Πώς οι Νυχτερινές και Εναλλασσόμενες Βάρδιες Επηρεάζουν τις Γυναικείες Ορμόνες και την Υγεία
Έχεις δουλέψει ποτέ σε νυχτερινές βάρδιες; Πρόσεξες ότι εκείνο το διάστημα η υγεία σου επηρεάστηκε; Οι νυχτερινές βάρδιες μπορεί να είναι επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία και έχουν μακροχρόνιες συνέπειες. Οι γυναίκες, ειδικά, επηρεάζονται περισσότερο από τη νυχτερινή εργασία. Σε αυτό το άρθρο θα μάθεις πώς οι νυχτερινές και εναλλασσόμενες βάρδιες επηρεάζουν τη γυναικεία υγεία και τι μπορείς να κάνεις για να μειώσεις τους κινδύνους.
Όποια έχει εργαστεί ποτέ σε δουλειά που απαιτεί νυχτερινές ή εναλλασσόμενες βάρδιες γνωρίζει πόσο δύσκολο είναι να προσαρμοστεί σε αυτό το πρόγραμμα. Όχι μόνο είναι δύσκολο να συνηθίσεις την εργασία τη νύχτα ή τις συνεχείς αλλαγές στο ωράριο, αλλά επηρεάζει σημαντικά και την υγεία σου. Από διαταραχές ύπνου έως προβλήματα γονιμότητας—οι νυχτερινές βάρδιες έχουν υψηλό τίμημα. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι οι νυχτερινές βάρδιες επηρεάζουν τις γυναίκες ακόμη περισσότερο από τους άνδρες και ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα υγείας και αναπαραγωγής.
Γυναίκες και νυχτερινή εργασία
Πολλά επαγγέλματα απαιτούν 24ωρη λειτουργία και ανθρώπινη παρουσία όλες τις ώρες. Αν και περισσότεροι άνδρες εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες, ο αριθμός των γυναικών που απασχολούνται σε τέτοιες θέσεις αυξάνεται συνεχώς.
Τα πιο συνηθισμένα νυχτερινά επαγγέλματα για τις γυναίκες περιλαμβάνουν τα νοσοκομεία και τα κέντρα κοινωνικής μέριμνας, την αστυνομία, τη βιομηχανία, την εστίαση και πολλά ακόμη. Αν είσαι γυναίκα που δουλεύει σε νυχτερινές βάρδιες, πρέπει να σταθμίσεις τα οφέλη και τα μειονεκτήματα. Συνήθως, όσες εργάζονται νυχτερινά λαμβάνουν υψηλότερους μισθούς σε σχέση με τις εργαζόμενες την ημέρα. Με το εναλλασσόμενο ωράριο, μπορεί επίσης να έχεις περισσότερες συνεχόμενες μέρες άδεια από ό,τι τα κλασικά σαββατοκύριακα. Παρʼ όλα αυτά, είναι σημαντικό να προσέχεις την υγεία και την ευεξία σου ενώ εργάζεσαι τη νύχτα.
Γιατί οι νυχτερινές ή εναλλασσόμενες βάρδιες βλάπτουν την υγεία;
Ο βασικός λόγος που οι νυχτερινές και εναλλασσόμενες βάρδιες είναι επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία είναι η διατάραξη του φυσικού κιρκάδιου ρυθμού. Εξαιτίας αυτού, εμφανίζονται πολλά άλλα σωματικά και ψυχικά προβλήματα υγείας.
Διαταραχή φυσικού κιρκάδιου ρυθμού
Οι άνθρωποι είναι ημερήσια όντα και είναι «προγραμματισμένες» να ακολουθούν έναν φυσικό κιρκάδιο ρυθμό που σχετίζεται με τον ήλιο. Γι’ αυτό το λόγο, την αυγή τα επινεφρίδια εκκρίνουν κορτιζόλη. Αυτή η ορμόνη άγχους σηματοδοτεί στο σώμα να ξυπνήσει, ενώ προκαλεί αλυσιδωτή αντίδραση ώστε η επίφυση να εκκινήσει την παραγωγή μελατονίνης, η οποία κορυφώνεται τη νύχτα και σε κάνει να νιώθεις υπνηλία.
Όμως, όταν εργάζεσαι νύχτα, ο φυσικός κιρκάδιος ρυθμός σου παρακάμπτεται, κάτι που μπορεί να σε δυσκολέψει να κοιμηθείς τη μέρα και να νιώθεις εξάντληση την ώρα της εργασίας σου τη νύχτα.
Εκτός από τον κιρκάδιο ρυθμό και τις ορμόνες του ύπνου, όταν αλλάζεις συνεχώς ωράρια σε εναλλασσόμενες βάρδιες, το σώμα συχνά δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Έτσι, αν μια εβδομάδα εργάζεσαι πρωινές βάρδιες και την επόμενη νυχτερινές, δημιουργείται ανισορροπία στον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, που είναι πιο επιβαρυντική ακόμη και από τη σταθερή νυχτερινή εργασία.
Ενθαρρύνει τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες
Η κορτιζόλη και η μελατονίνη δε ρυθμίζουν μόνο τον ύπνο, αλλά και το μεταβολισμό. Όταν δεν κοιμόμαστε επαρκώς, το σώμα παράγει περισσότερη γκρελίνη, την ορμόνη της πείνας. Αυτό μπορεί να σε οδηγήσει στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε θερμίδες και ζάχαρη αντί για πιο υγιεινές επιλογές.
Σε απομονώνει από πολλές κοινωνικές δραστηριότητες
Όταν μιλάμε για υγεία, εστιάζουμε κυρίως στη διατροφή, την άσκηση και τον ύπνο, όμως οι κοινωνικές επαφές και η ικανοποίηση από τη ζωή είναι εξίσου σημαντικές. Αν εργάζεσαι νύχτα, είναι πιο πιθανό να κοιμάσαι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν έχεις παιδιά, ξυπνούν το πρωί όταν εσύ πηγαίνεις για ύπνο και κοιμούνται όταν εσύ πρέπει να ξυπνήσεις για δουλειά. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εξόδους με φίλες που γίνονται κυρίως σαββατοκύριακα ή όταν πρέπει να κοιμάσαι ή να είσαι στη δουλειά.
Η νυχτερινή εργασία δυσκολεύει τη διατήρηση στενών σχέσεων με φίλους και την ποιοτική οικογενειακή ζωή. Στην πραγματικότητα, οι σχέσεις μας επηρεάζουν την ψυχική και σωματική μας υγεία, τις υγιεινές μας συνήθειες και τον κίνδυνο θνησιμότητας.
Γιατί είναι επιβλαβείς οι νυχτερινές και εναλλασσόμενες βάρδιες;
Γενικά, άνδρες και γυναίκες βιώνουν συνέπειες στην υγεία από τη νυχτερινή εργασία. Η εργασία τη νύχτα έχει χαρακτηριστεί καρκινογόνος παράγοντας και συνδέεται με μείωση προσδόκιμου ζωής κατά 11%.
Η νυχτερινή εργασία δεν προκαλεί μόνο πολλά σωματικά προβλήματα, αλλά επηρεάζει και την ψυχική υγεία. Έτσι, οι νυχτερινές εργαζόμενες εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και αυτοκτονικού ιδεασμού.
Δες πώς οι νυχτερινές βάρδιες επηρεάζουν την υγεία:
Διαταραχές ύπνου
Πολλές που εργάζονται νύχτα βιώνουν κακή ποιότητα ύπνου και μείωση των συνολικών ωρών ύπνου. Οι ενήλικες χρειάζονται τουλάχιστον 7-9 ώρες καλού ύπνου, και μελέτες δείχνουν ότι αν κοιμάσαι σταθερά λιγότερες από 6 ώρες αυξάνεται ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2 και πολλά άλλα προβλήματα. Οι διαταραχές ύπνου μπορεί να οδηγήσουν και σε διαταραχές όπως αϋπνία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή υπνοβασία.
Επιδείνωση καρδιαγγειακής υγείας
Οι νυχτερινές εργαζόμενες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και υπέρτασης. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακές αρρυθμίες ή έμφραγμα λόγω της επιβάρυνσης του κυκλοφορικού συστήματος.
Αρνητικές μεταβολικές συνέπειες
Έρευνες δείχνουν ότι η εργασία τη νύχτα μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και αυξημένα περιστατικά διαβήτη τύπου 2. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω διαταραγμένου αισθήματος πείνας και πέψης. Επίσης, το σώμα δυσκολεύεται να χωνέψει τα φαγητά τη νύχτα, όταν ο μεταβολισμός είναι πιο αργός, γεγονός που επηρεάζει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.
Ψυχική υγεία
Υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους, στρες, διαταραχών διάθεσης και ευερεθιστότητας είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσες εργάζονται νύχτα. Μελέτες δείχνουν ότι οι νυχτερινές εργαζόμενες έχουν υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών, κάτι που σχετίζεται με το ότι ο λίγος ύπνος κάτω από 6 ώρες τη νύχτα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ψυχικών διαταραχών και διαταραχών διάθεσης. Επίσης, όσες εργάζονται νύχτα δεν λαμβάνουν αρκετό ηλιακό φως και βιταμίνη D, παράγοντες που συνδέονται με τη γνωσιακή και ψυχική ευεξία.
Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου
Η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο έχει ταξινομήσει τη νυχτερινή εργασία ως πιθανό καρκινογόνο παράγοντα. Έρευνες δείχνουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου μαστού και προστάτη. Επίσης, σχετίζεται με καρκίνο του παχέος εντέρου και των πνευμόνων επειδή οι νυχτερινές εργαζόμενες τείνουν να έχουν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και να καπνίζουν συχνότερα.
Επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες η νυχτερινή εργασία;
Παρότι η νυχτερινή εργασία δεν είναι υγιεινή για κανέναν, οι γυναίκες φαίνεται να υποφέρουν περισσότερο.
Δες πώς:
Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου μαστού
Όπως αναφέρθηκε, η εργασία τη νύχτα έχει ταξινομηθεί ως καρκινογόνος παράγοντας. Οι γυναίκες που εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες έχουν 2,34 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο μαστού σε σύγκριση με όσες εργάζονται ημέρα. Οι ειδικοί συσχετίζουν αυτόν τον αυξημένο κίνδυνο με τη διατάραξη του κιρκάδιου ρυθμού και της παραγωγής μελατονίνης, καθώς η μελατονίνη έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Επίσης, μελέτες σε νοσηλεύτριες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που εργάζονται για 20-30 χρόνια σε νυχτερινές βάρδιες έχουν 30-50% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο μαστού.
Διαταραχές εμμηνορροϊκού κύκλου
Η νυχτερινή εργασία μπορεί να διαταράξει τους φυσιολογικούς ορμονικούς κύκλους που ρυθμίζουν την εμμηνόρροια. Ο κιρκάδιος ρυθμός του σώματος βοηθά στον έλεγχο της έκκρισης αναπαραγωγικών ορμονών όπως η οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Όταν διαταράσσεται αυτός ο ρυθμός, μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες περιόδου, αλλαγές στη ροή και πιο έντονους πόνους. Έρευνες δείχνουν ότι όσες εργάζονται περιστρεφόμενες ή νυχτερινές βάρδιες είναι πιθανότερο να εμφανίσουν ανωμαλίες στην περίοδο από ό,τι οι ημερήσιες εργαζόμενες.
Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη
Μελέτες έδειξαν ότι οι νυχτερινές εργαζόμενες που δουλεύουν τουλάχιστον 2 νύχτες την εβδομάδα έχουν 32% αυξημένο κίνδυνο αποβολής την επόμενη εβδομάδα. Επιπλέον, η νυχτερινή εργασία αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού και μωρών με χαμηλό βάρος. Οι ειδικοί συσχετίζουν τα φαινόμενα αυτά με ορμονικές διαταραχές και αυξημένα επίπεδα στρες.
Ανησυχίες για την ασφάλεια
Η εργασιακή βία κατά των γυναικών εξακολουθεί να είναι συχνή σε πολλούς χώρους εργασίας. Ωστόσο, οι νυχτερινές εργαζόμενες βιώνουν συχνότερα σεξουαλική παρενόχληση, βιασμό ή σεξουαλική επίθεση σε σχέση με τις ημερήσιες εργαζόμενες. Μελέτες σε νοσηλεύτριες διαπίστωσαν ότι όσες δουλεύουν απογευματινές, νυχτερινές ή εναλλασσόμενες βάρδιες είχαν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν επίθεση στο χώρο εργασίας. Επιπλέον, η νυχτερινή εργασία αυξάνει τον κίνδυνο παρενόχλησης ή επίθεσης κατά την προσέλευση ή αποχώρηση από τη δουλειά. Αυτοί οι κίνδυνοι ασφάλειας μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιο στρες και άγχος, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την υγεία.
Πώς να διατηρείς την υγεία σου δουλεύοντας νύχτα;
Αν και τα ευρήματα φαίνονται αποθαρρυντικά, μπορείς να φροντίσεις την υγεία σου δουλεύοντας σε εναλλασσόμενες ή νυχτερινές βάρδιες.
Πρώτα απʼ όλα, δοκίμασε να βελτιώσεις την ποιότητα και τη διάρκεια του ύπνου σου. Δημιούργησε ένα τελείως σκοτεινό περιβάλλον για ύπνο με βαριές κουρτίνες. Χρησιμοποίησε ωτοασπίδες και μάσκα ματιών για να μπλοκάρεις φως και θόρυβο και απόφυγε την έκθεση σε μπλε φως πριν τον ύπνο με ειδικά φίλτρα στις συσκευές. Ακόμη και αν κοιμάσαι μέρα, προσπάθησε να πηγαίνεις για ύπνο την ίδια ώρα κάθε μέρα.
Η υγιεινή διατροφή μπορεί να μειώσει κάποιες αρνητικές επιδράσεις της νυχτερινής εργασίας. Προσπάθησε να καταναλώνεις τα κύρια γεύματα πριν τη βάρδια για να έχεις ενέργεια. Επίλεξε θρεπτικά τρόφιμα και απόφυγε τα βαριά και λιπαρά φαγητά κατά τη βάρδια. Μείνε ενυδατωμένη, αλλά περιόρισε τα υγρά λίγο πριν τον ύπνο. Απόφυγε την καφεΐνη 4-6 ώρες πριν κοιμηθείς. Συζήτησε με τη γιατρό σου αν χρειάζεται να συμπληρώσεις βιταμίνη D εάν δεν εκτίθεσαι αρκετά στον ήλιο.
Η φροντίδα των ορμονών σου είναι βασική. Έκθεσε τον εαυτό σου συχνά στο ηλιακό φως όσο είσαι ξύπνια. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ειδική λάμπα φωτός ώστε να βοηθήσεις στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού σου.
Τέλος, τα μέτρα ασφάλειας θα σε κάνουν να νιώθεις πιο ασφαλής και θα μειώσουν το στρες. Αν γίνεται, κανόνισε ασφαλή μετακίνηση προς και από τη δουλειά, πάρκαρε σε καλά φωτισμένους χώρους ή σκέψου να κάνεις κοινή μετακίνηση με συναδέλφους.
Πώς να βελτιώσεις την υγεία σου δουλεύοντας νύχτα
Η νυχτερινή εργασία είναι απαραίτητη για την κοινωνία μας. Όλες μας οφείλουμε ευγνωμοσύνη σε όσες δουλεύουν νύχτα και παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες. Ως νυχτερινή εργαζόμενη, ίσως ανησυχείς για την υγεία σου. Έχεις δικαίωμα να βάζεις την υγεία και την ευεξία σου σε προτεραιότητα. Ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές ή περιορίζοντας τον χρόνο που εργάζεσαι με βάρδιες μπορείς να ζήσεις υγιέστερα και πιο χαρούμενα.
Κατέβασε το WomanLog τώρα:
