Εμβόλια και ο Εμμηνορροϊκός Κύκλος
Τα εμβόλια σώζουν ζωές. Χάρη στην ανάπτυξη των εμβολίων, έχουμε καταφέρει να εξαλείψουμε ή τουλάχιστον να ελέγχουμε πολλές θανατηφόρες ασθένειες όπως η ευλογιά και η πολιομυελίτιδα. Αυτή τη στιγμή, ο κόσμος μας δίνει μάχη με τον ιό COVID-19, ο οποίος μπορεί επίσης να περιοριστεί με τα εμβόλια. Ως πολύτιμη άμυνα ενάντια σε απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, τα εμβόλια διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα για να δημιουργήσει τα επιθυμητά αντισώματα, αλλά η διαδικασία δημιουργεί προκλήσεις που προσωρινά επηρεάζουν το σώμα και επίσης τον εμμηνορροϊκό κύκλο.
Ο εμμηνορροϊκός κύκλος επηρεάζει πολλές πτυχές της υγείας μιας γυναίκας και διαμορφώνει το πώς αλληλεπιδρά με τον κόσμο. Αντίστροφα, οι περιβαλλοντικές συνθήκες και οι φυσιολογικές διεργασίες επηρεάζουν τον εμμηνορροϊκό της κύκλο. Μια ανοσολογική απόκριση σε ασθένεια ή εμβόλιο μπορεί επίσης να αλλοιώσει τον κύκλο. Σε αυτό το άρθρο, θα φωτίσουμε κάποιες συχνές παρανοήσεις σχετικά με τα εμβόλια και το πώς επηρεάζουν την εμμηνόρροια και τη γονιμότητα.
Πώς λειτουργούν τα εμβόλια;
Όταν κολλήσεις έναν ιό για πρώτη φορά, το ανοσοποιητικό σου σύστημα ίσως δυσκολευτεί να αντιμετωπίσει τον νέο εισβολέα προκαλώντας πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, πρησμένους λεμφαδένες, στομαχικές διαταραχές, εξανθήματα και άλλα συνηθισμένα συμπτώματα. Την επόμενη φορά που ο ίδιος ιός θα εισέλθει στο σώμα σου, το ανοσοποιητικό σου θα αναγνωρίσει τα παθογόνα και θα αντιδράσει αποτελεσματικά επιτρέποντάς σου να αναρρώσεις πιο γρήγορα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί δημιουργώντας αντισώματα ενάντια σε κάθε ιό που συναντά. Ο αριθμός των ιών στη γη είναι τεράστιος και δύσκολο να εκτιμηθεί· πάνω από 200 έχουν εντοπιστεί ως δυνητικά επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Ενώ μερικοί προκαλούν μόνο ήπια συμπτώματα, άλλοι μπορούν να επιφέρουν μόνιμες βλάβες ή ακόμη και θάνατο. Εδώ μπαίνουν στη ζωή μας τα εμβόλια.
Συνιστώμενα εμβόλια
Αν και οι περισσότερες ασθένειες που προλαμβάνονται με εμβόλια είναι υπό έλεγχο, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, ορισμένα εμβόλια παραμένουν ευρέως συνιστώμενα. Για παράδειγμα, τα εμβόλια για την πολιομυελίτιδα, την ηπατίτιδα Β, τον ιό HPV και τις πνευμονιοκοκκικές μολύνσεις συνιστώνται για μικρά παιδιά και εφήβους. Οι συστάσεις διαφέρουν ανά χώρα και περιοχή. Για παράδειγμα, πολλές χώρες της Ασίας, της Ανατολικής Ευρώπης, της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής συνεχίζουν τους εμβολιασμούς για φυματίωση, ενώ αλλού ο κίνδυνος είναι ελάχιστος. Όπου κι αν ζεις, συμβουλέψου τον γιατρό σου ώστε να είσαι σίγουρη ότι είσαι ενημερωμένη για τα συνιστώμενα εμβόλια της περιοχής σου. Αν ταξιδεύεις, βεβαιώσου ότι έχεις ανοσοποιηθεί κατά των πιθανών κινδύνων στον προορισμό σου.
Κάθε χρόνο, τα εμβόλια σώζουν τη ζωή περίπου 3 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως. Η ευλογιά που κάποτε σκότωνε εκατομμύρια, έχει πλέον εξαλειφθεί χάρη στον εμβολιασμό. Άλλες σοβαρές ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα, η διφθερίτιδα και πολλές ακόμα συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά δεν αποτελούν πια σοβαρή απειλή. Τα άτομα που αρνούνται να εμβολιαστούν ή δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους διατρέχουν κίνδυνο να αρρωστήσουν σοβαρά οι ίδιες, αλλά και να μεταδώσουν την ασθένεια σε άλλους προκαλώντας ακόμη και επιδημίες.
Το εμβόλιο COVID-19 και αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο
Κάποιες γυναίκες παρατήρησαν αλλαγές στην περίοδό τους μετά το εμβόλιο για τον COVID-19. Αν και τα επίσημα δελτία δεν περιλαμβάνουν αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο στη λίστα των πιθανών παρενεργειών, πολλές γυναίκες μιλούν ανοιχτά για καθυστερημένες ή απούσες περιόδους, πρόωρη αιμορραγία, έντονη αιμορραγία ή αιμορραγία μεταξύ περιόδων μετά την ανοσοποίηση.
Μάθε γιατί μπορεί να καθυστερεί η περίοδός σου.
Οι ειδικοί λένε ότι είναι δύσκολο να γίνει σαφής σύνδεση ανάμεσα στο εμβόλιο και τον εμμηνορροϊκό κύκλο διότι τα εμμηνορροϊκά προβλήματα είναι πολύ συνηθισμένα μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Υποψιάζονται επίσης ότι οι διακυμάνσεις στον κύκλο μπορεί να οφείλονται στο άγχος εξαιτίας της πανδημίας. Παρά τις αναφορές, οι αλλαγές στον κύκλο δεν έχουν προστεθεί στις πιθανές παρενέργειες του εμβολίου. Οι διαταραχές περιόδου δεν συνεκτιμήθηκαν στις κλινικές δοκιμές, τοποθετώντας ξανά τις γυναίκες σε ευάλωτη θέση.
Παρότι ο κίνδυνος παροδικών αλλαγών στον κύκλο δεν πρέπει να αποτρέπει μια γυναίκα από τον εμβολιασμό, οι αναφορές αυτές πρέπει να αξιολογηθούν και να προστεθούν ως πιθανή παρενέργεια ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις για την υγεία τους.
Γιατί εμφανίζεις αυτές τις αλλαγές;
Οι περισσότερες αναφορές αλλαγών στον κύκλο περιγράφουν προσωρινά φαινόμενα που διαρκούν έναν ή δύο κύκλους, οδηγώντας ορισμένες ειδικούς να πιστεύουν πως αυτές οι διακυμάνσεις συνδέονται με τη φυσική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα βραχυπρόθεσμα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί δεν έχουν αποδειχθεί να προκαλούν μόνιμες συνέπειες. Το πιο σοβαρό πρόβλημα είναι ότι οι υπεύθυνοι για τις κλινικές δοκιμές του εμβολίου κατά της COVID-19 παραμέλησαν ξανά ένα σημαντικό πεδίο της υγείας των γυναικών. Όταν λοιπόν πολλές γυναίκες άρχισαν να αναφέρουν αλλαγές στην περίοδό τους, δεν υπήρχαν διαθέσιμες πληροφορίες, οδηγώντας σε υπόνοιες και περισσότερες γυναίκες να διστάζουν να εμβολιαστούν.
Πρέπει να ανησυχείς;
Πρώιμες μελέτες δείχνουν ότι τα εμβόλια COVID-19 είναι ασφαλή και έχουν μόνο προσωρινές παρενέργειες. Εάν έχεις αμφιβολίες, συζήτησε τον εμβολιασμό με τη γιατρό ή τον γιατρό σου. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το εμβόλιο επηρεάζει τη γονιμότητα, προκαλεί επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή γενετικές ανωμαλίες. Ακόμα και οι εμμηνορροϊκές αλλαγές δεν θα πρέπει να διαρκούν πάνω από έναν ή δύο κύκλους. Αν παρατηρήσεις μακροχρόνιες παρενέργειες ή αλλαγές στον κύκλο σου, επικοινώνησε με τον πάροχο υγείας.
Πώς να προετοιμαστείς για τον εμβολιασμό;
Προετοιμαζόμενη για οποιοδήποτε εμβόλιο, προτείνουμε να μάθεις για το ιστορικό του, πώς λειτουργεί και πώς μπορεί να επηρεάσει το σώμα σου.
Βρες τις σωστές πληροφορίες. Αν έχεις απορίες πριν το εμβόλιο, μπορείς πάντα να επισκεφτείς την επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου υγείας ή άλλους αξιόπιστους φορείς, όπου μπορείς να βρεις πληροφορίες για τα οφέλη, τις παρενέργειες, τις συνιστώμενες δόσεις και τα προγράμματα εμβολιασμού. Έλεγξε το ιατρικό σου ιστορικό για το αν χρειάζεσαι ενισχυτική δόση.
Συζήτησε με τη γιατρό σου. Η γιατρός ή ο γιατρός σου θα αξιολογήσει τα οφέλη και τους κινδύνους κάθε εμβολίου. Εάν έχεις παθήσεις ή αλλεργίες που μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές, θα σου συστήσει την καλύτερη δυνατή επιλογή για την ασφάλειά σου.
Ζύγισε τους κινδύνους. Αν προβληματίζεσαι για πιθανές παρενέργειες, ζύγισε τες σε σχέση με τις συνέπειες της λοίμωξης που προλαμβάνει το εμβόλιο. Για παράδειγμα, αν και κάποιες γυναίκες βιώνουν βραχυπρόθεσμες παρενέργειες μετά το εμβόλιο COVID-19, οι συνέπειες της ασθένειας είναι πολύ πιο σοβαρές. Όλες διατρέχουμε αυτή τη στιγμή υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό. Όσο περισσότερες εμβολιαζόμαστε, τόσο γρηγορότερα θα ελεγχθεί η ασθένεια και θα επανέλθουμε σε περισσότερη κοινωνικότητα.
Αν και οι παρενέργειες του εμβολίου διαρκούν συνήθως για μία ή δύο εβδομάδες, οι βλάβες από τον ιό μπορεί να κρατήσουν χρόνια. Έρευνες έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια βλάβη από τον COVID-19 μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακές βλάβες. Εκτός αν η γιατρός σου εντοπίσει ουσιαστική αντένδειξη, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να εμβολιαστείς και να αποφύγεις σοβαρή νόσηση από COVID-19.
Παρακολούθησε την υγεία σου. Εάν είναι δυνατόν, παρέμεινε στην κλινική τουλάχιστον 30 λεπτά μετά το εμβόλιο για το ενδεχόμενο αλλεργικής αντίδρασης. Οι περισσότερες παρενέργειες—κόπωση, πόνος στο χέρι, πονοκέφαλος, πυρετός—υποχωρούν μέσα σε λίγες μέρες και αντιμετωπίζονται με κοινά παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη. Αν τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες ή επιδεινώνονται, συμβουλεύσου τη γιατρό σου.
Εάν παρατηρήσεις αλλαγές στον εμμηνορροϊκό σου κύκλο, μίλησε. Πάντα μπορείς να συμβουλευτείς γιατρό ή να αναφέρεις την εμπειρία σου στις αρμόδιες αρχές ή στις κλινικές μελέτες της χώρας σου. Όσο περισσότερες αναφέρουμε τις εμπειρίες μας, τόσο περισσότερη προσοχή θα δίνεται σε αυτά τα ζητήματα. Ίσως την επόμενη φορά, οι κλινικές μελέτες πάρουν σοβαρά υπόψη την υγεία της γυναίκας και την έμμηνο ρύση.
Μπορείς να παρακολουθείς την περίοδό σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
