Καούρα και Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση
Ίσως να έχεις νιώσει καούρα μετά το φαγητό ή και σε άλλες στιγμές της ημέρας. Παρά τα «απειλητικά» τους ονόματα, η καούρα και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι συχνές καταστάσεις (ναι, υπάρχει μια μικρή διαφορά ανάμεσά τους) και δεν θεωρούνται από μόνες τους παθήσεις. Ωστόσο, προκαλούν δυσφορία και μπορεί να υποδηλώνουν σοβαρότερο πρόβλημα αν το αίσθημα επιμένει για πολύ ή συμβαίνει πολύ συχνά.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια συχνή κατάσταση όπου τα οξέα του στομάχου ανεβαίνουν από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Η καούρα είναι ένα αίσθημα καύσου στην περιοχή του στήθους και του λαιμού που προκαλείται από την παλινδρόμηση. Δεν έχει καμία σχέση με την καρδιά.
Και οι δύο είναι πεπτικές διαταραχές που συμβαίνουν στον οισοφάγο. Ο οισοφάγος είναι ο «σωλήνας της τροφής» που ενώνει τον λαιμό με το στομάχι. Βρίσκεται παράλληλα με την τραχεία, δηλαδή τον «αεραγωγό» που ξεκινά αμέσως μετά τις φωνητικές χορδές και χωρίζεται για να συνδεθεί με τους δύο πνεύμονες.
Στην κορυφή του οισοφάγου υπάρχει ένας εξειδικευμένος μυς που ονομάζεται ανώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (UES) ή κρικοφαρυγγικός μυς. Όταν «πνιγόμαστε» τρώγοντας, συχνά λέμε ότι η μπουκιά πήγε στον «λάθος σωλήνα». Αυτό συμβαίνει όταν τρώμε γρήγορα και ο UES είναι κλειστός τη στιγμή της κατάποσης, οπότε η μπουκιά κατευθύνεται προς την τραχεία αντί για τον οισοφάγο.
Ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (LES) βρίσκεται στη βάση του οισοφάγου, ακριβώς πάνω από το στομάχι. Χαλαρώνει για να επιτρέψει στην τροφή να περάσει στο στομάχι και συνήθως κρατά τα περιεχόμενα του στομάχου στη θέση τους.
Μερικές φορές ο LES χαλαρώνει και μετά το φαγητό, αφήνοντας μικρές ποσότητες οξέων να επιστρέψουν στον οισοφάγο και προκαλώντας αίσθημα καύσου. Εάν αυτό συμβεί περιστασιακά και το αίσθημα δεν είναι έντονο, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αυτή η μορφή παλινδρόμησης μοιάζει με το ρέψιμο, όταν απελευθερώνεται παγιδευμένος αέρας. Μία στις πέντε γυναίκες βιώνει περιστασιακά γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Ωστόσο, όπως μπορείς να φανταστείς, ο αέρας δεν πρέπει να παγιδεύεται στο στομάχι και τα οξέα δεν προορίζονται να βρεθούν έξω από το στομάχι. Το τοίχωμα του στομάχου κατασκευάζεται ειδικά για να αντέχει τα ισχυρά οξέα και να προστατεύει το υπόλοιπο σώμα. Όσο πιο συχνά ζεις γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τόσο περισσότερο ερεθίζεται ο οισοφάγος και τόσο εντονότερη γίνεται η καούρα.
Αν δεν έχεις νιώσει ποτέ γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ίσως είναι δύσκολο να φανταστείς πώς διαφέρει από το ρέψιμο. Ο μηχανισμός είναι ίδιος, αλλά αντί για αέρα, μια μικρή ποσότητα των γαστρικών οξέων ανεβαίνει στον οισοφάγο (και κάποιες φορές ως το στόμα), συνοδεία δυσάρεστου καύσου στο στήθος, στον λαιμό ή και στο στόμα. Η αίσθηση εντοπίζεται συνήθως στο στήθος. Μερικές φορές, η καούρα είναι τόσο έντονη ή ξαφνική που συγχέεται με καρδιακή προσβολή.
Αν εσύ ή κάποια κοντινή σου νιώθετε πόνο ή κάψιμο στο στήθος και υποπτεύεσαι πρόβλημα καρδιάς, αναζήτησε ιατρική βοήθεια. Συμπτώματα που πρέπει να προσέξεις:
- Πόνος ή έντονη πίεση στο στήθος, ειδικά αν διαρκεί πολλή ώρα ή είναι σφυγμώδης
- Δύσπνοια, συριγμός
- Έντονη εφίδρωση
- Έμετος ή αιματηρή αναγωγή
- Ναυτία, γενική αδυναμία
- Πόνος ή σφίξιμο στους ώμους ή σε άλλα σημεία του σώματος
Τα συμπτώματα της παλινδρόμησης είναι συνήθως ηπιότερα και αναγνωρίζονται από το αίσθημα «ρεψίματος» στο στομάχι.
Τι προκαλεί τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
Οι πιο συχνοί λόγοι που ο LES ανοίγει και αφήνει τα οξέα να ανέβουν σχετίζονται με τις διατροφικές και καθημερινές συνήθειες.
Υπερφαγία ή πολύ γρήγορο φαγητό κουράζει το στομάχι, καθώς οι σφιγκτήρες κινούνται συνέχεια και εγκλωβίζεται αέρας. Ο LES θα χαλαρώσει για να γίνει ρέψιμο αλλά μπορεί να φύγουν και οξέα, ειδικά αν αυτό συμβαίνει συχνά.
Φορώντας πολύ στενά ρούχα που πιέζουν το στομάχι προκαλείται ερεθισμός. Αντίστοιχα, το υπερβάλλον σωματικό βάρος αυξάνει την πίεση στην κοιλιακή χώρα και ερεθίζει το στομάχι.
Ορισμένες τροφές και ποτά που είναι όξινα, λιπαρά ή ερεθιστικά μπορεί να προκαλέσουν παλινδρόμηση:
- Ροφήματα με καφεΐνη
- Αλκοόλ
- Ανθρακούχα ή όξινα ποτά (αναψυκτικά, χυμοί εσπεριδοειδών κ.ά.)
- Όξινα φρούτα και λαχανικά (ντομάτες, εσπεριδοειδή, ανανάς κ.ά.)
- Σοκολάτα
- Λιπαρές και τηγανητές τροφές
- Πικάντικες τροφές
- Σκόρδο και κρεμμύδι
Το κάπνισμα προάγει επίσης την παλινδρόμηση, καθώς η νικοτίνη (σε συμβατικά και ηλεκτρονικά τσιγάρα) χαλαρώνει άμεσα τον LES.
Ορισμένα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής συμβάλλουν επίσης στην παλινδρόμηση ή επιδεινώνουν την καούρα, π.χ. παυσίπονα (ιβουπροφαίνη, ασπιρίνη), αντιβιοτικά, σκευάσματα σιδήρου, καλίου, προγεστερόνη.
Αυτά τα φάρμακα χαλαρώνουν τον LES και μπορεί να ερεθίσουν το τοίχωμα του οισοφάγου, κάνοντάς τον πιο ευαίσθητο στα οξέα και εντείνοντας τα συμπτώματα.
Διάφορα ναρκωτικά και ηρεμιστικά (π.χ. οπιοειδή, κατασταλτικά) συμβάλλουν επίσης στη χαλάρωση του LES.
Αν ο LES είναι ήδη χαλαρός, η κατάκλιση μετά το φαγητό μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση. Κάποιες φορές εμφανίζεται όταν σκύβεις ή μεταφέρεις βαριά αντικείμενα.
Εκτός από την εγκυμοσύνη, πολλοί άλλοι παράγοντες σχετίζονται άμεσα με αγχώδη ζωή. Το άγχος αποτελεί βαθύτερη αιτία για συνήθειες που προκαλούν παλινδρόμηση και καούρα.
Τι να κάνεις για άμεση ανακούφιση
Φάε βραδινό περίπου τρεις ώρες πριν τον ύπνο για να προλάβεις να χωνέψεις μέρος της τροφής και να μειώσεις την πιθανότητα παλινδρόμησης. Απόφυγε τη κατάκλιση, το σκύψιμο ή τη γυμναστική αμέσως μετά το φαγητό (η γιαγιά είχε το δίκιο της!).
Απόφυγε όξινα, λιπαρά και πικάντικα φαγητά, αν ξέρεις ότι σου προκαλούν καούρα.
Μείωσε την κατανάλωση καφέ και αλκοόλ, ενώ αν καπνίζεις, σκέψου σοβαρά να το διακόψεις. Η νικοτίνη – και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα – χαλαρώνει τον LES.
Μια άλλη λύση είναι να σηκώσεις ελαφρώς το πάνω μέρος του σώματός σου στον ύπνο (με μαξιλάρια ή ανυψώνοντας ελαφρά το στρώμα) για να διατηρούνται τα οξέα στο στομάχι.
Υιοθέτησε ισορροπημένο και υγιεινό τρόπο ζωής—απόφυγε την υπερφαγία, προτίμησε μικρά και συχνά γεύματα, διατήρησε καλό πρόγραμμα ύπνου, άσκηση και φρόντισε τη γενική σου ευεξία.
Αντιόξινα φάρμακα χωρίς συνταγή ανακουφίζουν άμεσα τα συμπτώματα (θα τα βρεις σε φαρμακεία και καταστήματα). Άλλα φάρμακα, όπως τα Nexium (esomeprazole magnesium) και Prilosec (omeprazole magnesium), μειώνουν τα οξέα του στομάχου αλλά χορηγούνται κατόπιν σύστασης/συνταγής ιατρού.
Ευτυχώς, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αποτελεί συχνά παρενέργεια της έντονης ζωής και της ερεθιστικής διατροφής. Με αλλαγές στον τρόπο ζωής και υγιεινές επιλογές, τα συμπτώματα συνήθως ελαττώνονται γρήγορα. Η υγιεινή ζωή είναι και ο μόνος ασφαλής τρόπος για την ανακούφιση της καούρας στην εγκυμοσύνη. Εάν παρόλα αυτά τα συμπτώματα επιμένουν, μπορεί να οφείλονται και σε άλλα πεπτικά προβλήματα.
Τι άλλο μπορεί να υποδηλώνει η καούρα;
Η χρόνια καούρα είναι γνωστή ως γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (GERD), όταν η γυναίκα νιώθει καύσο στο στήθος συχνά μετά το φαγητό. Η GERD μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, έλκη, αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του οισοφάγου, δυσκολία στην αναπνοή ή προσβολές άσθματος. Ο χρόνιος βήχας και η δυσκολία στην κατάποση είναι επίσης ενδεικτικά.
Φλεγμονώδεις αεραγωγές δημιουργούν πίεση σε όργανα όπως το διάφραγμα, ερεθίζοντας το στομάχι και προκαλώντας ενδεχομένως παλινδρόμηση.
Αν ξυπνάς με ξινή γεύση στο στόμα ή πόνο στο στήθος, μπορεί να έχεις νυχτερινή παλινδρόμηση. Ειδικά επικίνδυνη μορφή, γιατί τα οξέα μένουν περισσότερη ώρα στον οισοφάγο και βλάπτουν το τοίχωμα. Απόφυγε φαγητό και σνακ πριν τον ύπνο.
Διαφραγματοκήλη είναι κατάσταση κατά την οποία το πάνω μέρος του στομάχου προβάλλει στον οισοφάγο και προκαλεί υπερβολική παλινδρόμηση. Συνήθως αντιμετωπίζεται με αλλαγή συνηθειών.
Διάφορες πεπτικές διαταραχές σχετίζονται επίσης με την παλινδρόμηση, όπως:
- Δυσπεψία
- Δυσκοιλιότητα
- Γαστρίτιδα
- Δυσανεξία στη λακτόζη, κοιλιοκάκη ή άλλες τροφικές δυσανεξίες
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)
Συμβουλέψου τον γιατρό σου αν έχεις συχνά ή έντονα συμπτώματα παλινδρόμησης. Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί λύση στα πιο σοβαρά περιστατικά GERD.
Σε γενικές γραμμές, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η καούρα που ακολουθεί δεν αποτελούν από μόνες τους σοβαρό πρόβλημα αλλά μπορεί να υποδεικνύουν ανθυγιεινές συνήθειες, υπερβολικό στρες ή άλλη σοβαρότερη πάθηση.
Μπορείς να παρακολουθείς τον κύκλο σου με το WomanLog. Κατέβασε τώρα το WomanLog:
