Επιπτώσεις του Αλκοόλ στο Γυναικείο Σώμα και την Υγεία
Πολλές από εμάς απολαμβάνουμε περιστασιακά ένα ποτό. Η κατανάλωση αλκοόλ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε σχεδόν όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς από τουλάχιστον το 4000 π.Χ. Η ανάπτυξη των γεωργικών κοινωνιών βασίστηκε στην καλλιέργεια σιτηρών για την παρασκευή ψωμιού και, όπως δείχνουν τα στοιχεία, για την παραγωγή αλκοόλ. Από τις πρώτες καταγεγραμμένες χρήσεις του, το ποτό αποτελούσε πάντα κοινωνική δραστηριότητα που διέπεται από τα τοπικά πολιτισμικά πρότυπα.
Στον 21ο αιώνα, εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας, η σχέση μας με το αλκοόλ αλλάζει. Κάποιες από εμάς πίνουμε περισσότερο και όλο και περισσότερες καταναλώνουμε μόνες λόγω των περιορισμών και της μοναξιάς. Πίνουμε γιατί απολαμβάνουμε τα συναισθήματα χαλάρωσης και ευφορίας που μας προσφέρει, αλλά τι ακριβώς κάνει το αλκοόλ στο σώμα μας;
Η επικράτηση του αλκοόλ
Τα πρώτα ίχνη σκόπιμης ζύμωσης ποτών που περιέχουν αλκοόλ χρονολογούνται στη Νεολιθική περίοδο, περίπου το 10.000 π.Χ. Χωρίς εξαίρεση, όλοι οι ανθρώπινοι πολιτισμοί κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, με πιο διαδεδομένο το αλκοόλ. Στη διάρκεια της ιστορίας έχει χρησιμοποιηθεί σε τελετές, ως φάρμακο και ως μέσο πληρωμής, μεταξύ άλλων. Ακόμα και σήμερα πολλές από τις χρήσεις του παραμένουν ίδιες.
Ανάμεσα σε όλες τις ψυχοδραστικές ουσίες, το αλκοόλ είναι η πιο κοινωνικά αποδεκτή—εφόσον καταναλώνεται με μέτρο. Ωστόσο μπορεί να γίνει και κατάχρηση. Η υπερβολική κατανάλωση οδηγεί, στη καλύτερη περίπτωση, σε hangover και στη χειρότερη σε θανάτους. Η κατάχρηση αλκοόλ έχει στοιχίσει τη ζωή σε πολλές γυναίκες και άνδρες, νέες και μεγαλύτερες. Τα περισσότερα κράτη έχουν νόμους για τη ρύθμιση της πώλησης και κατανάλωσης αλκοόλ, παρόλα αυτά τα ατυχήματα και οι θάνατοι που σχετίζονται με το αλκοόλ παραμένουν συχνότατα. Πολλές πολύ λιγότερο επικίνδυνες ουσίες ελέγχονται αυστηρότερα ή και απαγορεύονται. Κατανοώντας τις επιπτώσεις του αλκοόλ, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα την κατανάλωσή μας.
Η πανδημία COVID-19 περιέπλεξε τη ζωή παγκοσμίως. Σε πολλές χώρες, η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνεται, μαζί με τον κίνδυνο εθισμού και άλλων προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με το αλκοόλ. Ο ιός στοίχισε πολλές ζωές και κατέστρεψε ακόμη περισσότερους βιοπορισμούς. Η καραντίνα και η απομόνωση επιβαρύνουν περαιτέρω την ψυχική μας υγεία. Δεν προκαλεί έκπληξη που κάποιες από εμάς στραφήκαμε στο αλκοόλ για παρηγοριά. Όμως το ποτό στην απομόνωση μπορεί εύκολα να γίνει πρόβλημα. Συνεχίστε την ανάγνωση για πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να λάβετε σωστές αποφάσεις για τη σχέση σας με το αλκοόλ.
Πώς μας επηρεάζει το αλκοόλ
Λίγα ποτά την εβδομάδα δεν προκαλούν σημαντική βλάβη στο σώμα, ωστόσο η υπερκατανάλωση μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ψυχική και σωματική μας υγεία. Η λήψη μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ επιβαρύνει υπέρμετρα το συκώτι και διαταράσσει τις ορμόνες. Παρότι οι άνδρες τείνουν να πίνουν περισσότερο, οι γυναίκες έχουν χαμηλότερη αντοχή στο αλκοόλ και είναι πιο επιρρεπείς στον εθισμό. Η ανεκτή ποσότητα αλκοόλ εξαρτάται από τη μάζα και το φύλο κάθε ανθρώπου. Οι ειδικοί ανησυχούν ότι η τρέχουσα κρίση υγείας ωθεί τις γυναίκες στη χρήση αλκοόλ ως μηχανισμό αντιμετώπισης, κάτι που μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες.
Γυναικείες ορμόνες και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Το συκώτι είναι υπεύθυνο για τον καθαρισμό του αίματος από τοξίνες. Επίσης παράγει πρωτεΐνες, ένζυμα και ορμόνες που προστατεύουν από τις λοιμώξεις. Το ήπαρ επεξεργάζεται το 90% του αλκοόλ που καταναλώνουμε. Το υπόλοιπο 10% αποβάλλεται μέσω του ιδρώτα, των ούρων και της αναπνοής.
Το συκώτι μπορεί να διασπάσει συγκεκριμένη ποσότητα αλκοόλ ανά ώρα—περίπου ένα ποτό την ώρα. Αν πιεις παραπάνω, το επιπλέον αλκοόλ κυκλοφορεί στο αίμα, επηρεάζοντας καρδιά και εγκέφαλο, οδηγώντας σε μέθη. Η χρόνια, παρατεταμένη χρήση αλκοόλ καταστρέφει το συκώτι και προκαλεί ουλές.
Μια μελέτη που ανέλυσε ήπια έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σε γυναίκες έδειξε ότι το αλκοόλ έχει αρνητικό αντίκτυπο στα κορίτσια στην εφηβεία. Διαταράσσει επίσης τους ορμονικούς κύκλους στις ενήλικες γυναίκες και μπορεί να επιδεινώσει την εμμηνόπαυση σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η ίδια μελέτη ανέδειξε πως το αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά την υγεία των οστών και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας σε αναπτυσσόμενους οργανισμούς.
Η κατανάλωση αλκοόλ επίσης καταστέλλει την παραγωγή προγεστερόνης—μιας ορμόνης σημαντικής για την ωορρηξία και την υγιή εγκυμοσύνη. Ήπια έως υπερβολική χρήση αλκοόλ συνδέεται με χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Αλκοόλ και εγκυμοσύνη
Μόνο τη δεκαετία του 1970 διαπιστώθηκε επισήμως ότι το ποτό κατά την εγκυμοσύνη είναι επιβλαβές τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο. Πριν από αυτό, υπήρχε ελάχιστη ή καθόλου ενημέρωση για τους ενδεχόμενους κινδύνους της κατανάλωσης αλκοόλ στην κύηση. Πλέον, το να πίνει μια γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη θεωρείται κοινωνικά απαράδεκτο σε πολλές χώρες.
Εάν καταναλώσεις αλκοόλ στην εγκυμοσύνη, αυτό περνά στο μωρό μέσω του πλακούντα. Το συκώτι αναπτύσσεται αργά στην κύηση, άρα το έμβρυο αδυνατεί να διασπάσει το αλκοόλ. Το αλκοόλ είναι κυρίως επικίνδυνο στην πρώτη τριμηνία και μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή, πρόωρο τοκετό και συγγενείς ανωμαλίες. Η κατανάλωση αργότερα μπορεί επίσης να επηρεάσει το μωρό μόλις γεννηθεί. Μετά το πρώτο τρίμηνο, η υπερβολική χρήση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο χαμηλού βάρους γέννησης και προβλημάτων σωματικής και ψυχολογικής ανάπτυξης.
Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι ελάχιστες ποσότητες αλκοόλ κατά την κύηση ίσως είναι ακίνδυνες. Ωστόσο ακόμη και μικρά ποσά μπορεί να εγείρουν ανησυχίες, επομένως η ασφαλέστερη επιλογή είναι να αποφεύγεις εντελώς το αλκοόλ αυτό το διάστημα.
Αλκοόλ και θηλασμός
Το αλκοόλ περνάει στο μητρικό γάλα. Μολονότι μελέτες δείχνουν πως ως ένα τυπικό ποτό τη μέρα δεν ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για το θηλάζον βρέφος, ασφαλέστερο είναι να αποφεύγεται το αλκοόλ κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Αν αποφασίσεις να πιεις, έχει σημασία ο χρόνος. Μετά από ένα τυπικό ποτό, το αλκοόλ εντοπίζεται στο γάλα για 2–3 ώρες, με κορύφωση 30 έως 60 λεπτά μετά την κατανάλωση.
Περισσότερη κατανάλωση γίνεται επικίνδυνη, αυξάνοντας τον κίνδυνο διαταραχής ύπνου ή προβλημάτων ανάπτυξης στο μωρό. Η υπερβολική κατανάλωση έχει φανεί ότι επηρεάζει και το αντανακλαστικό εξώθησης του γάλακτος που ρυθμίζει τη ροή και τη διάρκεια του θηλασμού στις γυναίκες.
Όταν το αλκοόλ γίνεται πρόβλημα
Πολλοί φορείς υγείας συνιστούν να μη καταναλώνονται παραπάνω από μετριοπαθείς ποσότητες αλκοόλ—κατά μέσο όρο ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες. (Πάντα λαμβάνοντας υπόψη τον δικό σου σωματότυπο και μέγεθος) Η βαριά κατανάλωση και τα "ξεφάντωμα" οδηγούν σε απώλεια οστικής μάζας, βλάβη στο συκώτι, χρονιές φλεγμονές, σεξουαλική δυσλειτουργία και αυξημένο κίνδυνο διαβήτη και καρκίνου. Ακόμα και η μέτρια κατανάλωση μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σου. Αν και βοηθά τις υγιείς γυναίκες να αποκοιμηθούν πιο γρήγορα και να κοιμηθούν πιο βαθιά για λίγο, όμως μειώνει τον REM ύπνο, που είναι σημαντικός για μάθηση, μνήμη, διάθεση—και μπορεί να οδηγήσει σε συχνή νυχτερινή ούρηση.
Η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε αλκοολισμό. Πλέον κατανοούμε πως ο εθισμός δεν προκύπτει μόνο από έλλειψη αυτοελέγχου ή ηθικό έλλειμμα, αλλά δημιουργείται όταν γυναίκες με ανεκπλήρωτες βασικές ανάγκες ανακαλύπτουν πως μια ουσία εξωτερική καταπραΰνει τον πόνο—κι έτσι καταφεύγουν σε αυτοθεραπεία.
Ωστόσο, σε αυτό το πλαίσιο, το αλκοόλ είναι πάντα μια βραχυπρόθεσμη διέξοδος, όχι λύση. Οι εθισμοί έχουν βαθιές ρίζες. Για να καταπολεμήσουμε τον αλκοολισμό, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα αίτια που μας οδήγησαν στο αλκοόλ εξ αρχής.
Αν υποψιάζεσαι ότι πίνεις υπερβολικά και νιώθεις έτοιμη να αλλάξεις, αναζήτησε υποστήριξη γύρω σου. Είμαστε όλοι/όλες άνθρωποι και, παρόλο που καμία δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματά μας αντ’ εμάς, δεν χρειάζεται να είμαστε μόνες. Βασικό τμήμα της αποκατάστασης είναι η κοινότητα, γι’ αυτό οι Ανώνυμες Αλκοολικές είναι τόσο επιτυχημένες. Οι συναντήσεις παρέχουν ένα ασφαλές και χωρίς κριτική περιβάλλον για να μοιραστείς πόνο, θλίψη αλλά και επιτυχίες. Αν δεν σε εκφράζει αυτό το μοντέλο, υπάρχουν κι άλλες μορφές υποστήριξης—ατομική συμβουλευτική, ομαδική θεραπεία, κέντρα απεξάρτησης. Στόχος δεν είναι απλώς η αποχή, αλλά η θεραπεία της αιτίας, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να καλύπτεις τον πόνο με το αλκοόλ. Υπάρχουν και ομάδες για όσες βρίσκονται κοντά σε άτομα με πρόβλημα εξάρτησης.
Πώς να μειώσεις τις επιπτώσεις του αλκοόλ
Δεν χρειάζεται να είσαι αλκοολική για να βλάψει το αλκοόλ την υγεία σου. Η τακτική κατανάλωση μπορεί να επηρεάσει την υγεία, ακόμα και αν δεν έχει άλλες αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή σου. Μερικές χρήσιμες συμβουλές για να πίνεις με ασφάλεια:
Πάντα φάε πριν πιεις
Το συκώτι χρειάζεται ικανοποιητική ποσότητα γλυκόζης για να φιλτράρει τις τοξίνες. Το να φας πριν το ποτό δεν αλλάζει την ποσότητα που θα πιεις, αλλά σε βοηθά να το μεταβολίσεις καλύτερα. Εάν πιείς πολύ, φάε κάτι πριν τον ύπνο• έτσι θα μειώσεις την απορρόφηση και θα αποφύγεις το σοβαρό hangover.
Πιες νερό ανάμεσα στα ποτά
Το αλκοόλ είναι διουρητικό. Όταν πίνεις, ο οργανισμός παράγει περισσότερα ούρα. Η συχνή ούρηση προκαλεί αφυδάτωση και απώλεια βασικών μετάλλων και βιταμινών. Αντιμετώπισέ το με νερό ή ροφήματα πλούσια σε μέταλλα. Ο κανόνας: Ένα ποτήρι νερό για κάθε αλκοολούχο ποτό.
Αξιολόγησε το περιβάλλον σου
Το περιβάλλον επηρεάζει έντονα τη συμπεριφορά μας. Η παρέα με γυναίκες που πίνουν πολύ μπορεί να σε οδηγήσει να πίνεις κι εσύ περισσότερο από το φυσιολογικό σου. Αν καταλάβεις τι ερεθίσματα σου προκαλούν αυτήν τη συμπεριφορά, θα μπορέσεις να αποφασίσεις τι πραγματικά θέλεις εσύ και να το κάνεις, ανεξαρτήτως περιβάλλοντος.
Εντόπισε τα ψυχολογικά ερεθίσματα
Το αλκοόλ συχνά χρησιμοποιείται ως "κοινωνικό λιπαντικό". Μας χαλαρώνει, μας αποδεσμεύει κοινωνικά και μας βοηθά να αλληλεπιδράσουμε. Άλλες πίνουν για να διαχειριστούν το στρες, τη θλίψη ή το άγχος. Φρόντισε να προσέξεις τους λόγους που πίνεις και να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου. Αν χρησιμοποιείς το αλκοόλ για να αντιμετωπίζεις προβλήματα, άρχισε να κάνεις βήματα για να τα επιλύσεις πραγματικά και να βρεις την απαραίτητη υποστήριξη.
Εντόπισε τα συμπεριφορικά ερεθίσματα
Μια καπνίστρια ίσως επιθυμεί τσιγάρο με τον καφέ της μετά το πρωινό. Εδώ, το "πίνω καφέ μετά το πρωινό" είναι συμπεριφορικό ερέθισμα. Τέτοιες συνήθειες διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Για να μειώσεις το αλκοόλ, εντόπισε ένα τέτοιο ερέθισμα και δυσκόλεψε λίγο τη διαδικασία—π.χ. κράτησε το αλκοόλ σε άλλο δωμάτιο, όχι στην κουζίνα, αν συνηθίζεις να πίνεις μετά το φαγητό. Οι συνήθειες αλλάζουν με επανάληψη—και επαναπρογραμματίζονται με επανάληψη!
Να είσαι ανοιχτή και ειλικρινής, κυρίως με τον εαυτό σου
Αν το αλκοόλ καταλαμβάνει υπερβολικά σημαντικό ρόλο στη ζωή σου, ίσως να κρύβεις πόσο πίνεις από τους άλλους. Αναρωτήσου τι θα συνέβαινε αν έπινες ανοιχτά;
Το ζητούμενο είναι να παρατηρήσεις τη σχέση σου με το αλκοόλ και πώς σε επηρεάζει. Είναι πολύ εύκολο να γλιστρήσεις σε εξάρτηση, ειδικά υπό το βάρος του στρες και της απομόνωσης της πανδημίας. Άφησε το αλκοόλ να ενισχύσει τις γεύσεις και τη διασκέδασή σου, αλλά μην το αφήσεις να βλάψει την υγεία και την ευεξία σου.
Μπορείς να παρακολουθείς τον κύκλο σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
