος, έπειτα μειώνεται και σταδιακά μοιάζει με φυσιολογική περίοδο.
Οι περισσότερες γυναίκες εμφανίζουν αιμορραγία αμέσως μετά από χειρουργική άμβλωση. Για άλλες, ξεκινά 3–5 μέρες αργότερα. Συνήθως η ροή είναι πιο ελαφριά από την περίοδο. Μπορεί να σταματήσει μόνη της ή να συνεχιστεί μέχρι την επόμενη περίοδο· σε κάθε περίπτωση ελαττώνεται με τον καιρό.
Είναι σύνηθες να αιμορραγείς μία ή δύο εβδομάδες μετά από οποιονδήποτε τύπο άμβλωσης. Αν ανησυχείς για κάτι, μίλησε με τη γιατρό σου.
Καρκίνος τραχήλου της μήτρας
Αν και οι κηλίδες αίματος είναι συχνές και φυσιολογικές, δεν πρέπει να αγνοούνται, καθώς μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αν και σπάνιος σε νεαρές γυναίκες, ο καρκίνος τραχήλου εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μέσης ηλικίας (35+).
Αν ο καρκίνος εξελιχθεί, εμφανίζονται και άλλα προειδοποιητικά σημάδια, όπως:
- βαρύτερες ή/και μακρύτερης διάρκειας περίοδοι
- αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή
- αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση
- αιμορραγία μετά από γυναικολογική εξέταση
- αιμορραγία που προκαλεί αναιμία, ζάλη, και κόπωση
Όσο πιο νωρίς εντοπιστούν και θεραπευτούν προκαρκινικά ή καρκινικά κύτταρα, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες αντιμετώπισης ή πλήρους ίασης.
Άλλες αιτίες
Πολύποδες, ινομυώματα αλλά και άλλοι καλοήθεις όγκοι της μήτρας μπορεί να προκαλέσουν εξωμηνορροϊκή αιμορραγία, όπως επίσης απότομη απώλεια ή αύξηση βάρους, πτώσεις, τραυματισμοί και ακόμη έντονο ή βίαιο σεξ.
Μεταβολές του κύκλου μπορεί να προκληθούν επίσης από χρόνιες παθήσεις, όπως διαβήτης ή έντονο στρες. Στις έφηβες, ο κύκλος συχνά δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμα, άρα η αιμορραγία της εφηβείας δεν υπακούει πάντα στον ίδιο ρυθμό ή συνήθεια.
Είναι σημαντικό να γνωρίσεις το σώμα σου και να ξέρεις τι θεωρείς εσύ φυσιολογικό στον κύκλο σου. Χρησιμοποίησε την εφαρμογή WomanLog για να παρακολουθείς τον κύκλο σου—έτσι θα αντιληφθείς πιο εύκολα τυχόν μεταβολές. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, θα έχεις συγκεντρωμένες χρήσιμες πληροφορίες για να αναφέρεις στην/στον γιατρό ή γυναικολόγο σου και να βρείτε μαζί τη βέλτιστη λύση για σένα.
Μπορείς να παρακολουθείς την περίοδό σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
Κατέβασέ το από το Google Play
