Αλλεργική Ρινίτιδα και Αλλεργίες
Αψού! Ανεξήγητο φτέρνισμα, καταρροή, φαγούρα και δάκρυσμα στα μάτια, γενική φαγούρα και δυσφορία... Μήπως σου ακούγεται γνώριμο; Οι αλλεργίες μπορεί να είναι ενοχλητικές και να εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους, αλλά είναι διαχειρίσιμες.
Παρόλο που η αλλεργική ρινίτιδα και οι αλλεργίες είναι συχνά προβλήματα, συχνά υποδιαγιγνώσκονται και εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σχετικά με αυτές. Ορισμένοι πιστεύουν ότι οι αλλεργίες—ειδικά οι «ήπιες» εποχικές—δεν είναι αρκετά σοβαρές για να προκαλούν ανησυχία, αλλά η αλήθεια είναι πως κάθε αλλεργική αντίδραση επιβαρύνει το σώμα και πρέπει να αντιμετωπίζεται αναλόγως.
Τι είναι η αλλεργία;
Ουσιαστικά οποιαδήποτε ουσία, όσο αβλαβής και αν φαίνεται, μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση αν το σώμα αναπτύξει ευαισθησία απέναντί της. Όταν συμβεί αυτό, το σώμα αντιλαμβάνεται την κατά τα άλλα αβλαβή ουσία ως απειλή και ενεργοποιεί μια ισχυρή ανοσολογική απάντηση για άμυνα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των ανθρώπων θα εμφανίσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους αλλεργίες, και δεν γνωρίζεις ποτέ πότε μπορεί να εκδηλωθoύν!
Όταν εκτίθεσαι σε ένα αλλεργιογόνο το οποίο το ανοσοποιητικό σου σύστημα αναγνωρίζει ως απειλή, το σώμα σου αντιδρά εκκρίνοντας ισταμίνες και άλλους φλεγμονώδεις μεσολαβητές για να αντιμετωπίσει την απειλή. Αυτή η ανοσολογική απόκριση προκαλεί τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης.
Συχνά αλλεργιογόνα είναι:
- γύρη
- ακάρεα σκόνης
- νεκρά κύτταρα δέρματος από κατοικίδια ζώα
- ορισμένες τροφές, όπως τα φιστίκια, θαλασσινά ή αυγά
- δηλητήριο εντόμων, π.χ. τσίμπημα μέλισσας ή κουνουπιού
- ορισμένα φάρμακα, όπως η πενικιλίνη ή η ασπιρίνη
- διάφορες ουσίες που βρίσκονται συνήθως στους χώρους διαβίωσης, όπως τα σπόρια μούχλας
Οι αλλεργίες μπορούν να επηρεάσουν διάφορα μέρη του σώματος, προκαλώντας, για παράδειγμα, αλλεργική ρινίτιδα στο αναπνευστικό, κνίδωση ή έκζεμα στο δέρμα, ή γαστρεντερικά συμπτώματα στο πεπτικό σύστημα. Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με το αλλεργιογόνο και την ευαισθησία της κάθε γυναίκας. Ήπιες έως μέτριες αλλεργικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν φτέρνισμα, καταρροή ή βουλωμένη μύτη, βήχα ή συριγμό, φαγούρα και δάκρυσμα στα μάτια, φαγούρα στο δέρμα και εξανθήματα, ναυτία και έμετο, και διάρροια.
Μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση μπορεί να οδηγήσει σε αναφυλαξία, η οποία είναι απειλητική για τη ζωή και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν οίδημα του λαιμού ή της γλώσσας, δυσκολία στην αναπνοή, ταχυκαρδία, ζάλη και απώλεια συνείδησης. Η κύρια θεραπεία είναι η ένεση της ορμόνης επινεφρίνης. Πολλοί αλλεργικοί φέρουν αυτοενέσιμο στυλό επινεφρίνης—epipen—για έκτακτη ανάγκη. Ωστόσο, συνιστάται δυνατά περαιτέρω αξιολόγηση και χορήγηση ορού, αντισταμινικών ή κορτικοστεροειδών. Μέχρι το 2% των ατόμων θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα τέτοιο επεισόδιο στη ζωή τους, αλλά οι περισσότερες επιβιώνουν, υπό την προϋπόθεση ότι θα λάβουν άμεσα θεραπεία.
Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;
Η αλλεργική ρινίτιδα, γνωστή και ως εποχική καταρροή ή «hay fever», είναι μια συχνή κατάσταση που επηρεάζει τις ρινικές οδούς και τα ιγμόρεια. Χαρακτηρίζεται από ερεθισμό και φλεγμονή των βλεννογόνων της μύτης και των ματιών, προκαλώντας φτέρνισμα, καταρροή ή βουλωμένη μύτη, και φαγούρα και δακρύρροια στα μάτια.
Η αλλεργική ρινίτιδα συνήθως πυροδοτείται από έκθεση σε γύρη δέντρων ή γρασιδιού ή άλλα μικροσκοπικά σωματίδια του αέρα.
Είναι η αλλεργική ρινίτιδα αλλεργία;
Ναι, η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια μορφή αλλεργίας που επηρεάζει κυρίως τη μύτη και τα μάτια. Τα συμπτώματα διαφέρουν σε ένταση και μπορεί να είναι εποχικά ή ολοετή, ανάλογα με την ευαισθησία κάθε γυναίκας και το αλλεργιογόνο. Τείνει να είναι ήπια αλλά επίμονη, με συμπτώματα ενοχλητικά αλλά όχι απειλητικά, όπως και το κοινό κρυολόγημα. Γυναίκες με αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην αλλεργική ρινίτιδα.
Ποια αλλεργιογόνα προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα;
Η αλλεργική ρινίτιδα συνήθως προκαλείται από μικροσκοπικά σωματίδια του αέρα στο περιβάλλον.
Η γύρη από δέντρα και γρασίδια είναι το πιο σύνηθες αλλεργιογόνο για εποχική αλλεργική ρινίτιδα, εξ ου και το όνομα «hay fever». Διαφορετικοί τύποι γύρης είναι παρόντες σε διαφορετικές περιόδους του χρόνου. Π.χ., τα δέντρα απελευθερώνουν γύρη την άνοιξη, οι διάφοροι τύποι γρασιδιού—που συλλέγονται και ξηραίνονται ως σανούς—απελευθερώνουν γύρη το καλοκαίρι, και η αμβροσία είναι η βασική αιτία για φθινοπωρινές αλλεργίες στη γύρη.
Κάποια από τα πιο συχνά αλλεργιογόνα που προκαλούν ολοετή, χρόνια ρινίτιδα είναι:
Τα μικροσκοπικά ακάρεα της σκόνης που ζουν σε σεντόνια, ταπετσαρίες επίπλων, χαλιά και άλλες γωνιές του σπιτιού μας. Τα απεκκρίματα και τα τμήματά τους μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες σε κάποιες γυναίκες.
Τα σπόρια μούχλας μπορεί να υπάρχουν τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά σε υγρά και ζεστά περιβάλλοντα.
Η πιτυρίδα ζώων, δηλαδή τα μικροσκοπικά κομματάκια δέρματος και τρίχας από γάτες, σκύλους και άλλα ζώα, σε συνδυασμό με πρωτεΐνες από σάλιο ή άλλα υγρά, μπορούν να πυροδοτήσουν αλλεργική αντίδραση. Οι παπαγάλοι είναι ιδιαίτερα αλλεργιογόνα ζώα.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί και από άλλα αλλεργιογόνα που δεν αναφέρονται εδώ.
Η (Υπερβολική) Υπόθεση Υγιεινής
Υπάρχει η άποψη στον ιατρικό χώρο ότι η πρώιμη έκθεση σε μικρόβια, βρωμιά και παράσιτα στην παιδική ηλικία «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημα και μας προστατεύει από αλλεργίες. Τα ποσοστά αλλεργιών και αυτοάνοσων νοσημάτων έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία 100 χρόνια και είναι πολύ αυξημένα στις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες. Παρόλο που αυτή η θεωρία δεν είναι παγκόσμια αποδεκτή και υπάρχουν αντίπαλες θεωρίες για τους μηχανισμούς, υπάρχουν αρκετά στοιχεία ότι η καθαριότητα είναι σημαντική για την υγεία μας, αλλά ένα υπερβολικά αποστειρωμένο περιβάλλον μπορεί να είναι επιζήμιο.
Πώς να απαλλαγείς από την αλλεργική ρινίτιδα;
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει γνωστή οριστική θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα. Ο πιο απλός τρόπος πρόληψης θα ήταν η αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις τροφικές αλλεργίες που μπορούν να εντοπιστούν και να αφαιρεθούν από τη διατροφή σου, η αποφυγή όλων των περιβαλλοντικών αλλεργιογόνων είναι σχεδόν αδύνατη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν διάφορα βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις για να μειώσεις τα συμπτώματα και να βελτιώσεις την ποιότητα ζωής σου.
Αν και η πλήρης αποφυγή ίσως να είναι ουτοπική, η ελαχιστοποίηση της έκθεσης στα αλλεργιογόνα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας.
Για γυναίκες με ευαισθησία στη γύρη, αυτό σημαίνει να περιορίζεις την έξοδο κατά τις περιόδους αιχμής (συνήθως τα πρωινά και τις μέρες με αέρα) όταν τα επίπεδα γύρης είναι αυξημένα. Στην πρόγνωση καιρού μπορεί να αναφέρεται και αριθμητικός δείκτης γύρης για τις αλλεργικές. Κράτησε τα παράθυρα κλειστά και χρησιμοποίησε φίλτρο HEPA (υψηλής απόδοσης) σε κλιματισμό ή αφυγραντήρα ώστε να μειώσεις τα αλλεργιογόνα στο σπίτι. Αν έχεις αλλεργία στα ακάρεα σκόνης, συχνό πλύσιμο στα σεντόνια, συχνό σκούπισμα σε χαλιά και καναπέδες και αποφυγή συσσώρευσης σκόνης και πιτυρίδας συμβάλλουν σημαντικά. Επένδυσε σε ποιοτικά φίλτρα αέρα ή ηλεκτρική σκούπα με φίλτρο HEPA. Θυμήσου ότι τα ισχυρά καθαριστικά, αρωματικά προϊόντα και ο ξηρός αέρας μπορούν επίσης να χειροτερέψουν τα συμπτώματα αλλεργίας.
Αντιαλλεργικά φάρμακα
Για ορισμένες γυναίκες, τα φάρμακα μπορούν να είναι αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Η πρόσβαση και οι προτιμήσεις για φάρμακα διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα. Τα πιο δημοφιλή φάρμακα για συμπτώματα αλλεργίας είναι:
Αντιισταμινικά
Τα αντιισταμινικά χρησιμοποιούνται ευρέως για την ανακούφιση συμπτωμάτων όπως φτέρνισμα, φαγούρα, καταρροή και φαγούρα στα μάτια. Μεταξύ άλλων λειτουργιών, η ισταμίνη ρυθμίζει την ανοσολογική απόκριση—κάνει τα τριχοειδή τοιχώματα πιο διαπερατά επιτρέποντας στα λευκά αιμοσφαίρια να δράσουν κατά των παθογόνων. Αυτή όμως η διαδικασία επιτρέπει και τη διαφυγή υγρού—άρα ρινική καταρροή και δάκρυσμα.
Τα παλαιά αντιισταμινικά όπως η διφαινυδραμίνη (Benadryl), η χλωροφαινιραμίνη (Chlor-Trimeton), και η υδροξυζίνη (Atarax) είναι αποτελεσματικά, αλλά συχνά αποφεύγονται κατά τη διάρκεια της ημέρας λόγω υπνηλίας. Αυτά τα φάρμακα περνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και επηρεάζουν τη δράση της ισταμίνης ως νευροδιαβιβαστή, που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Έτσι προκύπτει η υπνηλία με το Benadryl.
Τα νεότερα αντιισταμινικά δεύτερης γενιάς όπως η σετιριζίνη (Zyrtec), η λοραταδίνη (Claritin), η φεξοφεναδίνη (Allegra), και η δεσλοραταδίνη (Clarinex) δεν περνούν στον εγκέφαλο και άρα προτιμώνται για χρήση κατά τη διάρκεια της ημέρας, αφού συνήθως δεν προκαλούν νύστα.
Ρινικά κορτικοστεροειδή
Τα ρινικά κορτικοστεροειδή είναι αντιφλεγμονώδεις ρινικές σπρέι που βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής στη μύτη και ανακουφίζουν από βουλωμένη μύτη, καταρροή και φτέρνισμα όταν χρησιμοποιούνται τακτικά. Είναι συνήθως συνταγογραφούμενα και μπορούν να είναι πολύ αποτελεσματικά για τη ρινίτιδα. Κάποιες μάρκες κυκλοφορούν και χωρίς συνταγή, ανάλογα με τη χώρα.
Σε αντίθεση με τα αντιισταμινικά και τα αποσυμφορητικά, τα ρινικά κορτικοστεροειδή θέλουν αρκετές ώρες έως μέρες να δράσουν (και ολόκληρη δράση εμφανίζεται σε μερικές εβδομάδες). Αν υποφέρεις από εποχιακή ρινίτιδα, ξεκίνα αυτά τα φάρμακα 1-2 εβδομάδες πριν αρχίσει η σεζόν της γύρης.
Λόγω της καθυστερημένης δράσης, υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής χρήσης από ανυπόμονες αλλεργικές. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ήπια ερεθισμό στη μύτη, φτέρνισμα, ερεθισμό στο λαιμό, κεφαλαλγία και ρινορραγία.
Το πιο σοβαρό πρόβλημα από υπερβολική χρήση είναι η διάτρηση του ρινικού διαφράγματος, οπότε διακόπτεται η χρήση αν εμφανιστεί αιμορραγία. Μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν, όμως επειδή έχουν περισσότερες αντενδείξεις, συζήτησε πρώτα με τη γιατρό σου.
Αποσυμφορητικά
Τα από του στόματος ή ρινικά αποσυμφορητικά προσφέρουν γρήγορη και προσωρινή ανακούφιση από βουλωμένη μύτη, πόνο ή πίεση στα αυτιά, συρρικνώνοντας τα αιμοφόρα αγγεία και τους διογκωμένους ιστούς. Τις περισσότερες φορές είναι ασφαλή αν χρησιμοποιούνται σωστά και όχι παρατεταμένα, διότι η μακροχρόνια χρήση οδηγεί στο φαινόμενο rebound (η μύτη βουλώνει περισσότερο μετά).
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά σκευάσματα με διάφορες δραστικές ουσίες, π.χ. οξυμεταζολίνη, φαινυλεφρίνη ή ψευδοεφεδρίνη. Πολλά διατίθενται στο φαρμακείο χωρίς συνταγή, αλλά άλλα απαιτούν συνταγογράφηση. Δεν πρέπει να δίνονται σε μικρά παιδιά και, αν είσαι έγκυος, συμβουλεύσου απαραίτητα τη γιατρό σου.
Άλλα μέσα για την αλλεργία και την αλλεργική ρινίτιδα
Υπάρχουν περιπτώσεις που γυναίκες επιθυμούν εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης των αλλεργιών.
Ανοσοθεραπεία
Σε βαριά αλλεργική ρινίτιδα που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες, μπορεί να προταθεί η ανοσοθεραπεία (ενέσεις αλλεργιογόνων). Περιλαμβάνει τακτικές ενέσεις μικρών δόσεων αλλεργιογόνου, ώστε να απευαισθητοποιηθεί σταδιακά το ανοσοποιητικό και να μειωθούν τα συμπτώματα. Γίνεται υπό την παρακολούθηση αλλεργιολόγου. Απαιτεί χρόνο, αλλά μπορεί να δώσει μόνιμη ανακούφιση.
Προβιοτικά
Γίνεται πολύς λόγος για τα προβιοτικά. Άφθονοι μικροοργανισμοί ζουν στο περιβάλλον, στα φυτά, στα ζώα, στις τροφές και στο έντερό μας, συνεργαζόμενοι με το σώμα και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανοσία. Η κάθε μία από εμάς έχει μοναδική μικροχλωρίδα με πολλά είδη βακτηρίων. Κάποια είναι ωφέλιμα, άλλα όταν επικρατήσουν προκαλούν δυσβίωση—διαταραχή της ισορροπίας της χλωρίδας του εντέρου.
Έρευνες δείχνουν ότι κάποιες καλλιέργειες βακτηρίων, όπως το Lactobacillus και το Bifidobacterium (συχνά βρίσκονται σε γιαούρτια ή kombucha), μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να εξισορροπήσουν μια υπερκινητική ανοσοαπάντηση σε αλλεργιογόνα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκαλούν ρινίτιδα. Επειδή κάθε γυναίκα είναι μοναδική, δεν υπάρχει μία συνταγή για όλες, αλλά αξίζει να το διερευνήσεις.
Είναι σημαντικό να συμβουλευτείς μια επαγγελματία υγείας ή αλλεργιολόγο για αξιολόγηση συμπτωμάτων και κατάλληλες εξετάσεις. Με διάγνωση, η αλλεργιολόγος θα προτείνει την πιο αποτελεσματική διαχείριση της ρινίτιδάς σου.
Μπορεί να εμφανιστεί αλλεργική ρινίτιδα στην ενήλικη ζωή;
Παρόλο που συνήθως ξεκινά στην παιδική ή εφηβική ηλικία, είναι δυνατόν να εμφανιστεί αλλεργική ρινίτιδα και ως ενήλικη. Η εμφάνιση αργότερα στη ζωή πιστεύεται ότι οφείλεται σε έναν ή περισσότερους απ’ τους ακόλουθους παράγοντες:
- εξασθένηση ανοσοποιητικού σε συνδυασμό με αυξημένες ευαισθησίες
- περιβαλλοντικές αλλαγές
- επαγγελματική έκθεση
- ορμονικές αλλαγές
Παρατεταμένη έκθεση σε κοινά αλλεργιογόνα, όπως σκόνη, μούχλα, γύρη και άλλα μικροσκοπικά σωματίδια, μπορεί να οδηγήσει σε ρινίτιδα ακόμη και σε υγιείς γυναίκες.
Είναι αλλεργική ρινίτιδα ή κρυολόγημα;
Παρόλο που τα συμπτώματα της ρινίτιδας μοιάζουν με αυτά του κρυολογήματος, η ρινίτιδα προκαλείται από αλλεργιογόνα, ενώ το κρυολόγημα από ιό. Αυτή η διάκριση έχει σημασία γιατί η θεραπεία διαφέρει αρκετά. Οι τρεις βασικοί τρόποι για να ξεχωρίσεις είναι: η έναρξη, η εξέλιξη και κάποιο διακριτό σύμπτωμα.
Έναρξη. Το κρυολόγημα έρχεται σταδιακά μετά από έκθεση σε ιό, ενώ η ρινίτιδα ξεκινά γρήγορα μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνο. Εξέλιξη. Τα συμπτώματα του κρυολογήματος συνήθως υποχωρούν μέσα σε 10 ημέρες, ενώ αυτά της ρινίτιδας διατηρούνται όσο διαρκεί η έκθεσή σου στα αλλεργιογόνα. Διακριτά συμπτώματα. Πυρετός είναι συχνός στο κρυολόγημα, όχι όμως στη ρινίτιδα, ενώ η φαγούρα πολύ συχνό σύμπτωμα στη ρινίτιδα, όχι όμως στο κρυολόγημα.
Αξίζεις να απαλλαγείς από την αλλεργική ρινίτιδα όσο το δυνατό περισσότερο
Αν και η αλλεργική ρινίτιδα σπάνια είναι απειλητική για τη ζωή, μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Τα συμπτώματα είναι ενοχλητικά και δυσκολεύουν την καθημερινότητα: ύπνο, εργασία, διάβασμα. Ο χρόνιος αγώνας με τα αλλεργικά συμπτώματα εξαντλεί. Οι συχνές αλλεργίες αυξάνουν και τον κίνδυνο κρίσης άσθματος ή άλλης αναπνευστικής επιπλοκής.
Αν ταλαιπωρείσαι από αλλεργίες ή αλλεργική ρινίτιδα, μην το αγνοείς και μην υπομένεις σιωπηλά. Βρες ποιο είναι το αλλεργιογόνο σου και κάνε όσα χρειάζονται για να ανακουφίσεις τα συμπτώματά σου και να αισθανθείς καλύτερα. Θα το εκτιμήσεις.
Κατέβασε τώρα το WomanLog:
