Ας μιλήσουμε για τον ιδρώτα
Ο ιδρώτας είναι μια φυσική λειτουργία του σώματος—όλες μας ιδρώνουμε ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή έντασης σωματικής δραστηριότητας. Μερικές φορές παρατηρούμε αλλαγές στο πόσο ιδρώνουμε ή στο πώς μυρίζει ο ιδρώτας μας. Υπάρχουν λόγοι για αυτές τις αλλαγές.
Ο ιδρώτας ή εφίδρωση είναι ο φυσικός μηχανισμός ψύξης του σώματος: η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται καθώς εμφανίζονται σταγόνες ιδρώτα στο δέρμα και εξατμίζονται.
Ο ιδρώτας είναι επίσης ένας τρόπος με τον οποίο το σώμα αποτοξινώνεται. Πόσο πολύ ιδρώνουμε και πώς μυρίζει ο ιδρώτας μας μπορεί να μας δώσει ενδείξεις για το τι συμβαίνει στο σώμα μας.
Αρχίζουμε να αισθανόμαστε τον ιδρώτα όταν η απώλεια υγρών ξεπεράσει το μισό λίτρο. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό σε υψηλές θερμοκρασίες, στη σάουνα ή κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης. Όταν αθλούμαστε, οι μύες παράγουν μεγάλη ποσότητα θερμότητας, γεγονός που ενεργοποιεί τον οργανισμό να ιδρώσει.
Πέρα από τη ζέστη, ένας ακόμη συνηθισμένος λόγος για τον ιδρώτα είναι το άγχος. Ιδρώνουμε σε αγχωτικές καταστάσεις και συγκεκριμένα σημεία του σώματος ιδρώνουν περισσότερο από άλλα—το πρόσωπο, οι παλάμες, ο λαιμός, οι μασχάλες, οι καρποί και τα πόδια.
Πώς σχηματίζεται ο ιδρώτας
Η διαδικασία της εφίδρωσης ελέγχεται από το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα. Ο ιδρώτας εκκρίνεται από δύο τύπους αδένων: τους εκκρινείς και τους αποκρινείς αδένες.
- Οι εκκρινείς αδένες βρίσκονται σε όλη την επιφάνεια του δέρματος, συμπεριλαμβανομένων των πελμάτων, των παλαμών, του μετώπου, των παρειών και των μασχαλών. Εκκρίνουν έναν διαυγή, άοσμο ιδρώτα που αποτελείται από νερό και αλάτι. Αυτός είναι ο κύριος «ψύκτης» του σώματος.
- Οι αποκρινείς αδένες βρίσκονται στις μασχάλες, κάτω από το στήθος, γύρω από τον αφαλό και στη γενετήσια περιοχή. Ο ιδρώτας που παράγουν περιέχει διάφορες πρωτεΐνες, απολεπισμένα κύτταρα δέρματος και λιπαρά οξέα, τα οποία αντιδρούν όταν έρχονται σε επαφή με το οξυγόνο και τα βακτήρια. Έτσι αποκτά η κάθε μία το δικό της μοναδικό άρωμα σώματος.
Ο ιδρώτας που παραμένει στο δέρμα για αρκετή ώρα αποκτά μία δυσάρεστη οσμή, εξαιτίας της επαφής του με τα βακτήρια που ζουν στην επιφάνεια του δέρματος. Όσο περισσότερο μένει ο ιδρώτας, τόσο εντονότερη γίνεται η μυρωδιά.
Γιατί αλλάζει η μυρωδιά του ιδρώτα;
Μερικές φορές ο ιδρώτας σου μπορεί να φαίνεται πιο έντονα μυρωδάτος από το συνηθισμένο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, αλλά συχνότερα ευθύνεται η διατροφή. Όσο πιο έντονες είναι οι τροφές (μπαχαρικά, κρεμμύδι, σκόρδο κ.ά.), τόσο πιο δυνατή η μυρωδιά του ιδρώτα.
Το υδατικό περιεχόμενο του ιδρώτα προέρχεται από το πλάσμα του αίματος—ένα άχρωμο υγρό στο οποίο αιωρούνται ερυθρά, λευκά αιμοσφαίρια, αλάτι και άλλα συστατικά. Αν οι τροφές μας περιέχουν υδατοδιαλυτές αρωματικές ουσίες, απορροφώνται και αυτές στα σωματικά υγρά. Το μεγαλύτερο ποσοστό υγρών αποβάλλεται κυρίως από τα νεφρά ως ούρα, το υπόλοιπο αποβάλλεται από το δέρμα με τη μορφή ιδρώτα.
Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι η κατανάλωση κρέατος και άλλων μορφών ζωικής πρωτεΐνης προκαλεί πιο έντονο σώμα μυρωδιάς. Άλλες τροφές που επηρεάζουν τη μυρωδιά του ιδρώτα είναι το λάχανο, το τυρί, ο καφές, η σοκολάτα, τα λεμόνια και το αλκοόλ. Το αλκοόλ όχι μόνο αλλάζει τη μυρωδιά, αλλά αυξάνει και την ποσότητα ιδρώτα. Ορισμένα φάρμακα δίνουν στον ιδρώτα φαρμακευτική οσμή, η οποία εξαφανίζεται μόλις διακοπεί η χρήση τους.
Εκτός από τα τρόφιμα και τα φάρμακα, οι βιταμίνες επίσης επηρεάζουν τη μυρωδιά του ιδρώτα. Η βιταμίνη Β χολίνη μπορεί να προκαλέσει ψαρίλα, ενώ περίσσεια Β-1, θειαμίνη, μπορεί να προσδώσει έντονη μυρωδιά τόσο στον ιδρώτα όσο και στα ούρα. Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα υπερδοσολογίας σε σελήνιο είναι η μυρωδιά σκόρδου στην αναπνοή και τον ιδρώτα – αν παρατηρηθεί αυτό, απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια.
Υπερβολική εφίδρωση
Οι γυναίκες τείνουν να ιδρώνουν περισσότερο κατά την εμμηνόπαυση. Όταν το σώμα δεν χρειάζεται πια να ρυθμίζει την ωορρηξία και την περίοδο, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης πέφτουν φυσικά. Αυτές οι ορμόνες επηρεάζουν και άλλες ορμόνες που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματος. Μερικές γυναίκες βιώνουν εξάψεις και έντονη εφίδρωση αυτήν την περίοδο. Τα καλά νέα είναι ότι τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται μόλις ολοκληρωθεί η μετάβαση.
Το υπέρβαρο συμβάλλει στην αυξημένη εφίδρωση. Περισσότερο βάρος σημαίνει πως το σώμα δουλεύει σκληρότερα ακόμη και για απλές δραστηριότητες. Όσο αυξάνεται ο κόπος, αυξάνεται η θερμότητα άρα και ο ιδρώτας.
Μια ακόμα αιτία υπερβολικής εφίδρωσης μπορεί να είναι η υπερφόρτωση του νευρικού συστήματος. Το άγχος προκαλείται από πολλές παραμέτρους – αν καθημερινά είμαστε σε κατάσταση στρες, ταλαιπωρείται το νευρικό σύστημα. Η μείωση της εργασιακής φόρτισης είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης, αλλά αν δεν είναι εφικτό, προσδιόρισε υγιείς τρόπους διαχείρισης—ξεκίνησε ένα άθλημα, ένα χόμπι ή διαλογισμό για αποφόρτιση ή συζήτησε με επαγγελματία ψυχικής υγείας για άλλη οπτική.
Αν παρατηρήσεις ξαφνική αύξηση εφίδρωσης, π.χ. ξυπνάς με ιδρωμένο σώμα στη μέση της νύχτας για ημέρες, μπορεί να υπάρχει κάποιο υποκείμενο πρόβλημα υγείας που χρειάζεται διερεύνηση.
- Λοιμώξεις όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα, αποτελούν συχνές αιτίες. Σε αυτή την περίπτωση η εφίδρωση συνοδεύεται συνήθως από άλλα συμπτώματα—πυρετό, πονοκέφαλο, ρινική καταρροή, βήχα—τα οποία υποχωρούν σε λίγες ημέρες.
- Αν ο ιδρώτας είναι σύμπτωμα καρδιολογικών προβλημάτων, συνήθως συνοδεύεται από κόπωση και πρήξιμο στα πόδια. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται στη ζέστη.
- Υπερθυρεοειδισμός—αυξημένος μεταβολισμός λόγω ορμονικής διαταραχής—μπορεί να προκαλέσει αυξημένη θερμοκρασία σώματος, ταχυκαρδία σε ηρεμία, υγρά χέρια και απώλεια βάρους.
- Η εφίδρωση μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη διαβήτη ή ορισμένων φαρμάκων κατά του διαβήτη που ρίχνουν απότομα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
- Έντονη εφίδρωση μπορεί να υποδηλώνει κακοήθη όγκο εάν συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό, απώλεια όρεξης και βάρος.
- Τα άτομα με πνευμονοπάθειες συχνά ιδρώνουν περισσότερο—συνοδεύεται συχνά και από έντονη απώλεια βάρους.
Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα αναπτύσσονται αργά. Παρατήρησε τυχόν αλλαγές στο σώμα σου. Αν δεν γνωρίζεις τι τα προκαλεί, είναι σημαντικό να ζητήσεις ιατρική συμβουλή.
Υπεριδρωσία
Μερικές φορές άτομα απολύτως υγιή ιδρώνουν υπερβολικά. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται πρωτοπαθής εστιακή υπεριδρωσία, αφορά περίπου το 1% έως 3% του πληθυσμού και συνήθως ξεκινά στην παιδική ή εφηβική ηλικία.
Λέγεται εστιακή (ή τοπική) γιατί επηρεάζει ορισμένα σημεία του σώματος, όπως οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα, το κεφάλι, το πρόσωπο, τα χέρια ή τα πόδια. Τα συμπτώματα παρουσιάζονται ομοιόμορφα και στις δύο πλευρές του σώματος.
Δεν ξέρουμε ακόμη τι ακριβώς προκαλεί την πρωτοπαθή εστιακή υπεριδρωσία, αλλά φαίνεται να σχετίζεται με ένα μικρό δυσλειτουργικό στοιχείο στο νευρικό σύστημα. Υπάρχουν ενδείξεις πως παίζει ρόλο και η κληρονομικότητα.
Αν και η κατάσταση δεν είναι επικίνδυνη, προκαλεί συχνά ντροπή και κοινωνική απομόνωση. Η καλύτερη διαχείριση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ψυχική σου υγεία.
Διαχείριση του ιδρώτα σου
- Να πίνεις πολύ νερό! Όταν ιδρώνουμε, όχι μόνο μειώνεται το ποσοστό πλάσματος στο αίμα και το καρδιαγγειακό σύστημα ζορίζεται, αλλά χάνουμε επίσης τα απαραίτητα άλατα και μέταλλα. Αν ιδρώνεις περισσότερο από το συνηθισμένο, αναπλήρωσε τα υγρά και τους ηλεκτρολύτες σου.
- Σεβάσου την προσωπική σου υγιεινή—πλύσου τακτικά, ξέπλυνε το σώμα σου πιο συχνά όταν έχει ζέστη. Αν τα ρούχα σου είναι ιδρωμένα, άλλαξέ τα.
- Ορισμένα υφάσματα είτε αυξάνουν τον ιδρώτα είτε εντείνουν τις οσμές. Επέλεξε ρούχα που «αναπνέουν» ή που απομακρύνουν την υγρασία κατά τη γυμναστική.
- Χρησιμοποίησε αποσμητικό/αντιιδρωτικό για μείωση της εφίδρωσης/μυρωδιάς. Ωστόσο, τα προϊόντα αυτά μπορεί να έχουν δυσμενείς παρενέργειες και δεν συνιστώνται για καθημερινή χρήση.
- Δοκίμασε εναλλακτικά αποσμητικά—υπάρχουν πολλές επιλογές—μπορεί να χρειαστεί δοκιμή μέχρι να βρεις αυτό που σου ταιριάζει.
- Αν η υπερβολική εφίδρωση συνοδεύεται από άλλα ανησυχητικά συμπτώματα (απώλεια βάρους, αδυναμία κλπ), συζήτησε με τη γιατρό σου για να διαπιστώσεις τα αίτια. Θα χαρείς που το έκανες.
Μπορείς να παρακολουθείς την περίοδό σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
