Κολπικές μυκητιάσεις
Οι κολπικές μυκητώσεις ή κολπική μυκητίαση (επίσης καλούμενη καντιντιασική αιδοιοκολπίτιδα, κολπική τριχόμορφη λοίμωξη ή καντιντίαση) είναι εξαιρετικά συχνές. Μυκητιάσεις ανιχνεύονται περίπου στο 20% των δειγμάτων κολπικών εκκρίσεων που εξετάζονται σε εργαστήρια. Ο πόνος και η ενόχληση που προκαλεί αυτή η κατάσταση απαιτούν συχνά άμεση ιατρική φροντίδα.
Η κολπική μυκητίαση προκαλεί ερεθισμό, εκκρίσεις και έντονη φαγούρα στον κόλπο και το αιδοίο. Δεν θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ): μπορείτε να την εμφανίσετε ακόμα κι αν δεν είστε σεξουαλικά ενεργή. Ωστόσο, η σεξουαλική επαφή μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για αυτή τη λοίμωξη. Επομένως, αν έχετε μυκητίαση, τόσο εσείς όσο και ο/η σύντροφός σας μπορείτε να συμβουλευτείτε τους ιατρούς σας ώστε να αποφύγετε επαναλαμβανόμενη ενόχληση.
Τα καλά νέα είναι πως η κολπική μυκητίαση, αν και δυσάρεστη, δεν θεωρείται συνήθως σοβαρή ή επικίνδυνη κατάσταση. Προκαλείται από διάφορους τύπους φυσιολογικών μυκήτων, με συχνότερο τον Candida albicans—έναν μικροοργανισμό που απαντάται στο πεπτικό σύστημα έως και 60% των ενηλίκων. Ο Candida albicans ζει υπό κανονικές συνθήκες στο έντερο αλλά επίσης ανιχνεύεται στο στόμα, τον φάρυγγα, τον οισοφάγο, το δέρμα και τον κόλπο. Σε μικρές ποσότητες οι μύκητες των ειδών Candida είναι ευεργετικοί για τον οργανισμό, μπορούν όμως να γίνουν παθογόνοι όταν η ανάπτυξή τους ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια.
Συμπτώματα της κολπικής μυκητίασης
Τα συμπτώματα ποικίλλουν από ήπια έως μέτρια και περιλαμβάνουν:
- φαγούρα και ερεθισμό στον κόλπο και το αιδοίο
- πρήξιμο γύρω από τον κόλπο
- λευκή, πηχτή και άοσμη έκκριση
- αίσθημα καύσου κατά την ούρηση ή/και την επαφή
- πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
- έντονα κόκκινο, πρησμένο αιδοίο
Το κύριο σύμπτωμα της μυκητίασης είναι η φαγούρα, αλλά και άλλες δερματολογικές παθήσεις όπως ψωρίαση ή έκζεμα μπορούν να προκαλέσουν φαγούρα.
Η κολπική μυκητίαση δεν θεωρείται ΣΜΝ (σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα). Παρόλο που μπορεί να ενεργοποιηθεί κατά τη μη προστατευμένη επαφή, δεν μεταδίδεται σεξουαλικά—αν έχετε μυκητίαση, δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα τη μεταδώσετε στον/στη σύντροφό σας (και το αντίστροφο). Σπάνια μεταδίδεται μέσω σεξ αλλά, αν ο/η σύντροφος έχει συμπτώματα, απευθυνθείτε στον/στη γιατρό σας.
Άνδρες μπορούν επίσης να εμφανίσουν μυκητιάσεις. Τα πρώιμα συμπτώματα της μυκητίασης του πέους περιλαμβάνουν φαγούρα ή κάψιμο, κόκκινο εξάνθημα και λευκές, γυαλιστερές κηλίδες στο πέος. Το δέρμα μπορεί να εμφανίζεται ασυνήθιστα υγρό και παχύρρευστη λευκή ουσία μπορεί να βρεθεί κάτω από την ακροποσθία ή σε δερματικές πτυχές. Συνήθως, τοπικές αντιμυκητιασικές αλοιφές και κρέμες είναι επαρκείς για την αντιμετώπιση της μυκητίασης.
Αίτια
Η κολπική χλωρίδα ή το μικροβίωμα του κόλπου αποτελείται από βακτήρια που αποικίζουν τον κόλπο. Όταν υπάρχει ισορροπία, τα βακτήρια προστατεύουν από λοιμώξεις μέσω της οξύτητας που προκαλούν. Ωστόσο, υπερβολική οξύτητα ή διαταραχή της ισορροπίας μπορεί να ευνοήσουν την υπέρμετρη αύξηση μυκήτων και την εμφάνιση λοίμωξης.
Στα δύο τρίτα των γυναικών με κολπική μυκητίαση, η λοίμωξη οφείλεται σε διατάραξη της φυσικής ισορροπίας της χλωρίδας. Στο υπόλοιπο ένα τρίτο, η επιμόλυνση είναι εξωτερικής προέλευσης—μέσω σεξουαλικής επαφής ή επαφής με μολυσμένο αντικείμενο.
Παράγοντες κινδύνου
Πότε τα συνήθως ακίνδυνα μικρόβια του σώματός μας εξελίσσονται σε πρόβλημα;
Πολλοί διαφορετικοί παράγοντες μπορεί να παίξουν ρόλο. Αιτία μπορεί να είναι απλά το στρες ή η έλλειψη ύπνου, αλλά υπάρχουν και προϋπάρχουσες καταστάσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης και ενδοκρινικές παθήσεις, που αυξάνουν τον κίνδυνο μυκητίασης.
Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν γύρω από την περίοδό σας ή λόγω εγκυμοσύνης αυξάνουν την ευαισθησία σε μυκητίαση. Αν είστε έγκυος, συμβουλευτείτε μαία ή γυναικολόγο για κατάλληλη θεραπεία.
Άλλοι παράγοντες είναι η οξύτητα του κόλπου, αυξημένη περιεκτικότητα σε ζάχαρα στις κολπικές εκκρίσεις ή μόλυνση από το έντερο· στενά ρούχα ή υφάσματα με συνθετική σύνθεση και χωρίς διαπερατότητα· και χημικές διαταραχές λόγω αντιβακτηριακών σαπουνιών ή χλωρίου σε πισίνες.
Ένας ακόμη συχνός παράγοντας είναι η χρήση αντιβιοτικών! Τα παίρνουμε για την καταπολέμηση παθογόνων βακτηρίων, αλλά συχνά καταστρέφουν και τα “καλά” βακτήρια, δημιουργώντας διαταραχές όχι μόνο στη χλωρίδα του κόλπου αλλά και του ουροποιητικού—που επίσης αποτελεί σύνηθες σημείο μυκητιασικών λοιμώξεων.
Τι να κάνετε αν έχετε μυκητίαση?
Αν υποψιάζεστε ότι έχετε μυκητίαση, απευθυνθείτε πρώτα στον ιατρό σας. Κάθε θεραπεία συνταγογραφείται ατομικά ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Η δόση και το είδος του φαρμάκου μπορεί να μην είναι κατάλληλα για εσάς, ενώ τα αντιβιοτικά αυξάνουν τον κίνδυνο μυκητίασης όταν δεν είναι ιατρικά επιβεβλημένα.
Μυκητιάσεις και η περίοδός σας
Η ταυτόχρονη εμφάνιση περιόδου και μυκητίασης αποτελεί διπλή ταλαιπωρία. Δυστυχώς, πολλές γυναίκες το βιώνουν. Οι μυκητιάσεις εμφανίζονται συχνότερα τις ημέρες πριν ξεκινήσει η περίοδος. Οι ορμονικές αυξομειώσεις ευνοούν διαταραχές στη χλωρίδα του κόλπου.
Η ανισορροπία στη βακτηριακή χλωρίδα είναι συχνή στην εφηβεία λόγω ασταθών ορμονών. Αντίστοιχα, η εγκυμοσύνη προδιαθέτει σε μυκητίαση λόγω ορμονικών αλλαγών.
Αν παρατηρήσετε λευκοκίτρινη έκκριση την εβδομάδα πριν την περίοδο, δεν σημαίνει απαραίτητα μυκητίαση. Οι φυσιολογικές εκκρίσεις αλλάζουν ανά φάση κύκλου και διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Θυμηθείτε, η μυκητίαση χαρακτηρίζεται και από φαγούρα, ερυθρότητα ή αίσθημα καύσου.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει ώστε να απαλλαχθείτε από τα συμπτώματα πριν αρχίσει η περίοδος. Αν τα συμπτώματα επιμένουν μετά την περίοδο, συμβουλευτείτε ιατρό ή γυναικολόγο!
Θεραπεία
Τα συμπτώματα της κολπικής μυκητίασης συχνά υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες από την έναρξη της θεραπείας. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν έως δύο εβδομάδες.
Δύο είναι οι βασικές θεραπευτικές επιλογές:
Συστηματική θεραπεία με αντιμυκητιασικά σε κάψουλα ή δισκίο από το στόμα.
Το αντιμυκητιασικό δρα μέσω της κυκλοφορίας και φτάνει στις βλεννογόνες, όπου καταστρέφει τους μύκητες. Διατίθεται μόνο με ιατρική συνταγή από γιατρό ή γυναικολόγο.
Ο/η γιατρός μπορεί να λάβει κολπικό επίχρισμα για εργαστηριακές εξετάσεις, ώστε να προσδιοριστεί το υπεύθυνο μικρόβιο. Έτσι γίνεται δυνατή η επιλογή της κατάλληλης αγωγής.
Τοπική θεραπεία με κολπικά υπόθετα που τοποθετούνται με πλαστικό εφαρμοστή.
Υπάρχουν εφάπαξ δόσης και βραχείας διάρκειας (3 ημερών) επιλογές, και οι δύο αποτελεσματικές. Το υπόθετο συνιστάται να τοποθετείται βράδυ (ακόμη και στη διάρκεια έμμηνου ρύσης) για να αποφευχθούν λεκέδες κατά τη μέρα. Ο/η φαρμακοποιός ή ο/η γιατρός μπορεί να προτείνουν συμπληρωματικά κρέμα ή λοσιόν για εξωτερική χρήση.
Τα περισσότερα υπόθετα διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή. Ωστόσο, βεβαιωθείτε ότι πράγματι πάσχετε από κολπική μυκητίαση πριν τη χρήση τους. Η αυτοδιάγνωση και αυτοθεραπεία δεν συνιστώνται, ειδικά αν πρόκειται για το πρώτο σας επεισόδιο ή αν είστε έγκυος! Απευθυνθείτε στον/στη γιατρό για να διερευνηθεί το αίτιο κάθε ερεθισμού ή ερυθρότητας.
Πώς να προλάβετε επαναλαμβανόμενες μυκητιάσεις
Οι γεννητικές μυκητιάσεις επηρεάζουν εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως, επηρεάζοντας τη σεξουαλική ζωή, την καθημερινότητα και προσθέτοντας σημαντικό οικονομικό βάρος.
Δεν υπάρχει γενική προληπτική αγωγή, αλλά ακολουθούν συμβουλές για να περιοριστεί ο κίνδυνος:
Υγιεινή—Αποφύγετε αρωματικά σαπούνια ή ειδικά σπρέι για την ευαίσθητη περιοχή· και μην πλένετε περισσότερες από 2 φορές την ημέρα.
Μην κάνετε κολπικές πλύσεις, μην απολυμαίνετε τον κόλπο, μην χρησιμοποιείτε αντιβακτηριακά σαπούνια. Τίποτα από αυτά δεν χρειάζονται! Ο κόλπος αυτοκαθαρίζεται από μόνος του. Η φυσική κολπική έκκριση τον κρατά καθαρό.
Ρούχα—Αποφύγετε στενά παντελόνια και εφαρμοστά ρούχα. Προτιμήστε βαμβακερά εσώρουχα, που πλένονται στους 60° C—αυτή η θερμοκρασία καταστρέφει τους μύκητες που ενδεχομένως υπάρχουν στα ρούχα.
Μετά το μπάνιο σε χλωριωμένο νερό, ξεβγάλτε το σώμα σας με καθαρό νερό και αλλάξτε το βρεγμένο μαγιό.
Σεξ—Αποφύγετε τον ερεθισμό των ευαίσθητων ιστών του κόλπου. Χρησιμοποιήστε λιπαντικό αν χρειαστεί για να μειώσετε τις τριβές κατά τη σεξουαλική επαφή.
Διατροφή—Αποφύγετε τα γλυκά, καθώς η ζάχαρη αποτελεί ιδανικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη μυκήτων. Οι γυναίκες με υψηλό σάκχαρο ή μη ρυθμισμένο διαβήτη είναι πιο επιρρεπείς στη μυκητίαση. Αν έχετε διαγνωστεί, μιλήστε στον γιατρό σας για τον καλύτερο τρόπο διαχείρισής του.
Εντάξτε ίσως στη διατροφή σας προβιοτικά. Αυτά είναι ωφέλιμα βακτήρια που διατηρούν σε ισορροπία τους μύκητες. Προσέξτε για λακτοβάκιλλους, βακτήρια που υπάρχουν στη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου και του εντέρου. Υπάρχουν σε γιαούρτι και κεφίρ με ζωντανές καλλιέργειες.
Κάποιες γυναίκες βάζουν γιαούρτι (με λακτοβάκιλλους) ενδοκολπικά ως σπιτικό γιατρικό, κάτι που δε συνιστάται: ακόμη και το απλό γιαούρτι περιέχει φυσικά σάκχαρα που μπορεί να επιτείνουν τη μυκητίαση.
Σύνοψη
Οι μυκητιάσεις είναι ενοχλητικές αλλά συχνές. Με γρήγορη αντιμετώπιση τα συμπτώματα μειώνονται αισθητά σε λίγες ημέρες. Αν δείτε σημάδια λοίμωξης, απευθυνθείτε στον/στη γιατρό σας για να βρείτε το κατάλληλο πλάνο θεραπείας για εσάς.
Μπορείτε να παρακολουθείτε τον κύκλο και τη σεξουαλική σας ζωή με το WomanLog. Κατεβάστε το WomanLog τώρα:
