Φλεγμονή Ωοθηκών: Αιτίες, Συμπτώματα και Επιλογές Θεραπείας
Τι συμβαίνει όταν μία ή και οι δύο ωοθήκες φλεγμαίνουν; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διάγνωσης και θεραπείας της φλεγμονής των ωοθηκών; Στο αναλυτικό μας άρθρο περιγράφονται τα συμπτώματα και οι συνέπειες αυτής της σπάνιας αλλά επικίνδυνης κατάστασης, καθώς και τι πρέπει να κάνετε αν παρατηρήσετε αντίστοιχα συμπτώματα στον εαυτό σας.
Οι ωοθήκες θεωρούνται τα κύρια αναπαραγωγικά όργανα για τις γυναίκες, όπως οι όρχεις για τους άνδρες. Αυτοί οι δύο, μικροί, αμυγδαλοειδείς αδένες βρίσκονται πάνω δεξιά και πάνω αριστερά της μήτρας, κρεμασμένοι με συνδέσμους ακριβώς κάτω από τις σάλπιγγες. Οι ωοθήκες έχουν δύο βασικές λειτουργίες: παράγουν, αποθηκεύουν και απελευθερώνουν ωοκύτταρα (ανθρώπινα ωάρια), και παράγουν τις ορμόνες του φύλου οιστρογόνα, προγεστερόνη και μικρή ποσότητα ανδρογόνων.
Περισσότερα για τις ωοθήκες και τη λειτουργία τους
Κατά τη γέννηση, οι ωοθήκες κάθε κοριτσιού περιέχουν περίπου δύο εκατομμύρια ωοκύτταρα — όλα τα ωάρια που θα παράγει στη ζωή της. Όταν φτάσει στην εφηβεία, συνήθως μεταξύ 10 και 15 ετών, ο αριθμός αυτός θα έχει μειωθεί σε περίπου 400.000 ανώριμα ωοκύτταρα. Στην εφηβεία, οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν διάφορες ποσότητες ορμονών κάθε μήνα, δημιουργώντας τον εμμηνορροϊκό κύκλο.
Στα μισά του κύκλου — η ωοθυλακιορρηξία — η μία ωοθήκη (ή και οι δύο) απελευθερώνει ένα ωάριο (ή περισσότερα), το οποίο έχει ωριμάσει χάρη στη θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH). Το ωάριο εισέρχεται από το άνοιγμα της αντίστοιχης σάλπιγγας, όπου μπορεί να φτάσει στη μήτρα και ενδεχομένως να γονιμοποιηθεί εάν υπάρχουν σπερματοζωάρια.
Η αναπαραγωγική ζωή της γυναίκας διαρκεί από την εφηβεία έως την εμμηνόπαυση, δηλαδή κατά μέσο όρο 35 με 37 χρόνια. Κάθε μήνα αρκετά ωοθυλάκια ξεκινούν τη διαδικασία ωρίμανσης, αλλά συνήθως μόνο ένα κυρίαρχο ωοθυλάκιο ωριμάζει πλήρως για να απελευθερώσει ωάριο. Τα μη κυρίαρχα ωοθυλάκια συρρικνώνονται και απορροφώνται σε μια διαδικασία που λέγεται ατρησία ωοθυλακίων. Από όλα τα ωοκύτταρα που υπάρχουν στην εφηβεία, λιγότερα από 450 έχουν την ευκαιρία να γονιμοποιηθούν.
Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας. Όταν έχετε περάσει τουλάχιστον 12 μήνες χωρίς περίοδο, έχετε επίσημα φτάσει στην εμμηνόπαυση. Η μετάβαση σε αυτή την κατάσταση, η περιεμμηνόπαυση, ξεκινάει 4 έως 10 χρόνια νωρίτερα, συνήθως μεταξύ 45 και 55 ετών. Αυτή είναι η περίοδος με εξάψεις, διαταραχές ύπνου, ακανόνιστες περιόδους και αλλαγές διάθεσης — όλα φυσιολογικά συμπτώματα κατά την προσαρμογή του σώματος στις ορμονικές αλλαγές.
Στην εμμηνόπαυση απομένουν περίπου 1000 ωάρια στις ωοθήκες. Σε αντίθεση με τα ανώριμα ωοκύτταρα που απορροφώνται ή τα μη γονιμοποιημένα ωάρια που αποβάλλονται με την έμμηνο ρύση, τα ωάρια που απομένουν μετά την εμμηνόπαυση απλώς συρρικνώνονται και πεθαίνουν μέσα στις ωοθήκες καθώς σταματούν τη λειτουργία τους.
Τι είναι η φλεγμονή των ωοθηκών;
Η φλεγμονή των ωοθηκών ή ωοοφρίτιδα είναι η κατάσταση κατά την οποία η μία ή και οι δύο ωοθήκες φλεγμαίνουν. Είναι μια σπάνια κατάσταση που συνήθως εμφανίζεται ως αποτέλεσμα λοίμωξης που έχει εισέλθει μέσω κάποιας χειρουργικής επέμβασης στην περιοχή της πυέλου. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η φλεγμονή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα όργανα και να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, γι' αυτό χρειάζεται άμεση θεραπεία.
Ποια είναι τα συμπτώματα της φλεγμονής των ωοθηκών;
Είναι δύσκολο να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα της ωοοφρίτιδας, καθώς μοιάζουν με αυτά πολλών άλλων καταστάσεων.
Τα συμπτώματα της φλεγμονής των ωοθηκών περιλαμβάνουν:
- Αμβλύς πόνος στη μία ή και στις δύο πλευρές της κοιλιάς
- Ενόχληση στην κάτω κοιλιακή χώρα
- Πυρετός
- Κολπικές εκκρίσεις
Επειδή η κατάσταση είναι τόσο σπάνια, ο γιατρός σας μπορεί να υποψιαστεί ότι τα συμπτώματα οφείλονται σε κάποια άλλη πάθηση όπως πυελική φλεγμονώδη νόσο (PID), σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ), αποβολή, δυσμηνόρροια (επώδυνη περίοδο) ή άλλη σχετική διαταραχή.
Εάν παρουσιάσετε τα παραπάνω συμπτώματα εκτός της περιόδου σας, είναι σημαντικό να αντιδράσετε γρήγορα και να συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό. Αθεράπευτο ΣΜΝ ή παραμελημένη αποβολή μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή ωοθηκών, και η αθεράπευτη φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα και να προκαλέσει σηψαιμία.
Αιτίες της φλεγμονής των ωοθηκών
Η φλεγμονή των ωοθηκών σπάνια εμφανίζεται χωρίς προηγούμενη λοίμωξη, τραυματισμό ή αυτοάνοση αντίδραση. Παρακάτω ακολουθούν οι πιο συχνοί λόγοι για αυτή την πάθηση.
Λοίμωξη
Βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις είναι η συχνότερη αιτία της ωοοφρίτιδας. Αν δεν αντιμετωπιστούν, τα ΣΜΝ όπως η χλαμύδια και η γονόρροια μπορούν να μεταφερθούν στις ωοθήκες και σε άλλα αναπαραγωγικά όργανα.
Φροντίστε εσάς και τη σύντροφό σας με ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές και τακτικό έλεγχο για ΣΜΝ. Μεταξύ 45% και 77% των περιστατικών με χλαμύδια και γονόρροια είναι ασυμπτωματικά — υπάρχει λοίμωξη χωρίς να αισθάνεστε συμπτώματα. Η απουσία συμπτωμάτων δεν σημαίνει ότι δεν επηρεάζεστε. Μια αθεράπευτη λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, ενώ μπορεί να μεταδίδετε άθελά σας τη λοίμωξη σε άλλους.
Αυτοάνοση αντίδραση
Μερικές φορές, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται εσφαλμένα σε υγιή κύτταρα που εκλαμβάνει ως απειλή. Εάν τα ανοσοκύτταρα στοχεύσουν τις ωοθήκες, μπορεί να προκληθεί ωοοφρίτιδα.
Τι να περιμένετε αν έχετε συμπτώματα φλεγμονής ωοθηκών;
Αν υποψιάζεστε ότι βιώνετε φλεγμονή στις ωοθήκες, η γιατρός σας μπορεί να κάνει διάφορες εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση και να σας χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία. Πιθανές εξετάσεις περιλαμβάνουν:
- Ιατρικό ιστορικό: Η γιατρός θα ξεκινήσει συνήθως ρωτώντας σας για τα συμπτώματα, τη φύση του πόνου ή της ενόχλησης, πού τον νιώθετε και πότε ξεκίνησε. Ενδιαφέρει επίσης ο έμμηνος κύκλος, η σεξουαλική ζωή, πρόσφατες λοιμώξεις και άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για φλεγμονή ωοθηκών.
- Κλινική εξέταση: Μπορεί να περιλαμβάνει ψηλάφηση της κοιλιάς για ευαισθησία ή διόγκωση. Μπορεί, επίσης, να γίνει εσωτερική γυναικολογική εξέταση για να εκτιμηθούν οι ωοθήκες, η μήτρα και οι σάλπιγγες.
- Υπερηχογράφημα πυέλου: Το υπερηχογράφημα είναι μια ασφαλής, μη επεμβατική εξέταση που δίνει διαγνωστικές εικόνες μαλακών ιστών σε πραγματικό χρόνο. Το υπερηχογράφημα ωοθηκών και άλλων αναπαραγωγικών οργάνων βοηθά στον εντοπισμό φλεγμονής ή άλλων προβλημάτων όπως κύστες ή αποστήματα.
- Καλλιέργειες/τεστ επιχρίσματος: Αν υπάρχει υποψία για ΣΜΝ, η γιατρός σας μπορεί να πάρει επίχρισμα για ανίχνευση συγκεκριμένων παθογόνων όπως τα βακτήρια της χλαμύδιας ή της γονόρροιας.
- Εξετάσεις αίματος: Μπορούν να εντοπίσουν σημάδια λοίμωξης ή να αναγνωρίσουν τον υπεύθυνο ιό ή βακτήριο. Επίσης, με το αίμα ελέγχονται νοσήματα όπως ο HIV, σύφιλη, ηπατίτιδα Β & C και άλλα πιο συχνά ΣΜΝ.
Πώς θεραπεύεται η φλεγμονή των ωοθηκών;
Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκάλεσε τη φλεγμονή.
Ορισμένα από τα φάρμακα που μπορεί να σας προτείνει η γιατρός σας:
- Αντιβιοτικά: Αν η φλεγμονή οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη όπως χλαμύδια ή γονόρροια, κύρια θεραπεία είναι μια σειρά αντιβιοτικών. Το φάρμακο επιλέγεται ανάλογα με το βακτήριο. Συχνά συνταγογραφούνται το Zithromax (αζιθρομυκίνη), το Vibramycin (δοξυκυκλίνη) και το Rocephin (κεφτριαξόνη).
- Αντιιικά φάρμακα: Αν η φλεγμονή οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη, η γιατρός χορηγεί αντίστοιχο αντιιικό.
- Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα: Αν η αιτία είναι αυτοάνοση ωοοφρίτιδα, η θεραπεία μπορεί να περιλάβει φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα για τη ρύθμιση της φλεγμονής.
Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται τόσο από το αίτιο όσο και από τη βαρύτητα της φλεγμονής. Μια βακτηριακή λοίμωξη συνήθως παίρνει αρκετές εβδομάδες να θεραπευτεί, ενώ μια ιογενής μπορεί να υποχωρήσει σε λίγες μέρες. Η θεραπεία αυτοάνοσων παθήσεων είναι πιο σύνθετη, καθώς δεν γνωρίζουμε πλήρως τα αίτιά τους. Αν και δεν υπάρχει πραγματική ίαση, τα συμπτώματα συνήθως αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης, παραμείνετε ενυδατωμένη και ξεκουραστείτε. Η τοποθέτηση ζεστής κομπρέσας ή μπουκαλιού με ζεστό νερό στην κοιλιά μπορεί να προσφέρει ανακούφιση. Η γιατρός σας μπορεί να συστήσει και παυσίπονα χωρίς συνταγή για προσωρινή βοήθεια.
Συχνές ερωτήσεις
Είναι το ίδιο η φλεγμονή ωοθηκών με το PID;
Η πυελική φλεγμονώδης νόσος (PID) είναι φλεγμονή ενός ή περισσότερων οργάνων της πυελικής περιοχής. Μπορεί να επηρεάσει τη μήτρα, τις ωοθήκες, τον τράχηλο και τις σάλπιγγες. Αν και η φλεγμονή των ωοθηκών μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στη PID, μόνη της ονομάζεται ωοοφρίτιδα.
Μπορούν να νεκρωθούν οι ωοθήκες από φλεγμονή;
Αν και η έλλειψη οξυγόνου στα κύτταρα δεν είναι το πρώτο που σκεφτόμαστε σε μια φλεγμονή, σχετίζονται. Οι φλεγμαίνοντες ιστοί έχουν χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου, ενώ η υποξία μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή. Όλα τα όργανα χρειάζονται οξυγόνο για να λειτουργήσουν. Το πόσο αντέχει κάθε όργανο χωρίς οξυγόνο διαφέρει, ωστόσο ένα άτομο με ωοοφρίτιδα μπορεί να αναρρώσει πλήρως εάν λάβει εγκαίρως θεραπεία.
Τι είναι η συστροφή ωοθήκης;
Η συστροφή ωοθήκης, πάντως, είναι άλλη κατάσταση. Πρόκειται για περιστροφή του συνδέσμου που στηρίζει την ωοθήκη — συχνά λόγω ανισορροπίας από κύστη στην ωοθήκη. Ο στριμμένος σύνδεσμος πιέζει τα αιμοφόρα αγγεία, διακόπτοντας την παροχή αίματος και οξυγόνου στην ωοθήκη. Αυτό θεωρείται χειρουργικό επείγον. Πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και, εάν η ωοθήκη έχει καταστραφεί, γίνεται ωοθηκεκτομή.
Η συστροφή ωοθήκης είναι πολύ σπάνια και δεν συγχέεται με τη φλεγμονή. Ο πόνος εμφανίζεται ξαφνικά και γίνεται γρήγορα ανυπόφορος.
Τελευταίες σκέψεις
Η φλεγμονή ωοθηκών είναι σοβαρή πάθηση που δεν υποχωρεί μόνη της και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές αν μείνει αθεράπευτη. Εάν εμφανίσετε αμβλύ πόνο στην κοιλιά σας — που δεν σχετίζεται με τον κύκλο και διαρκεί πάνω από μία-δύο μέρες μαζί με ενόχληση ή/και πυρετό, συμβουλευτείτε γιατρό.
Ακόμα κι αν δεν είναι φλεγμονή ωοθηκών, μπορεί να είναι σύμπτωμα ΣΜΝ που μελλοντικά ενδέχεται να προκαλέσει φλεγμονή στα πυελικά σας όργανα. Να είστε προσεκτική και να προστατεύετε την υγεία σας.
Κατεβάστε το WomanLog τώρα:
