Τρίχες Σώματος
Το ανθρώπινο σώμα είναι φυσικά καλυμμένο με τρίχες, αλλά έχουμε μια μακρά ιστορία υπερπροσπάθειας για την αφαίρεσή τους. Αντίθετα με ορισμένες πεποιθήσεις, η αποτρίχωση εξυπηρετεί καθαρά αισθητικούς σκοπούς. Αυτό κάνει την επιλογή να τις διατηρήσεις ή να τις αφαιρέσεις, δική σου υπόθεση.
Άνδρες και γυναίκες ξυρίζονται, αλλά στις γυναίκες ασκείται μεγαλύτερη κοινωνική πίεση να το κάνουν. Η ιδέα ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν λεία, άτριχη επιδερμίδα έγινε μόδα στις δυτικές κουλτούρες γύρω στην αλλαγή του 20ού αιώνα και από τότε μας το διαφημίζουν συνεχώς.
Υπάρχουν δύο τύποι τριχών στο ανθρώπινο σώμα— οι τρίχες του κεφαλιού ονομάζονται τερματικές ή ανδρογόνες τρίχες, ενώ οι πιο μαλακές, κοντές και συνήθως πιο λεπτές τρίχες στο υπόλοιπο σώμα ονομάζονται χνοώδεις τρίχες (vellus hair). Κατά την εφηβεία, η αύξηση των ανδρογόνων ορμονών στο σώμα κάνει το χνούδι στην ηβική περιοχή και τις μασχάλες να εξελιχθεί σε τερματική τρίχα. Οι τερματικές και οι χνοώδεις τρίχες διαφέρουν και ως προς το χρώμα.
Οι άνδρες συνήθως έχουν περισσότερη τριχοφυΐα λόγω της υψηλότερης παρουσίας ανδρογόνων—στεροειδών ορμονών υπεύθυνων για την ανάπτυξη και το πάχος της τρίχας—όμως αυτό διαφέρει σε κάθε άτομο.
Το κοινωνικό στίγμα γύρω από τις τρίχες του σώματος μας κάνει να πιστεύουμε ότι τα άτομα με εμφανή ή ατημέλητη τριχοφυΐα δεν είναι τόσο καθαρά όσο οι συνομήλικές τους με λεία επιδερμίδα. Ενώ είναι αλήθεια ότι οι μασχαλιαίες και οι ηβικές τρίχες μπορεί να συγκρατούν μόρια και να δημιουργούν εντονότερη οσμή με τον χρόνο, αυτό δεν συμβαίνει άμεσα και με τακτικό ντους ή μπάνιο, η ύπαρξη ή απουσία τριχών δεν επηρεάζει την καθαριότητα. Το αντίθετο μάλιστα. Όπως οι βλεφαρίδες μας, οι τρίχες του σώματος λειτουργούν ως φυσικό φράγμα προστασίας από ρύπους και βακτήρια. Οι τρίχες κάθε σημείου του σώματος είναι προσαρμοσμένες να προστατεύουν συγκεκριμένα την περιοχή που καλύπτουν.
Η ιστορία του ξυρίσματος
Το ξύρισμα δεν είναι σημάδι των καιρών μας. Υπάρχουν ενδείξεις για ξύρισμα ήδη από το 30.000 π.Χ. Αλλά γιατί; Γιατί τότε υπήρχε η ανάγκη για ξύρισμα, και γιατί τους απασχολεί και σήμερα;
Αν κοιτάξουμε στην ιστορία διαφορετικών κουλτουρών, διαπιστώνουμε ότι η εμφάνιση σχετίζεται με την ένταξη σε μια ομάδα ή κοινωνική τάξη. Το μήκος των μαλλιών ή των γενιών δήλωνε κοινωνική θέση και status. Για παράδειγμα, τα γένια των Αιγύπτιων φαραώ δήλωναν τη θεϊκή ιδιότητά τους—και ήταν εντελώς ψεύτικα. Το γένι ήταν σύμβολο, δεν χρειαζόταν να είναι αληθινό. Μάλιστα, μερικοί φαραώ ήταν γυναίκες και επίσης φορούσαν γενειάδα. Κάτω όμως από αυτή την ψεύτικη γενειάδα βρισκόταν συνήθως ένα καθαρό ξυρισμένο πρόσωπο. Το να πετύχει κάποια λεία επιδερμίδα με τα μέσα της εποχής ήταν δύσκολο και χρονοβόρο—γι' αυτό και έγινε σύμβολο κοινωνικής τάξης.
Αντίθετα, οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι η πλούσια γενειάδα ήταν δείγμα σοφίας και ανδρισμού. Ήταν πηγή υπερηφάνειας και έκοβαν τα γένια τους μόνο σε πένθος ή έντονη θλίψη. Αν κάποιος άλλος τους έκοβε τα γένια ήταν μεγάλη ντροπή. Ωστόσο, η μόδα των γενιών εξαφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα όταν οι στρατιώτες διαπίστωσαν ότι τα γένια ήταν μειονέκτημα στη μάχη—αν ο εχθρός σε άρπαζε από τα γένια, μπορούσε να σε ελέγξει.
Οι γυναίκες έχουν δει να εναλλάσσονται δεκάδες μόδες ως προς το ξύρισμα, ανάλογα με το αισθητικό πρότυπο κάθε εποχής. Επί Κλεοπάτρας, χρησιμοποιούσαν πάστα ζάχαρης για αποτρίχωση, παρόμοια με το σημερινό sugaring ή κερί. Την ελισαβετιανή εποχή, οι γυναίκες ξύριζαν τα φρύδια τους ώστε να φαίνονται πιο ψηλά τα μέτωπά τους!
Η σύγχρονη εποχή του ξυρίσματος ξεκίνησε στις αρχές του 1900. Η άτριχη εμφάνιση ταυτίστηκε με τη θηλυκότητα και την ελκυστικότητα χάρη στις προσπάθειες τριών βιομηχανιών που επεδίωκαν το κέρδος—της γυναικείας μόδας, της ανδρικής ξυριστικής και των γυναικείων περιοδικών. Το λείο δέρμα έγινε μόδα με τις πιο απελευθερωτικές ενδυμασίες, τα κοντά μανίκια και τα ψηλότερα στριφώματα. Η οπτική μας για την τριχοφυΐα έχει διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διαφήμιση.
Η πρακτικότητα είναι ένα θέμα, αλλά η αμηχανία είναι κοινωνικό φαινόμενο—νιώθουμε αμηχανία μόνο όταν οι άλλοι μας ντροπιάζουν άμεσα ή έμμεσα για τη συμπεριφορά μας. Σήμερα γίνεται συχνά λόγος ότι οι γυναίκες είναι ελεύθερες να επιλέξουν αν θα ξυριστούν ή όχι, όμως απέχουμε πολύ από το να θεωρείται αποδεκτό το να αφήνεις τις τρίχες σου.
Η αθωότητα της ατριχίας
Γιατί θεωρείται ελκυστική μια άτριχη γυναίκα; Είναι αποτέλεσμα ενός άκρως διαφημισμένου trend που έγινε κοινωνικός κανόνας, ή υπάρχει και κάτι άλλο;
Η τριχοφυΐα θεωρείται ακατέργαστη—ακόμη και ζωώδης. Αυτό είναι αποδεκτό στους άνδρες, όχι στις γυναίκες. Σημαντικό στοιχείο εδώ είναι η αντίληψη της γυναίκας ως ενήλικης. Οι γυναίκες έχουν φυσικά τριχωτές μασχάλες—εκτός από την παιδική ηλικία. Ξέρουμε ότι η εμφάνιση τριχών είναι φυσικό κομμάτι της εφηβείας. Παρ' όλ' αυτά, το να δούμε ενήλικη γυναίκα με τρίχες φαίνεται... περίεργο. Ο πολιτισμός μας ανέπτυξε απέχθεια για τις τρίχες στο σώμα της ενήλικης γυναίκας. Η προώθηση της λείας επιδερμίδας ενθαρρύνει τις γυναίκες να διατηρούν ανώριμα, προεφηβικά χαρακτηριστικά.
Αν η τριχοφυΐα είναι ζωώδης, η ατριχία συμβολίζει το παιδικό. Οι συνειρμοί αυτοί συντηρούν ένα επικίνδυνο αφήγημα όπου οι γυναίκες δεν θεωρούνται αυτόνομες ενήλικες με δική τους βούληση. Η εμμονή με την ατριχία επιτρέπει να σεξουαλικοποιούνται νεότερα κορίτσια, μιας και σωματικά δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο ξυρισμένο σώμα μιας γυναίκας και ενός ανήλικου κοριτσιού. Ενισχύει την ιδέα ότι οι γυναίκες είναι αφελείς, αδύναμες, εύκολα χειραγωγήσιμες—σαν παιδιά. Και παράλληλα προωθεί την αντίληψη πως το κορίτσι είναι εξίσου υπεύθυνο όσο και μια ενήλικη γυναίκα για τη σεξουαλικοποίησή της.
Η πορνογραφία επίσης εντείνει την ψευδαίσθηση ότι η γυναικεία ατριχία είναι ο κανόνας. Αποτελώντας βασική πηγή έκθεσης στη γύμνια για τους εφήβους, η πορνογραφία διαμορφώνει προσδοκίες άσχετες με την πραγματικότητα. Το ανδρικό βλέμμα που αντικειμενοποιεί και σεξουαλικοποιεί τις γυναίκες δεν είναι βιολογικό, αλλά αποτέλεσμα πολιτισμικής επιβολής. Αν το πορνό παρουσιάζει τις γυναίκες με συγκεκριμένο τρόπο, η κοινωνία το υιοθετεί ως αλήθεια και προσπαθεί να μιμηθεί το ψεύτικο και ανέφικτο πρότυπο. Τα νέα κορίτσια μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι για να είναι επιθυμητή μια γυναίκα, πρέπει να είναι άτριχη.
Πολλές γυναίκες πλέον αναγνωρίζουν ότι η ατριχία συνδέεται με τη συστημική αντικειμενοποίηση και αποφασίζουν να μην ξυρίζονται ως στάση διαμαρτυρίας. Ωστόσο, αυτό μερικές φορές οδηγεί στο να ντροπιάζονται όσες συνεχίζουν να ξυρίζονται γιατί δήθεν συναινούν στην καταπίεση των γυναικών—μια νέα μορφή καταπίεσης. Το ζητούμενο δεν είναι να σταματήσουν όλες οι γυναίκες να ξυρίζονται, αλλά να υπάρχει πραγματική ελευθερία για κάθε μία.
Μέθοδοι αποτρίχωσης
Αν προτιμάς να αφαιρείς τις τρίχες του σώματός σου, υπάρχουν πολλές επιλογές. Αυτές είναι οι πιο συχνές:
Για καλύτερα αποτελέσματα, ξεκίνα πάντα σε καθαρή – ιδανικά απολεπισμένη – επιδερμίδα.
Ξύρισμα με ξυραφάκι, κατά προτίμηση με 4 λεπίδες ή περισσότερες, είναι αποτελεσματικός τρόπος αφαίρεσης των περισσοτέρων τριχών του σώματος. Ειρωνικά, τα ανδρικά ξυραφάκια συχνά λειτουργούν καλύτερα από τα γυναικεία. Χρησιμοποίησε αφρό ή τζελ ξυρίσματος ώστε να μαλακώσει η τρίχα και να αποφευχθεί ξηρότητα στο δέρμα. Οι ηλεκτρικές ξυριστικές συσκευές αποτελούν εναλλακτική. Σημαντικό είναι να διατηρείς τις λεπίδες σου καθαρές και να τις αλλάζεις συχνά, όποια μέθοδο κι αν διαλέξεις. Μετά το ξύρισμα, οι τρίχες επανεμφανίζονται γρήγορα—μέσα σε λίγες μέρες.
Αποτρίχωση με κερί γίνεται τοποθετώντας ζεστό κερί σε λωρίδες πάνω στο δέρμα, το οποίο αφαιρείται απότομα μαζί με τις τρίχες που παγιδεύονται μέσα του. Το κερί ζεσταίνει και μαλακώνει τους θύλακες, διευκολύνοντας την αφαίρεση τρίχας από τη ρίζα σε μεγαλύτερες επιφάνειες. Το Brazilian wax είναι εκτεταμένη αποτρίχωση στην ηβική περιοχή. Η μέθοδος είναι γρήγορη αλλά επώδυνη, και δεν εφαρμόζεται εύκολα σε όλα τα σημεία, όπως τις μασχάλες, ειδικά στο σπίτι. Επειδή οι τρίχες αφαιρούνται μαζί με το θυλάκιο, αργούν να μεγαλώσουν και το δέρμα μένει λείο για αρκετές εβδομάδες. Για να είναι αποτελεσματική η αποτρίχωση με κερί, οι τρίχες πρέπει να έχουν μήκος περίπου 0,6 εκ. Το sugaring (αποτρίχωση με ζάχαρη) βασίζεται στην ίδια τεχνική αλλά με ζεστασμένο μείγμα ζάχαρης αντί για κερί.
Αποτρίχωση με κρέμες (αποτριχωτικές) διαλύει τις τρίχες σε επίπεδο θυλακίου, αφήνοντας υπολείμματα που φεύγουν εύκολα. Οι αποτριχωτικές κρέμες μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες σε ευαίσθητα δέρματα και, όπως και με το κερί, η τρίχα αργεί να επανεμφανιστεί καθώς πρέπει να επανασχηματιστεί ο θύλακας. Είναι ανώδυνη μέθοδος, χρειάζεται όμως περίπου 15 λεπτά για να δράσει η κρέμα.
Αποτρίχωση με λέιζερ. Οι επαγγελματικές συνεδρίες λέιζερ στοχεύουν τους θύλακες και μπορούν, σε αρκετές συνεδρίες, να μειώσουν την τριχοφυΐα για έως και έναν χρόνο. Είναι δημοφιλής και ασφαλής αλλά όχι οικονομική μέθοδος.
Για μικρότερες περιοχές και πιο λεπτές τρίχες, τσιμπιδάκι και κλωστή είναι καλές επιλογές. Το τσιμπιδάκι (αποτρίχωση με τσιμπιδάκι) αφαιρεί μεμονωμένες τρίχες και χρησιμοποιείται κυρίως για τα φρύδια και μικρά σημεία. Η κλωστή χρησιμοποιεί στριφτά νήματα για να τραβήξουν τρίχες μεμονωμένα ή σε ομάδα. Η φροντίδα και το σωστό σχημάτισμα ονομάζεται περιποίηση (grooming).
Ίσως έχεις ακούσει ότι αν ξυριστείς, όταν ξαναβγούν οι τρίχες θα είναι μακρύτερες, πιο σκούρες και πυκνότερες. Το ξύρισμα όντως ενδέχεται να διεγείρει την τρίχα, και αρχικά μπορεί να φανεί πιο σκούρη, αλλά δεν επανέρχεται ποτέ πιο μακριά ή γερή. Αυτό είναι μύθος.
Ορισμένες προειδοποιήσεις:
- Όλες οι αποτριχωτικές διαδικασίες πρέπει να γίνονται είτε μόνη σου, είτε από επαγγελματία. Το να ξυρίζεις ή να αποτριχώνεις άλλον είναι πολύπλοκο.
- Χρησιμοποίησε το δικό σου ξυραφάκι. Θεώρησέ το όπως την οδοντόβουρτσά σου—δεν μοιράζεται.
- Άφησε τις τρίχες στο στήθος σου ήσυχες. Το στήθος είναι επιρρεπές σε μολύνσεις από εγκλωβισμένες τρίχες. Είναι δελεαστικό να τραβήξεις ή να ξυρίσεις αυτές τις λίγες τρίχες γύρω από τη θηλή, αλλά καλύτερα άφησέ τες.
Θέλω να έχω τρίχες;
Η ατριχία αποτελεί πρότυπο ομορφιάς εδώ και έναν αιώνα και έχει διαποτίσει βαθιά τις κοινωνικές αντιλήψεις για τις γυναίκες. Παρόλα αυτά, όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να αφήνουν τις τρίχες τους. Κάποιες το κάνουν ως πολιτική πράξη, άλλες γιατί απλώς δεν το επιθυμούν.
Από την άλλη πλευρά, η αποτρίχωση είναι πολύ συχνή και δεν εγκυμονεί ιδιαίτερους κινδύνους, εκτός ίσως από μια μικρή ανεπιτυχία ή μια εγκλωβισμένη τρίχα. Δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος να αντιτίθεται κανείς στην αποτρίχωση. Όμως η πίεση που νιώθουν οι γυναίκες να είναι άτριχες μπορεί και πρέπει να αμφισβητηθεί. Η ενημέρωση για την ιστορία του ξυρίσματος βοηθά να προστατέψουμε τις επόμενες γενιές από άσκοπες κοινωνικές πιέσεις.
Η προτίμησή σου είναι προσωπική υπόθεση. Είτε αφήνεις τις τρίχες σου, είτε τις αφαιρείς, βεβαιώσου ότι κάνεις την επιλογή για εσένα. Δεν υπάρχει σωστή ή λάθος απάντηση.
Μπορείς να παρακολουθείς τον κύκλο σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
