Γιατί Είμαι Τόσο Κουρασμένη Όλη την Ώρα;
Αυτή είναι μια ερώτηση που πολλές από εμάς αναρωτιόμαστε τελευταία. Κάποιες φορές είναι αναπόφευκτο, σε ορισμένες καταστάσεις τελείως κατανοητό, αλλά το να είμαστε κουρασμένες δεν θα έπρεπε να είναι μόνιμη κατάσταση. Το να είμαστε «πάντα κουρασμένες» συχνά νορμαλοποιείται και ακόμη και εξιδανικεύεται υπερβολικά στην κοινωνία μας, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ επικίνδυνο. Η υπερβολική κόπωση είναι πάντα ένα σημάδι από το σώμα σου ότι κάτι ίσως δεν πάει καλά. Ας δούμε τις συχνότερες εξηγήσεις πίσω από τη μόνιμη κούραση και κάποιες πιθανές λύσεις.
Η κούραση είναι μια απόλυτα φυσιολογική σωματική αντίδραση στις απαιτήσεις που μπορεί να έχει μια μέρα, είτε σωματική είτε ψυχική. Σε έναν τέλειο κόσμο, το να νιώθουμε κουρασμένες θα ήταν ένα ευχάριστο σημάδι ότι μια γεμάτη μέρα εργασίας και δραστηριοτήτων τελείωσε και ότι μας περιμένουν 8 ώρες γλυκού ύπνου. Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει για τις περισσότερες.
Ανάλογα με τη γενική υγεία σου, τη δουλειά, τον τρόπο ζωής και την οικογενειακή σου κατάσταση, οι ιδανικές 8 ώρες ύπνου και μια ισορροπημένη καθημερινότητα μπορεί να είναι κυριολεκτικά αδύνατες. Μπορείς όμως να διακρίνεις αν αυτό που νιώθεις είναι μια κατανοητή κούραση λόγω της κατάστασής σου ή κάτι πιο σοβαρό. Σε κάθε περίπτωση, η υπερβολική κόπωση δεν είναι φυσιολογική και μπορεί να έχει μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις.
Η ενέργεια είναι ένας περιορισμένος πόρος και μπορούμε να κάνουμε μόνο τόσα σε μια μέρα. Αν παρατηρείς ότι έχεις υπερβολική κούραση, πιθανότατα τα επίπεδα ενέργειάς σου δεν συμβαδίζουν με αυτά που πρέπει ή θέλεις να κάνεις μέσα στη μέρα. Η έλλειψη ενέργειας μπορεί να προκληθεί είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά: το ημερήσιο πρόγραμμά σου μπορεί να είναι υπερβολικό αυτή τη στιγμή και/ή μπορεί να υπάρχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας. Η δεύτερη περίπτωση είναι ιδιαίτερα συχνή.
Για πολλές εργαζόμενες, ειδικά σε εταιρικό περιβάλλον, σε δημιουργικούς κύκλους ή μεταξύ επιχειρηματιών, το «είμαι πάντα κουρασμένη» σχεδόν συμβολίζει στάτους, ένδειξη μιας γεμάτης, ενδιαφέρουσας ζωής γεμάτης δραστηριότητες και ευθύνες. Αν δεν είσαι κουρασμένη, δεν κάνεις αρκετά, σωστά; Λάθος. Αν είσαι συνεχώς κουρασμένη, μάλλον δεν αποδίδεις όσο θα μπορούσες διανοητικά και σωματικά. Είναι πολύ επικίνδυνο, π.χ., να οδηγείς ή να δουλεύεις με μηχανήματα όταν είσαι κουρασμένη.
Φυσικά, υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που απαιτούν νυχτερινές βάρδιες ή παρόμοιες συνθήκες, όπου η κούραση και η εξάντληση στο τέλος της μέρας είναι δυστυχώς συνηθισμένες. Μπορεί να είναι απαραίτητο, αλλά δεν παύει να είναι ανθυγιεινό.
Μια άλλη ομάδα που δικαιολογημένα βιώνει έντονη κόπωση είναι οι νέες μαμάδες. Τα ξενύχτια με το μωρό είναι αναπόφευκτα, όπως και η γενική κούραση κατά την παιδική του ηλικία. Και πάλι, ενώ η διαρκής εγρήγορση είναι μέρος της μητρότητας και η κόπωση αναμενόμενη, η υπερβολική, εξουθενωτική κόπωση δεν θα έπρεπε να είναι.
Αν νιώθεις υπερβολικά κουρασμένη μέρα με τη μέρα, πρώτο βήμα είναι να επανεξετάσεις το καθημερινό σου πρόγραμμα και τις δραστηριότητες σε σχέση με τα σημεία που μπορείς να επαναφορτίσεις την ενέργειά σου.
Δώσε προσοχή σε λεπτομέρειες όπως:
- Είναι ρεαλιστικό το καθημερινό μου πρόγραμμα;
- Τα γεύματά μου είναι τακτικά και ισορροπημένα;
- Κοιμάμαι αρκετά και ποιοτικά;
- Πόσες ώρες περνάω μπροστά σε οθόνη τη μέρα;
- Βγαίνω αρκετά έξω; Κινούμαι συστηματικά μέσα στην ημέρα/εβδομάδα;
- Είναι διαχειρίσιμο και δίκαιο το φόρτο εργασίας μου;
- Πόσο στρες έχω στην καθημερινότητά μου;
Πολλές απλώς δεν έχουν το προνόμιο να «δουλεύουν λιγότερο» ή να βρουν χρόνο για δραστηριότητες υγείας ή ακόμα και σωστά γεύματα. Αξιολόγησε την κατάστασή σου και θέσε ρεαλιστικούς στόχους στην πορεία για περισσότερη ευεξία.
Παθήσεις Υγείας που Προκαλούν Κόπωση
Το θέμα με την κόπωση είναι ότι είναι περίπλοκη κατάσταση και αίσθημα που επηρεάζει όλο το σώμα. Όπως και με τον πόνο, μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί μία και μόνο αιτία και συχνά υπάρχουν κρυμμένες λεπτομέρειες που συσσωρεύονται με τον καιρό, χτυπώντας τις «αδύναμες» περιοχές του σώματός σου. Για κάποιες αυτό είναι οι πονοκέφαλοι τάσης και τα ξηρά μάτια, για άλλες – πρήξιμο, μυϊκός πόνος, τρέμουλο και διάφορα άλλα συμπτώματα.
Αν δεν προσέχεις την ευεξία σου, η απλή κόπωση μπορεί να εξελιχθεί σε εξάντληση και τελικά burnout. Αντίστοιχα, η κούραση αποτελεί γνωστό σύμπτωμα πολλών προβλημάτων υγείας που μπορεί να μείνουν αδιάγνωστα αν πιέζεις τον εαυτό σου.
Μια αιματολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει συνθήκες που προκαλούν υπερβολική κόπωση, όπως:
Αναιμία – έλλειψη σιδήρου στο αίμα, από τις πιο συχνές αιτίες χρόνιας κούρασης. Ειδικά συχνή σε όσες έχουν έντονη έμμηνο ρύση ή εγκυμοσύνη.
Διαταραγμένα επίπεδα βιταμινών - Βιταμίνες όπως Β12, C και D είναι απαραίτητες για την ευεξία σου. Αδυναμία, ζάλη, ταχυπαλμίες και διαταραχές όρασης είναι συμπτώματα έλλειψης Β12 και συμπίπτουν με γενικά συμπτώματα κόπωσης. Αν η Β12 λείπει από το αίμα, ο/η γιατρός σου θα συστήσει τα κατάλληλα συμπληρώματα. Ο μαγνήσιος είναι επίσης πολύ βασικό ιχνοστοιχείο που επηρεάζει την ενέργειά σου.
Διαταραχές Ύπνου
Διαταραχές ύπνου όπως αϋπνία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, διαταραχή κινητικότητας REM ύπνου και άπνοια ύπνου αναπόφευκτα προκαλούν έντονη κούραση στη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, ίσως να μην γνωρίζεις καν ότι έχεις διαταραχή ύπνου.
Η άπνοια ύπνου, π.χ., κάνει την αναπνοή να διακόπτεται και να ξεκινά πολλές φορές όταν κοιμάσαι, ίσως χωρίς να το καταλάβεις. Συμπτώματα: δυνατό ροχαλητό, λαχάνιασμα στον ύπνο, ξύπνημα με ξηρό στόμα, εύκολη ευερεθιστότητα και υπνηλία μέσα στη μέρα.
Πρόσεξε την υγιεινή του ύπνου σου:
- Προσπάθησε να πηγαίνεις για ύπνο και να ξυπνάς ίδιες ώρες
- Κράτησε το κρεβάτι σου αποκλειστικά για ύπνο
- Χρησιμοποίησε καθαρές μαλακές πιτζάμες και σεντόνια
- Φρόντισε το υπνοδωμάτιο να είναι καθαρό, χωρίς σκόνη και με φρέσκο αέρα
- Αφαίρεσε αλλεργιογόνα από το δωμάτιο και το σπίτι, όπου είναι δυνατόν
- Αν μπορείς, παρακολούθησε τον ύπνο σου με smartwatch ή ειδικό app
- Απέφυγε τις οθόνες τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο
Αν συμβιώνεις με κάποιον-α, ίσως παρατηρήσει μοτίβα στον ύπνο σου και κάτι που σου διαφεύγει.
Στρες και Ψυχική Υγεία
Το στρες και διάφορες ψυχικές διαταραχές συμβάλλουν έντονα στην εμφάνιση κόπωσης και πυροδοτούν και άλλες διαταραχές.
Απάθεια και έλλειψη ενέργειας είναι κλασικά συμπτώματα κατάθλιψης που είναι δύσκολο να εντοπιστούν σε άλλες ή στον εαυτό σου, αλλά δεν πρέπει να αγνοούνται.
Νευροαναπτυξιακές διαταραχές όπως ΙΨΔ και ΔΕΠΥ επηρεάζουν το πώς αλληλεπιδράς με τον κόσμο, τη διαχείριση του χρόνου σου και της ενέργειάς σου στη μέρα, προκαλώντας συχνά υπερβολική κούραση.
Χρόνιο στρες είναι πολύ επικίνδυνο και συχνά αποτελεί κύρια αιτία για άλλες παθήσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή η αϋπνία.
Καφεΐνη
Η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σου. Απόφυγε καφέ και ροφήματα με καφεΐνη από το απόγευμα και μετά και προσπάθησε να την περιορίσεις αν αντιμετωπίζεις προβλήματα ύπνου ή κούρασης.
Αντίστοιχα, το αλκοόλ και άλλες εθιστικές ουσίες επίσης διαταράσσουν τον ύπνο και κουράζουν το σώμα.
Ιατρικές Καταστάσεις
Κάθε είδους ιατρική πάθηση μπορεί να σε κάνει να νιώθεις κουρασμένη, όπως και η ανάρρωση από ασθένεια ή επέμβαση. Καρκίνος, διαβήτης, παθήσεις νεφρών και θυροειδούς είναι μεταξύ των συχνότερων αιτιών, αλλά κάθε πρόβλημα υγείας μπορεί με τον χρόνο να φθείρει τον οργανισμό σου.
Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος όπου τα προβλήματα υγείας προκαλούν κούραση και διαταραχές ύπνου, που με τη σειρά τους επιδεινώνουν την αρχική πάθηση.
Μην πανικοβάλλεσαι από το μέγεθος της πρόκλησης. Η προσπάθεια για να σταματήσεις τη συνεχή κόπωση πραγματικά αξίζει: ακόμη και μικρές αλλαγές στη ρουτίνα σου θα βελτιώσουν πολύ την υγεία σου.
Να πάρεις έναν ύπνο ή όχι;
Ο μεσημεριανός ύπνος είναι θέμα διχογνωμίας. Από τη μία φαίνεται ασφαλές μέσο γρήγορης ανάκτησης ενέργειας μέσα στη μέρα, αλλά δεν συμφωνούν όλες για το πώς, πότε και αν τελικά κάνει καλό.
Οι ερευνητές συμφωνούν γενικά πως ο ύπνος βοηθά αν διαρκεί έναν πλήρη κύκλο, δηλαδή 90 λεπτά. Επίσης, ένας γρήγορος ύπνος 10-20 λεπτών λειτουργεί για πολλές. Άλλες διάρκειες ίσως δεν είναι ωφέλιμες, γιατί διακόπτεται ο κύκλος ύπνου.
Μικροί ύπνοι το μεσημέρι μπορούν να μειώσουν το στρες, να βελτιώσουν τη μνήμη και να μειώσουν την κούραση. Δυστυχώς, δεν λειτουργούν για όλες – αν είσαι επιρρεπής στην αϋπνία ή νιώθεις χειρότερα μετά από τον ύπνο, μάλλον δεν θα σε βοηθήσει ιδιαίτερα.
Εκμεταλλεύσου τον υπνάκο όταν είσαι άρρωστη ή όταν πρέπει να είσαι σε εγρήγορση για μεγάλα διαστήματα, π.χ. όταν οδηγείς μακριά. Ακόμη και η σύντομη αναζωογόνηση κάνει διαφορά σε αυτές τις περιπτώσεις.
Μπορείς να καταγράφεις την περίοδό σου μέσω του WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
