Διαβήτης
Ο διαβήτης είναι μια απειλητική για τη ζωή πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Όσες από εμάς πάσχουμε από διαβήτη είτε δεν μπορούμε να παράγουμε ινσουλίνη είτε δεν μπορούμε να τη μεταβολίσουμε αποτελεσματικά. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρά μας να απορροφούν γλυκόζη από το αίμα και να τη μετατρέπουν σε ενέργεια. Η διάγνωση διαβήτη σε εμάς ή σε αγαπημένο μας πρόσωπο μπορεί να είναι τρομακτική, ωστόσο είναι εφικτό να διαχειριστούμε με επιτυχία την πάθηση και να ζήσουμε μια γεμάτη ζωή.
Ο διαβήτης είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα που επηρεάζει συνολικά τη σωματική και ψυχική υγεία ενός ατόμου. Τόσο ο διαβήτης τύπου 1 όσο και ο τύπου 2 είναι χρόνιοι και δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία. Ο τρίτος τύπος, ο διαβήτης κύησης, είναι μια σπάνια επιπλοκή της εγκυμοσύνης που συνήθως υποχωρεί από μόνη της μετά τη γέννηση του μωρού. Το καλό νέο είναι ότι και οι τρεις μορφές διαβήτη μπορούν να διαχειριστούν με επιτυχία με τη σωστή φροντίδα.
Συνήθως, τα σάκχαρα και τα άμυλα από τους υδατάνθρακες που τρώμε μετατρέπονται σε γλυκόζη από το ένζυμο αμυλάση που βρίσκεται στο σάλιο και το λεπτό έντερο. Αφού η τροφή διασπαστεί, η γλυκόζη εισέρχεται στο ήπαρ. Το ήπαρ ελέγχει την απελευθέρωση της γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος. Ειδικά κύτταρα στο πάγκρεας παρακολουθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Όταν τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται, τα β-κύτταρα στο πάγκρεας αντιδρούν εκκρίνοντας την ορμόνη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη λειτουργεί σαν κλειδί που ξεκλειδώνει τον μηχανισμό που επιτρέπει στη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα των μυών και άλλων ιστών, όπου είτε μετατρέπεται άμεσα σε ενέργεια είτε αποθηκεύεται ως λίπος για μελλοντική χρήση.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 δεν παράγουν αρκετή ινσουλίνη, ενώ αυτά με διαβήτη τύπου 2 παράγουν ινσουλίνη, αλλά δεν λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε.
Είναι ο διαβήτης σύγχρονο πρόβλημα;
Σήμερα ο διαβήτης επηρεάζει περίπου 1 στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως — περίπου 537 εκατομμύρια. Στις περισσότερες χώρες, το 5 έως 10% του πληθυσμού έχει κάποια μορφή διαβήτη. Στο Πακιστάν σχεδόν 1 στους 3 ανθρώπους επηρεάζεται, ενώ στη Μαυριτανία μόνο 1 στους 50. Αν και η συσχέτιση του διαβήτη με τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και την κατανάλωση έντονα επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα καθαρά σύγχρονο πρόβλημα, αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει.
Περιγραφή της νόσου βρέθηκε σε αρχαίο αιγυπτιακό χειρόγραφο του 1500 π.Χ., και ο όρος diabetes, δηλαδή “περνιέμαι μέσα”, χρησιμοποιήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα για να περιγράψει την υπερβολική ούρηση, έναν τρόπο με τον οποίο το σώμα αποβάλλει το πλεονάζον σάκχαρο και κοινό σύμπτωμα για τις πάσχουσες του διαβήτη. Στο παρελθόν, ο διαβήτης διαγιγνώσκονταν με τη δοκιμή της γεύσης των ούρων για να εντοπιστεί η γλυκύτητα.
Μόλις το 1921 απομονώθηκε πρώτη φορά η ορμόνη ινσουλίνη, η οποία αποτελεί σήμερα την κύρια θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 1, και ξεκίνησαν τα πρώτα πειράματα για να διευκρινιστεί ο ρόλος της στη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα. Προτού ανακαλυφθεί η ινσουλίνη, οι περισσότερες πάσχουσες είτε έμεναν αδιάγνωστες, είτε ακόμη και όταν εντοπίζονταν το πρόβλημά τους, συχνά κατέληγαν πρόωρα από επιπλοκές σχετιζόμενες με τον διαβήτη. Τον τελευταίο αιώνα, μάθαμε πολλά για το πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά αυτή την πάθηση και τα συναφή συμπτώματα.
Διαβήτης Τύπου 1
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι αυτοάνοση πάθηση κατά την οποία το σώμα καταστρέφει λανθασμένα τα β-κύτταρα, εξειδικευμένα κύτταρα στο πάγκρεας που παράγουν ινσουλίνη.
Συνήθως διαγιγνώσκεται σε βρέφη και μικρά παιδιά, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί ακόμα και στην ενήλικη ζωή. Ο διαβήτης τύπου 1 δεν προκαλείται από διατροφή ή τρόπο ζωής· θεωρείται γενετική πάθηση, αλλά μπορεί να υπάρχει και περιβαλλοντικός παράγοντας. Μόνο το 5–10% των πασχουσών από διαβήτη έχουν διαβήτη τύπου 1.
Για να αποφύγουν σοβαρές συστηματικές επιπλοκές, οι πάσχουσες με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να παρακολουθούν στενά το σάκχαρό τους και να ρυθμίζουν την απορρόφηση της γλυκόζης λαμβάνοντας καθημερινά ινσουλίνη. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο με μικρά παιδιά, ωστόσο η διαδικασία καθημερινής χορήγησης ινσουλίνης γίνεται ευκολότερη με τον χρόνο και την εξοικείωση. Το πρόγραμμα πρέπει να ακολουθείται εφ’ όρου ζωής, καθώς μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θεραπεία.
Η ινσουλίνη χορηγείται με σύριγγα, στυλό ινσουλίνης (με προμετρημένη δόση) ή αντλία ινσουλίνης—μια μικρή συσκευή που κολλάει στο δέρμα και προσφέρει συχνά, χαμηλή βασική δόση όλη μέρα και χορηγεί μια επιπλέον, υψηλή μπολούς δόση στα γεύματα μέσω ενός λεπτού καθετήρα. Υπάρχουν διάφορα μοντέλα αντλιών, το καθένα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Συνήθως είναι πιο σταθερά και ακριβή, ωστόσο απαιτούν γέμισμα, προγραμματισμό και παρακολούθηση, και ίσως χρειαστεί λίγος χρόνος για να μάθει μια πάσχουσα να τη χρησιμοποιεί σωστά.
Η γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να επιλέξετε το σύστημα που ταιριάζει στη ζωή και στις ανάγκες σας. Θα πρέπει να έχετε πάντα κάποιες ενέσεις ινσουλίνης σε ετοιμότητα σε περίπτωση βλάβης της αντλίας.
Διαβήτης Τύπου 2
Ο διαβήτης τύπου 2, γνωστός και ως αντίσταση στην ινσουλίνη, είναι με διαφορά η πιο συχνή μορφή διαβήτη. Στα άτομα με διαβήτη τύπου 2, το πάγκρεας παράγει μεν ινσουλίνη, αλλά τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται όπως πρέπει. Το πάγκρεας αυξάνει την παραγωγή ινσουλίνης, χωρίς αυτό να επαρκεί για να επιτρέψει στα κύτταρα να μεταβολίσουν αποτελεσματικά τη γλυκόζη, διαταράσσοντας την παραγωγή ενέργειας που χρειάζεται το σώμα.
Πιστεύεται πως η αντίσταση στην ινσουλίνη αναπτύσσεται σταδιακά με το χρόνο και ως εκ τούτου ο διαβήτης τύπου 2 διαγιγνώσκεται κυρίως σε ενήλικες, όμως μερικές φορές εμφανίζεται και σε παιδιά, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία όταν αυξάνονται οι ορμόνες ανάπτυξης. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και το να έχει μια γυναίκα μητέρα με διαβήτη κύησης.
Ο διαβήτης τύπου 2 συνήθως ελέγχεται —και μερικές φορές αναστρέφεται— με παρακολούθηση του σακχάρου και τήρηση διατροφής και άσκησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συστηθεί απώλεια βάρους, καθώς υπάρχει σχέση μεταξύ περιττών κιλών και της ικανότητας μεταβολισμού της γλυκόζης, αλλά δεν είναι όλες οι γυναίκες με υπερβολικό βάρος διαβητικές ούτε χρειάζεται να είναι κάποια υπέρβαρη για να εμφανίσει αντίσταση στην ινσουλίνη.
Είναι σημαντικό να ρυθμίζονται τα επίπεδα σακχάρου ώστε να αποφεύγονται σοβαρές επιπλοκές. Αν είναι απαραίτητο, η γιατρός σας μπορεί να σας γράψει ταχείας δράσης ινσουλίνη για τα γεύματα, βραδείας δράσης για τα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων και τη νύχτα ή μη ινσουλινικά φάρμακα όπως η Μετφορμίνη για να βοηθήσει στη ρύθμιση της γλυκόζης.
Διαβήτης Κύησης
Υγιείς γυναίκες ενδέχεται να εμφανίσουν διαβήτη κύησης κατά την εγκυμοσύνη· περίπου 2–10 % των κυήσεων επηρεάζονται.
Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται όταν οι ορμονικές αλλαγές της εγκυμοσύνης επηρεάζουν και τον τρόπο που παράγει, αποθηκεύει και χρησιμοποιεί το σώμα την ινσουλίνη, οδηγώντας σε αντίσταση στην ινσουλίνη και πιθανούς κινδύνους. Συνήθως εκδηλώνεται γύρω στη 24η εβδομάδα της κύησης (συχνά νωρίτερα σε γυναίκες με δίδυμη ή πολύδυμη κύηση), όμως το πρόβλημα συνήθως υποχωρεί από μόνο του μετά τη γέννηση.
Οι πάσχουσες από διαβήτη κύησης χρειάζονται στενή παρακολούθηση της πίεσης, του σακχάρου, και ισορροπίας ινσουλίνης κατά την εγκυμοσύνη και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο προεκλαμψίας. Τηρώντας το προτεινόμενο θεραπευτικό πλάνο, οι περισσότερες κυήσεις με διαβήτη κύησης εξελίσσονται ομαλά και οι γυναίκες γεννούν κανονικά, ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί καισαρική τομή. Μητέρα και παιδί έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή, αλλά αυτός ο κίνδυνος μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με σωστή φροντίδα.
Αν και η ακριβής αιτία του διαβήτη κύησης δεν είναι πλήρως κατανοητή, παράγοντες κινδύνου είναι το υπερβολικό βάρος και η γενετική προδιάθεση για αντίσταση στην ινσουλίνη. Εάν είστε ήδη έγκυος, συνεργαστείτε με τη γιατρό ή τη γυναικολόγο σας για να παρακολουθείτε την υγεία σας. Η αποδοχή της κατάστασης και η σωστή τήρηση της αγωγής είναι ο καλύτερος τρόπος να φροντίσετε το σώμα σας και το μωρό σας.
Έχω Διαβήτη;
Ο κύριος τρόπος ανίχνευσης διαβήτη είναι η μέτρηση σακχάρου στο αίμα με την πάροδο του χρόνου. Εάν παραμένει υψηλό για μεγάλο διάστημα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είστε διαβητική ή σε προδιαβητικό στάδιο.
Η μελανίζουσα ακάνθωση μπορεί να αποτελεί ένδειξη διαβήτη τύπου 2. Στην περίπτωση αυτή, εμφανίζονται βελούδινες ή τραχείες σκουρόχρωμες περιοχές, ιδιαίτερα στο πίσω μέρος του λαιμού και στις πτυχές και στις αύλακες του δέρματος όπως οι μασχάλες, τα εσωτερικά των αγκώνων και η βουβωνική χώρα.
Τόσο ο διαβήτης τύπου 1 όσο και ο τύπου 2 συνοδεύονται από πληθώρα συμπτωμάτων που επηρεάζουν ολόκληρο το σώμα και μπορούν να περάσουν για καιρό απαρατήρητα και στη συνέχεια να εμφανιστούν ξαφνικά.
Τα πιο συχνά συμπτώματα διαβήτη περιλαμβάνουν:
- έντονη δίψα
- συχνουρία
- εναλλαγές διάθεσης, ευερεθιστότητα
- συχνές λοιμώξεις
- καθυστέρηση στην επούλωση πληγών
- θολή ή αλλοιωμένη όραση
- κόπωση
Απότομη απώλεια βάρους ή μυϊκής μάζας μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη πως το σώμα σας δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα αποθέματα ενέργειάς του κάτω από το βάρος του διαβήτη.
Εάν σας έχει διαγνωστεί διαβήτης ή σας έχει ειπωθεί ότι κινδυνεύετε να εμφανίσετε την πάθηση, να το πάρετε σοβαρά. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, ο διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές όπως νεφρική ή ηπατική νόσο, νευρική βλάβη, μειωμένη κυκλοφορία αίματος — ιδιαίτερα σε χέρια και πόδια, προβλήματα στο στόμα, τα μάτια, την ακοή αλλά και καρδιαγγειακές παθήσεις με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος. Η ψυχική σας υγεία επίσης μπορεί να επηρεαστεί όταν το σώμα σας παλεύει με τον διαβήτη και τα συναφή προβλήματα.
Ζώντας με τον διαβήτη
Η διάγνωση διαβήτη μπορεί να σας σοκάρει, δεν σημαίνει όμως ότι η ζωή σας τελειώνει. Μάλλον θα χρειαστεί να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, όμως με σωστή διαχείριση μπορείτε να ζήσετε υγιεινά και πλήρως.
Όλες μας χρειαζόμαστε συναισθηματική στήριξη κάποιες φορές, και ο διαβήτης μπορεί να είναι δύσκολος στη διαχείριση. Το να μοιραστείτε τις δυσκολίες σας με φίλη που εμπιστεύεστε ή με ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να σας ελαφρύνει. Υπάρχουν επίσης πολλές εθνικές και διεθνείς οργανώσεις που βοηθούν στην ενημέρωση και στήριξη των ατόμων με διαβήτη. Δεν είστε μόνη σας.
Η διαχείριση του διαβήτη είναι ισόβια διαδικασία, κι ενδεχομένως να υπάρξουν εμπόδια ή πισωγυρίσματα. Να είστε υπομονετική με τον εαυτό σας και τους άλλους μέχρι να αποδεχτείτε τη διάγνωση και να μάθετε να καλύπτετε τις ανάγκες του σώματός σας. Φροντίστε να γιορτάζετε τις επιτυχίες σας — ακόμα και τις μικρές —, κάνοντάς σας το δώρο της θετικής ενίσχυσης!
Κατεβάστε τώρα το WomanLog:
