Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT) στην εμμηνόπαυση: Τι είναι και ποιες είναι οι επιλογές;
Κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας, το σώμα της περνάει από πολλές αλλαγές. Η εμμηνόπαυση αποτελεί μια σημαντική μετάβαση, που σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής ζωής. Αυτή η μετάβαση δεν είναι πάντα εύκολη. Μπορεί να διαρκέσει για αρκετά χρόνια, και πολλές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα που διαταράσσουν την καθημερινότητά τους. Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης είναι ένας τρόπος να μειωθεί ο αντίκτυπος των πιο δύσκολων συμπτωμάτων. Σε αυτό το άρθρο, θα συζητήσουμε τα οφέλη και τους κινδύνους της ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης.
Εμμηνόπαυση ορίζεται ως η τελευταία έμμηνος ρύση μιας γυναίκας. Συνήθως συμβαίνει μεταξύ 40 και 58 ετών, με μέσο όρο τα 51 έτη. Πριν όμως φτάσει σε αυτό το σημείο, θα βιώσει αρκετά χρόνια περιεμμηνόπαυσης ή μετάβασης στην εμμηνόπαυση. Κατά τα έτη αυτά, οι περισσότερες γυναίκες παρουσιάζουν συνδυασμό από διαταραχές κύκλου, εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις, αυξομειώσεις διάθεσης, αϋπνία, μειωμένη libido και κολπική ξηρότητα. Επιπλέον, οι περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση, καρδιαγγειακά νοσήματα και κάποιες μορφές καρκίνου.
Τι είναι η εμμηνόπαυση και γιατί συμβαίνει;
Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση έχει τρία στάδια. Περιεμμηνόπαυση, που συνήθως διαρκεί από τέσσερα έως οκτώ χρόνια, αλλά κάποιες φορές και περισσότερο. Εμμηνόπαυση—η τελευταία περίοδος μιας γυναίκας, η οποία επιβεβαιώνεται όταν περάσει ένας ολόκληρος χρόνος χωρίς έμμηνο ρύση. Δώδεκα μήνες μετά την τελευταία της περίοδο, ολοκληρώνεται η περιεμμηνόπαυση και ξεκινά η Μετά-εμμηνοπαυσιακή περίοδος. Τα πρώτα δύο έως πέντε χρόνια μετά την εμμηνόπαυση, κάποιες γυναίκες εξακολουθούν να εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά με φθίνουσα ένταση και συχνότητα.
Όταν μια γυναίκα φτάσει στο τέλος της αναπαραγωγικής της ηλικίας, η παραγωγή των γυναικείων ορμονών οιστρογόνων και προγεστερόνης από τις ωοθήκες μειώνεται δραστικά, παρόλο που η τεστοστερόνη συνεχίζει να παράγεται για κάποιο διάστημα. Αυτές οι ορμόνες είναι σημαντικές όχι μόνο για τη γονιμότητα και την αναπαραγωγή, αλλά επηρεάζουν και ολόκληρο το ενδοκρινικό σύστημα. Το σώμα πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτές τις αλλαγές, κάτι που μπορεί να είναι άβολο και δύσκολο. Πολλές γυναίκες, ωστόσο, νιώθουν ανακούφιση που δεν χρειάζεται πια να αντιμετωπίζουν επώδυνες περιόδους ή άλλες ορμονικές καταστάσεις.
Η εμμηνόπαυση ταξινομείται σε τρεις τύπους:
- Φυσική εμμηνόπαυση, που εμφανίζεται σταδιακά, συχνά μεταξύ 45 και 55 ετών.
- Πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να προκληθεί από ενδοκρινικές διαταραχές και κάποιες συνήθειες ζωής. Οι γυναίκες που καπνίζουν συχνά βιώνουν πρόωρη εμμηνόπαυση κατά δύο χρόνια σε σχέση με όσες δεν καπνίζουν.
- Επαγόμενη εμμηνόπαυση, που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία πριν τη φυσική εμμηνόπαυση αν αφαιρεθούν οι ωοθήκες ή η μήτρα χειρουργικά, ή λόγω συγκεκριμένων φαρμάκων. Η υστερεκτομή και οι αντικαρκινικές θεραπείες είναι οι πιο συχνές αιτίες πρόωρης επαγόμενης εμμηνόπαυσης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον τρόπο που κάθε γυναίκα βιώνει τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, όμως τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:
- Ακανόνιστος κύκλος—Όταν μια γυναίκα μπαίνει στην μετάβαση, ο κύκλος γίνεται ασταθής· μπορεί αρχικά οι περίοδοι να γίνουν βαρύτερες και μετά πολύ πιο σύντομες ή να παραλείπονται.
- Εξάψεις—Ξαφνικό αίσθημα ζέστης, που μπορεί να συνοδεύεται από κοκκίνισμα και/ή εφίδρωση, είναι συχνό στην περιεμμηνόπαυση. Η αίσθηση διαρκεί από μισό λεπτό μέχρι μερικά λεπτά και μπορεί να επαναλαμβάνεται πολλές φορές την ημέρα ή το βράδυ (νυχτερινές εφιδρώσεις). Κάποιες γυναίκες βρίσκουν τις εξάψεις εξουθενωτικές και άκρως διαταρακτικές για την ποιότητα ζωής τους.
- Δυσκολία στον ύπνο—Η έλλειψη οιστρογόνων συσχετίζεται με αϋπνία και διακεκομμένο ύπνο.
- Κολπική ατροφία—Καθώς η γυναίκα μεγαλώνει, ο κόλπος παράγει λιγότερα φυσικά υγρά, ενώ το δέρμα στην περιοχή γίνεται λεπτότερο και πιο εύθραυστο. Αυτό μπορεί να κάνει τη σεξουαλική επαφή επώδυνη και μικρές ρωγμές στο δέρμα ευνοούν τις λοιμώξεις.
- Αυξομειώσεις διάθεσης—Οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν το νευρικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσουν ευερεθιστότητα, άγχος, πανικό και κατάθλιψη. Πολλές γυναίκες επίσης αναφέρουν αισθήματα θυμού που σχετίζονται όχι μόνο με τις ορμονικές αλλαγές αλλά και τις απαιτήσεις της περιόδου αυτής στη ζωή τους.
- Ακράτεια—Η μυϊκή μάζα τείνει να μειώνεται ενώ ο λιπώδης ιστός αυξάνεται κατά την περιεμμηνόπαυση· αυτές οι αλλαγές συμβάλλουν στην ακράτεια.
- Υγεία μαλλιών και δέρματος επηρεάζεται επίσης με το πέρασμα της ηλικίας. Καθώς η παραγωγή κολλαγόνου μειώνεται, το δέρμα χάνει την ελαστικότητά του, εμφανίζει ρυτίδες και γίνεται θαμπό. Τα μαλλιά γίνονται ξηρά και εύθραυστα· πολλές γυναίκες παρουσιάζουν αραίωση.
Διαβάστε περισσότερα για τις θεραπείες αντιγήρανσης του δέρματος.
Τι είναι η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης;
Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT) έχει σκοπό να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, αντικαθιστώντας τις ορμόνες που το σώμα δεν παράγει πια φυσικά. Υπάρχει σε πολλές μορφές: δισκία, αυτοκόλλητα (patches), κρέμες, σπρέι ή εμφυτεύματα.
H HRT πρέπει να συνταγογραφείται από ιατρό. Τα περισσότερα σκευάσματα περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνου και προγεστερόνης (ή προγεστίνης, συνθετικής μορφής) για την αποφυγή κυριαρχίας του οιστρογόνου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όσο χρειάζεται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της περιεμμηνόπαυσης, αλλά γενικά δε συνιστάται για περισσότερο από πέντε χρόνια.
Ποιες είναι οι επιλογές στην HRT;
Υπάρχουν πολλές επιλογές HRT για να καλυφθούν διάφορες ανάγκες. Πριν ξεκινήσετε, είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους. Ο ιατρός σας θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε τι είναι κατάλληλο για εσάς.
Επιλογές HRT:
- Δισκία—συνήθως λαμβάνονται μία φορά την ημέρα
- Αυτοκόλλητα δέρματος που εκλύουν σταδιακά ορμόνες στην κυκλοφορία
- Τοπικές γέλες που εφαρμόζονται καθημερινά στο δέρμα
- Εμφυτεύματα που εισάγονται στην κοιλιακή χώρα για τη σταδιακή αποδέσμευση οιστρογόνου
- Γέλες τεστοστερόνης, οι οποίες παρότι δεν συνιστώνται πάντα, μπορούν να βοηθήσουν στη χαμηλή libido
- Κολπική γέλη οιστρογόνων για την καταπολέμηση της κολπικής ξηρότητας· χρησιμοποιείται τοπικά και δεν αντιμετωπίζει άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
Η HRT μπορεί να χορηγείται συνεχώς ή κυκλικά/διαδοχικά. Η κυκλική HRT περιλαμβάνει καθημερινή λήψη οιστρογόνου και προσθήκη προγεστερόνης τις τελευταίες 14 ημέρες κάθε μήνα· αυτό μπορεί να συνταγογραφηθεί ως μηνιαία HRT—για γυναίκες που έχουν ακόμη κύκλο—ή τριμηνιαία, που οδηγεί σε περίοδο μία φορά κάθε τρεις μήνες. Η συνεχής HRT γίνεται με καθημερινή λήψη οιστρογόνου και προγεστερόνης χωρίς διακοπή και συνήθως προτείνεται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Ποια είναι τα οφέλη της HRT;
Πολλές γυναίκες επιλέγουν HRT κατά τη διάρκεια της μετάβασης για να περιορίσουν τα συμπτώματα. Οι εξάψεις μπορεί να είναι τόσο δυσάρεστες, ώστε να ξυπνούν τη γυναίκα μέσα στη νύχτα μέσα στον ιδρώτα ή να δημιουργούν ζάλη. Η κολπική ξηρότητα επίσης προκαλεί δυσφορία και μπορεί να επιφέρει πόνο ή ρωγμές κατά την επαφή. Άλλα συμπτώματα, όπως οι διακυμάνσεις διάθεσης και η αϋπνία επίσης μπορούν να βελτιωθούν με τη HRT.
Άλλα οφέλη της HRT:
- Μειωμένος κίνδυνος για διαβήτη
- Μειωμένος κίνδυνος για οστεοπόρωση, ειδικά αν ξεκινήσει πριν από την εμμηνόπαυση
- Μειωμένος κίνδυνος για καρκίνο του παχέος εντέρου
Κίνδυνοι της HRT
Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να είναι σωτήρια για γυναίκες που υποφέρουν σημαντικά από τα συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση ορμονών έχει συνδεθεί με διάφορες παθήσεις που ενδέχεται να υπερτερούν των ωφελειών.
Μερικοί από τους κινδύνους:
Καρκίνος του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού έχει οιστρογονική ευαισθησία και η αυξημένη επικράτηση οιστρογόνων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση HRT για πάνω από πέντε χρόνια αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Γυναίκες που λαμβάνουν HRT για λιγότερα από πέντε χρόνια ή δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ, έχουν παρόμοιο κίνδυνο.
Καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικό
Μελέτες έχουν δείξει πως η HRT μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού, ανάλογα με το πότε ξεκινά η θεραπεία. Ο μικρότερος κίνδυνος παρατηρείται σε γυναίκες που ξεκινούν HRT πριν τα 60 αλλά όχι περισσότερο από 10 χρόνια μετά την έναρξη της εμμηνόπαυσης.
Φλεβική θρόμβωση
Το HRT με βάση τα οιστρογόνα αυξάνει τις πιθανότητες σχηματισμού θρόμβων, οδηγώντας στη φλεβική θρόμβωση. Ωστόσο, έρευνες έδειξαν ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν HRT με οιστραδιόλη έχουν μικρότερο κίνδυνο θρόμβωσης.
Καρκίνος ωοθηκών
Συγκριτικές μελέτες έδειξαν ότι οι γυναίκες με HRT έχουν 1,28 φορές υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών, σε σχέση με όσες δεν λαμβάνουν συμπληρωματικές ορμόνες.
Χολοκυστίτιδα
Η χολοκυστίτιδα είναι φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, συνήθως λόγω λίθων. Προκαλεί φούσκωμα και έντονο πόνο στο πάνω δεξιό μέρος της κοιλιάς, αλλά αντιμετωπίζεται εύκολα αν διαγνωστεί σωστά. Είναι συχνότερη στις εμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, αλλά έρευνες δείχνουν ότι η χρήση HRT αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο.
Ποιες δεν πρέπει να λαμβάνουν HRT;
Λόγω των γνωστών κινδύνων, οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου μαστού, ωοθηκών, θρόμβωσης, ινομυωμάτων ή άλλων οιστρογονοεξαρτώμενων καταστάσεων θα πρέπει να συμβουλευτούν εναλλακτικές επιλογές.
Υπάρχουν εναλλακτικές για όσες δεν πρέπει να λαμβάνουν HRT. Μια ισορροπημένη διατροφή και ενεργός τρόπος ζωής ωφελούν όλες, ιδιαίτερα κατά τη μετάβαση. Υπάρχουν φυσικά σκευάσματα, στοχευμένες θεραπείες και φαρμακευτικές εναλλακτικές που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα, όπως οι εξάψεις, η αϋπνία και η κολπική ξηρότητα.
Συμπέρασμα
Η εμμηνόπαυση μπορεί να είναι μια δύσκολη μετάβαση στη νέα φάση της ζωής. Υπάρχουν πολλοί τρόποι διαχείρισης των συμπτωμάτων ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο ομαλή. Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ανακούφιση των πιο απαιτητικών συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, ωστόσο δεν στερείται κινδύνων. Αν σας ενδιαφέρει η HRT, συμβουλευτείτε τη γιατρό σας για να βρείτε την καλύτερη λύση για εσάς.
Μπορείτε να παρακολουθείτε τον κύκλο σας με το WomanLog. Κατεβάστε το WomanLog τώρα:
Κατεβάστε το από το Google Play
