Όλα Όσα Πρέπει να Ξέρετε για τον Τράχηλο, τους Τραχηλικούς Ελέγχους και την Πρόληψη Τραχηλικών Παθήσεων
Ποιες είναι οι λειτουργίες του τραχήλου; Πόσο συχνά πρέπει να υποβάλλεστε σε τραχηλικούς ελέγχους; Πώς έχουν αλλάξει οι νέες οδηγίες τη συχνότητα των συνιστώμενων τεστ Παπανικολάου; Μάθετε τα πάντα για τον τράχηλο, την υγεία και τις παθήσεις του, καθώς και τους συνιστώμενους ελέγχους.
Ο τράχηλος είναι μέρος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Τοποθετημένος στο άκρο του κολπικού σωλήνα, ο τράχηλος προστατεύει τη μήτρα και παίζει σημαντικό ρόλο στην εγκυμοσύνη και τον κολπικό τοκετό. Σε αυτό το άρθρο, θα μάθετε περισσότερα για:
- Ανατομία και θέση του τραχήλου
- Συχνές τραχηλικές παθήσεις
- Κινδύνους για καρκίνο του τραχήλου
- Τραχηλικούς ελέγχους
- Τρόπους πρόληψης τραχηλικών ασθενειών
Ανατομία του τραχήλου
Ο τράχηλος είναι μέρος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Αν και μικρό όργανο, παίζει ουσιαστικό ρόλο στην εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη διαχείριση της γονιμότητας και την έμμηνο ρύση.
Ο τράχηλος είναι ένα κυλινδρικό όργανο στο κάτω άκρο της μήτρας που τη συνδέει με τον κόλπο. Συνήθως έχει 4 εκατοστά μήκος και 2-3 εκατοστά διάμετρο. Αποτελείται από ινομυώδη ιστό και χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη.
Ο εξωτραχηλικός τράχηλος (εξωτράχηλος) είναι το εξωτερικό τμήμα στο τέλος του κόλπου. Διαθέτει ένα μικρό άνοιγμα που ονομάζεται εξωτερικό στόμιο. Ο ενδοτραχηλικός τράχηλος (ενδοτράχηλος) είναι ο εσωτερικός σωλήνας προς τη μήτρα και τελειώνει στο εσωτερικό στόμιο.
Το τραχηλικό κανάλι καλύπτεται από κυλινδρικό επιθήλιο, το οποίο παράγει βλέννη που αλλάζει υφή κατά τη διάρκεια του κύκλου. Ο τράχηλος έχει πολλούς αδένες και νευρικές απολήξεις, και η θέση του αλλάζει ανάλογα με τη φάση του κύκλου, την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση.
Λειτουργίες του τραχήλου
Ο τράχηλος παράγει βλέννη και επιτρέπει τη διέλευση υγρών προς και από τη μήτρα. Ωστόσο, αυτό το μικρό όργανο ευθύνεται επίσης για τη χρονική στιγμή του τοκετού.
Οι βασικές λειτουργίες του τραχήλου είναι:
- Προστασία της μήτρας: Ο τράχηλος λειτουργεί ως φυσικό φράγμα ανάμεσα στον κόλπο και τη μήτρα. Αν και διαθέτει μικρό άνοιγμα που μεταβάλλεται ανάλογα με τον κύκλο και την εγκυμοσύνη, δεν είναι αρκετό για να περάσουν ξένα σώματα. Έτσι, μπορείτε να χρησιμοποιείτε ταμπόν, κύπελλα περιόδου και παρόμοια προϊόντα με ασφάλεια.
- Προστασία από λοιμώξεις: Ο τράχηλος είναι συνήθως το πρώτο όργανο που δείχνει σημάδια λοίμωξης. Οι τραχηλικοί αδένες παράγουν πάντα βλέννη, η οποία αλλάζει χρώμα και οσμή αν υπάρχει μόλυνση. Επιπλέον λειτουργεί ως φυσικό φράγμα για να προστατεύσει το ανώτερο αναπαραγωγικό σύστημα από μολύνσεις και ξένες ουσίες. Η βλέννη έχει ελαφρώς όξινο pH, εμποδίζοντας τα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν.
- Μεταφορά σπερματοζωαρίων: Κατά την ωορρηξία, η τραχηλική βλέννη γίνεται λεπτότερη και ελαστικότερη, γεγονός που μαζί με την αύξηση του pH, διευκολύνει τη δίοδο των σπερματοζωαρίων προς τη μήτρα.
- Έμμηνος ρύση: Ο τράχηλος επιτρέπει τη ροή του αίματος από τη μήτρα προς τον κόλπο κατά την περίοδο.
- Εγκυμοσύνη: Κατά την εγκυμοσύνη, δημιουργείται βλέννη-βύσμα που προστατεύει το αναπτυσσόμενο έμβρυο από λοιμώξεις. Λίγο πριν τον τοκετό, το βύσμα αποβάλλεται, που αποτελεί σύμπτωμα πρόωρου τοκετού.
- Τοκετός: Ο τράχηλος διαστέλλεται για να γεννηθεί το μωρό. Όταν διαλυθεί το βλέννη-βύσμα, ο τράχηλος γίνεται πιο μαλακός και λεπτός. Η διαστολή του τραχήλου δείχνει και τη διάρκεια του τοκετού.
- Δείκτης γονιμότητας: Οι αλλαγές στη θέση και την υφή του τραχήλου δείχνουν τις διαφορετικές φάσεις του κύκλου. Για παράδειγμα, στην ωορρηξία, ο τράχηλος ανεβαίνει, πλαταίνει και παράγει περισσότερη βλέννη.
Υγεία και παθήσεις του τραχήλου
Η υγεία του τραχήλου είναι ένα σύνθετο θέμα. Ο τράχηλος είναι ευάλωτος σε διάφορες λοιμώξεις και παθήσεις που προκαλούνται από ιούς, βακτήρια, μύκητες και παράσιτα.
Ορισμένοι λόγοι που ο τράχηλος είναι τόσο ευάλωτος σε λοιμώξεις είναι η θέση του, οι ορμονικές αλλαγές και η κυτταρική του δομή.
Λόγω της θέσης του, το οργανικό αυτό όργανο εκτίθεται σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ) και μικροοργανισμούς του κόλπου.
Ο τράχηλος είναι επίσης ιδιαίτερα αντιδραστικός σε ορμονικές μεταβολές. Κάθε φορά που οι ορμόνες μεταβάλλονται στον κύκλο, την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση, η ποιότητα και ποσότητα της τραχηλικής βλέννης αλλάζει, αυξάνοντας την ευπάθεια σε παθογόνα.
Τέλος, τα τραχηλικά κύτταρα είναι πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις και σε προκαρκινικές ή καρκινικές αλλοιώσεις σε σχέση με άλλα τμήματα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.
Συνήθως, τα συμπτώματα μιας λοίμωξης ή πάθησης του τραχήλου είναι:
- Ακανόνιστη κολπική αιμορραγία (μεταξύ περιόδων, μετά ή κατά τη διάρκεια σεξ, ή και μετά την εμμηνόπαυση)
- Βαριά ή παρατεταμένη αιμορραγία περιόδου
- Ανώμαλα κολπικά υγρά (αιματηρά, γκρίζα, πράσινα, υδαρή ή με υφή σαν τυρί)
- Αλλαγή οσμής
- Πόνος χαμηλά στην κοιλιά
- Δυσφορία κατά τη συνουσία ή με προϊόντα εμμηνόρροιας
- Επώδυνη ούρηση και/ή ανάγκη για συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα
Συχνότερες τραχηλικές παθήσεις και ασθένειες
Τραχηλίτιδα
Η τραχηλίτιδα είναι φλεγμονή του τραχήλου, συνήθως λόγω λοίμωξης ή ερεθισμού. Προκαλεί ανώμαλα υγρά, πόνο στη συνουσία και αιμορραγία μεταξύ περιόδων.
Τραχηλική εκτρόπια
Η τραχηλική εκτρόπια εμφανίζεται όταν τα κύτταρα του εσωτερικού τραχήλου αναπτύσσονται στην εξωτερική επιφάνεια. Συχνά ακίνδυνη, αλλά μπορεί να αυξήσει τα υγρά και να προκαλέσει κηλίδες αίματος.
Τραχηλικοί πολύποδες
Οι τραχηλικοί πολύποδες είναι συχνοί, καλοήθεις όγκοι στον τράχηλο που μερικές φορές προκαλούν ακανόνιστη αιμορραγία ή έκκριση υγρών.
Τραχηλική δυσπλασία
Η δυσπλασία του τραχήλου αφορά την ανάπτυξη ανώμαλων κυττάρων. Συνήθως ανιχνεύεται με τεστ Παπανικολάου. Αν δεν θεραπευτεί, μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του τραχήλου με τα χρόνια.
Ανεπάρκεια τραχήλου
Εμφανίζεται όταν ο τράχηλος ανοίγει πρόωρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο προωρότητας.
Στένωση τραχήλου
Η στένωση τραχήλου αφορά τη στένωση του τραχηλικού ανοίγματος, δυσκολεύοντας τη ροή του αίματος, ενισχύοντας τους πόνους και επηρεάζοντας τη γονιμότητα.
Καρκίνος του τραχήλου
Ο καρκίνος του τραχήλου είναι κακοήθης νεοπλασία που σχετίζεται συνήθως με λοίμωξη από HPV (ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων).
Κύστεις Naboth
Οι τραχηλικές κύστεις είναι μικρές, ακίνδυνες, με υγρό εξογκώματα στον τράχηλο. Συνήθως ανιχνεύονται σε τακτικές εξετάσεις και σπάνια χρειάζονται αγωγή. Σε περίπτωση πόνου ή αιμορραγίας, αφαιρούνται χειρουργικά.
Τραχηλική διάβρωση
Συμβαίνει όταν η προστατευτική εξωτερική στιβάδα του τραχήλου χάνεται, εκθέτοντας τον τράχηλο σε λοιμώξεις και προκαλώντας αιμορραγία ή υγρά.
Ινομυώματα τραχήλου
Καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται πάνω ή κοντά στον τράχηλο. Τα μεγάλα ινομυώματα προκαλούν πίεση στη λεκάνη, πόνο ή ανωμαλίες στην αιμορραγία.
Τραχηλικές λοιμώξεις
Χλαμύδια, γονόρροια, έρπητας και άλλες λοιμώξεις μπορούν να επηρεάσουν τον τράχηλο προκαλώντας ποικίλα συμπτώματα.
Παράγοντες κινδύνου για τραχηλικές παθήσεις
- Απροφύλακτο σεξ και σεξ με πολλούς συντρόφους: Επειδή ο τράχηλος εκτίθεται περισσότερο σε ΣΜΝ όπως ο HPV, το απροφύλακτο σεξ αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν τόσο καρκίνο όσο και φλεγμονές.
- Κάπνισμα: Το κάπνισμα αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό, βλάπτει τα τραχηλικά κύτταρα και χειροτερεύει την άμυνα έναντι του HPV.
- Αδύναμο ανοσοποιητικό: Κακές συνήθειες, HIV/AIDS, χρόνιες ασθένειες ή ανοσοκατασταλτική φαρμακευτική αγωγή αυξάνουν τις πιθανότητες παθήσεων.
- Μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών χαπιών: Ειδικά αν διαρκεί 5 ή περισσότερα έτη, όμως ο κίνδυνος μειώνεται αν διακοπεί η χρήση.
- Πολλαπλές εγκυμοσύνες: Εάν έχετε γεννήσει 3 ή περισσότερα παιδιά, ο τράχηλος γίνεται πιο επιρρεπής σε καρκίνο.
- Κληρονομικότητα: Εάν η μητέρα, γιαγιά ή συγγενείς σας είχαν καρκίνο τραχήλου, έχετε ελαφρώς υψηλότερη πιθανότητα να προσβληθείτε.
- Ηλικία: Ο καρκίνος του τραχήλου εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες 35-44 ετών.
Τραχηλικός έλεγχος
Ο τραχηλικός έλεγχος, γνωστός και ως τεστ Παπανικολάου, είναι εξέταση όπου ο γυναικολόγος συλλέγει κύτταρα από τον τράχηλο με βαμβακοφόρο στυλεό. Αυτά αναλύονται για ανωμαλίες που μπορεί να δείχνουν καρκίνο ή λοίμωξη με HPV, που αποτελεί τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα για καρκίνο τραχήλου.
Αποτελεί τακτική διαδικασία που συνήθως συνδυάζεται με γυναικολογικό έλεγχο. Συνιστάται να γίνεται κάθε 3 χρόνια μεταξύ 21 και 65 ετών, μόνο του ή μαζί με έλεγχο για HPV. Ο μοριακός έλεγχος HPV μπορεί να γίνεται μόνος του κάθε 5 χρόνια για ηλικίες 30-65. Ενδέχεται να χρειάζεστε συχνότερες εξετάσεις αν έχετε διαγνωστεί με HPV, αν έχετε πολλούς συντρόφους ή κυτταρικές ανωμαλίες.
Στο παρελθόν η εξέταση συστηνόταν κάθε χρόνο, αλλά πλέον οι οδηγίες αναφέρουν πως κάθε 3-5 χρόνια αρκεί, γιατί συνήθως απαιτείται χρόνος για να εξελιχθούν οι ανωμαλίες σε καρκίνο.
Διαγνωστικές διαδικασίες μετά από ανώμαλα αποτελέσματα
Αν εντοπιστεί στέλεχος HPV σχετιζόμενο με καρκίνο ή ανώμαλα κύτταρα, θα χρειαστεί να κάνετε συμπληρωματικές εξετάσεις.
Κολποσκόπηση
Η κολποσκόπηση είναι διαγνωστική εξέταση με ειδικό μικροσκόπιο (κολποσκόπιο) που χρησιμοποιεί ο γιατρός για να εξετάσει αναλυτικά τον τράχηλο, τον κόλπο και το αιδοίο. Εφαρμόζεται ειδικό διάλυμα που επισημαίνει τα ύποπτα κύτταρα και επιτρέπει λεπτομερέστερη εξέταση και πιθανή βιοψία.
Βιοψία
Η βιοψία τραχήλου περιλαμβάνει τη λήψη μικρού δείγματος ιστού για μικροσκοπικό έλεγχο. Εντοπίζει αν τα κύτταρα έχουν γίνει καρκινικά.
Υπάρχει τρόπος πρόληψης του τραχηλικού καρκίνου και άλλων παθήσεων;
Ο καρκίνος τραχήλου είναι ένας από τους πιο προλήψιμους καρκίνους. Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμβολιαζόμενη κατά των στελεχών HPV που προκαλούν καρκίνο, αλλά και να τον αντιμετωπίσετε εύκολα αν ανιχνευτεί νωρίς.
Δείτε πώς να τον αποτρέψετε:
- Εμβολιαστείτε κατά του HPV, ιδανικά πριν ξεκινήσετε σεξουαλικές επαφές
- Κάνετε τακτικά τεστ Παπανικολάου ή/και εξετάσεις HPV όπως προτείνει ο γιατρός σας
- Χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό για να μειώσετε τη μετάδοση του HPV
- Περιορίστε τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων
- Μην καπνίζετε
- Τρώτε ισορροπημένα για ενίσχυση του ανοσοποιητικού
- Ασκηθείτε τακτικά και διατηρήστε υγιές βάρος
- Ξεκουραστείτε επαρκώς και διαχειριστείτε το άγχος
- Σκεφτείτε να περιορίσετε τη μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών χαπιών
Ωστόσο, ο καρκίνος τραχήλου είναι μόνο μια από τις πιθανές παθήσεις. Η έκθεση σε λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή και προβλήματα γονιμότητας.
Έτσι μπορείτε να περιορίσετε τον κίνδυνο τραχηλικών λοιμώξεων:
- Ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές – χρήση προφυλακτικού και αλλαγή του μετά από κάθε επαφή
- Τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις και έλεγχοι
- Σωστός καθαρισμός της γεννητικής περιοχής, σκουπίζοντας από μπροστά προς τα πίσω
- Αποφύγετε τις κολπικές πλύσεις
- Φοράτε εσώρουχα από βαμβάκι ή φυσικά υφάσματα
- Ουρήστε μετά το σεξ και τον αυνανισμό
- Ρυθμίστε το διαβήτη και άλλα νοσήματα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό
- Χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά υπεύθυνα – πάντα με συνταγή και ολοκληρώστε τη θεραπεία
- Προτιμήστε άοσμα και ήπια σαπούνια, αποφεύγοντας ερεθιστικά προϊόντα
- Αλλάζετε συχνά ταμπόν και σερβιέτες
Υγιής τράχηλος
Ο τράχηλος, αν και μικρός, διαδραματίζει βασικό ρόλο σε πολλές αναπαραγωγικές λειτουργίες. Ωστόσο, μην πανικοβληθείτε αν βρεθείτε θετική σε HPV ή λοίμωξη ή υπάρξει κυτταρική ανωμαλία. Πλέον οι ιατρικές πρακτικές είναι πολύ προχωρημένες και οι περισσότεροι καρκίνοι τραχήλου θεραπεύονται με μεγάλη επιτυχία. Το πιο σημαντικό είναι να εμβολιαστείτε, να τηρείτε ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές και να κάνετε τα τακτικά σας ραντεβού.
Κατεβάστε τώρα το WomanLog:
