Ελεύθερη Αιμορραγία: Τι Είναι, Κίνδυνοι και Οφέλη
Εμμηνόρροια—είναι ευλογία, κατάρα ή απλώς ταλαιπωρία; Όπως και αν το δούμε, η εμμηνόρροια αποτελεί ένδειξη αναπαραγωγικής υγείας. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να αγκαλιάσουν την φυσική ροή του εμμηνορροϊκού τους αίματος.
Το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας στηρίζει τις γυναίκες που επιλέγουν να μην χρησιμοποιούν προϊόντα περιόδου όπως ταμπόν, σερβιέτες ή κυπελλάκια εμμήνου ρύσεως και αντίθετα αφήνουν το αίμα τους να κυλά ελεύθερα. Ξεκίνησε ως διαμαρτυρία ενάντια στη ντροπή και τη διάκριση γύρω από την περίοδο, αλλά σήμερα η ελεύθερη ροή στο σπίτι και σε δημόσιους χώρους αποτελεί τρόπο ζωής για πολλές. Πολλές γυναίκες ανεβάζουν φωτογραφίες τους με αίμα να λεκιάζει τα ρούχα ή το κρεβάτι τους για να δείξουν πως το αίμα της περιόδου δεν είναι βρώμικο και πως η εμμηνόρροια είναι ένα φυσιολογικό, υγιές κομμάτι της ζωής για το μισό πληθυσμό του κόσμου.
Πότε ξεκίνησε το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας;
Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς πότε οι γυναίκες άρχισαν να απορρίπτουν τα ταμπόν και τις σερβιέτες και να αγκαλιάζουν τη φυσική ροή του έμμηνου αίματός τους. Σε κάποιους πολιτισμούς, αυτή η πρακτική υπάρχει εδώ και αιώνες, αλλά στον σύγχρονο κόσμο η ελεύθερη αιμορραγία έγινε κίνημα μόλις πρόσφατα. Στις αρχές του 2000, κάποιες γυναίκες άρχισαν να υποστηρίζουν πως το δικαίωμα στην ελεύθερη αιμορραγία ανήκει σε κάθε εμμηνορροούσα που το επιθυμεί. Χρειάστηκαν σχεδόν δέκα χρόνια μέχρι να ξεσπάσει σκάνδαλο μισογυνισμού στην πλατφόρμα 4chan, όταν κάποιοι χρήστες άρχισαν να χλευάζουν τις φεμινίστριες και το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας. Στόχος τους ήταν να ταπεινώσουν τις γυναίκες που λεκιάζουν τα ρούχα τους, αλλά αντίθετα, η απέχθειά τους ένωσε μια κοινότητα που αποδέχεται το σώμα της χωρίς να ζητά συγγνώμη και αιμορραγεί ελεύθερα.
Το 2015, η νεαρή Kiran Gandhi ετοιμαζόταν να τρέξει τον Μαραθώνιο του Λονδίνου μετά από ενάμιση χρόνο προπόνησης, όταν αντιλήφθηκε ότι της ήρθε περίοδος. Με ελάχιστες και καθόλου καλές επιλογές, αποφάσισε να αιμορραγήσει ελεύθερα και να τρέξει παρ’ όλα αυτά. Η απόφασή της έγινε γνωστή στα ΜΜΕ, και η Kiran αρνήθηκε τη ντροπή, διεκδικώντας ενημέρωση για τις διακρίσεις κατά γυναικών και κοριτσιών, τη διαφάνεια για τα τοξικά συστατικά σε ταμπόν και σερβιέτες, τη μη δίκαιη φορολόγηση των προϊόντων περιόδου και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των απορριμμάτων περιόδου. Το παράδειγμά της ενέπνευσε κι άλλες να συμμετάσχουν. Σήμερα, η υπεράσπιση της ελεύθερης αιμορραγίας έχει μετατραπεί σε ένα ισχυρό κίνημα ενάντια στη ντροπή, τις διακρίσεις και την άδικη φορολόγηση της περιόδου.
Τι πρεσβεύει το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας;
Παρά το γεγονός ότι κάθε εμμηνορροούσα διαχειρίζεται με τον δικό της τρόπο την υγιεινή περιόδου, το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο (PMS) και την ανακούφιση του πόνου, δεν γίνονται όλες ακτιβίστριες. Ίσως, όμως, αξίζει να προσέξουμε όσες υψώνουν τη φωνή τους. Αυτοί είναι οι πιο συχνοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι συμμετέχουν στο κίνημα.
Διακριτική φορολόγηση. Το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού έχει, είχε ή θα έχει εμμηνόρροια ή έχει περάσει εμμηνόπαυση. Κατά μέσο όρο, μια γυναίκα που ζει στις ΗΠΑ ξοδεύει περίπου $18.000 σε προϊόντα περιόδου και αναπαραγωγικής υγείας κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ένα σημαντικό ποσό, ακόμα και για όσες έχουν άνεση, ενώ για γυναίκες που ζουν σε φτώχεια, μπορεί να σημαίνει αποκλεισμό από καθημερινές δραστηριότητες επειδή δεν έχουν πρόσβαση στα απαραίτητα προϊόντα.
Η προσιτή φροντίδα περιόδου είναι ανθρώπινο δικαίωμα, όμως σε πολλές χώρες τα προϊόντα περιόδου φορολογούνται ως είδη πολυτελείας. Όταν κάποια δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά τα κατάλληλα προϊόντα, οι ευκαιρίες της για εκπαίδευση και εργασία μειώνονται δραστικά. Συχνά χάνει σχολείο ή εργασία για να αποφύγει τη ντροπή και τη διάκριση, και η ισότητα πάει χαμένη. Μερικές χώρες, όπως η Ινδία, η Κένυα και η Αυστραλία έχουν καταργήσει τη φορολόγηση στα ταμπόν, ενώ άλλες, όπως η Γερμανία και η Ιρλανδία, την έχουν μειώσει.
Προστασία περιβάλλοντος. Είναι γνωστό πως τα συμβατικά προϊόντα περιόδου ρυπαίνουν τον πλανήτη μας – αλλά το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι νομίζουμε. Μόνο στις ΗΠΑ καταναλώνονται 19 δισεκατομμύρια προϊόντα μιας χρήσης κάθε χρόνο. Τα περισσότερα καταλήγουν σε χωματερές και δεν μπορούν να ανακυκλωθούν. Το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας ζητά από τις εταιρίες να μειώσουν τα πλαστικά και τα μη βιοδιασπώμενα συστατικά και ενθαρρύνει όσες μπορούν να κάνουν φιλικότερες προς το περιβάλλον επιλογές.
Ανησυχίες για την υγεία. Εκτός του ότι τα προϊόντα περιόδου ρυπαίνουν το περιβάλλον, μπορούν και να βλάψουν το σώμα μας. Πολλά περιέχουν επιβλαβείς χημικές ουσίες, σκληρά αρώματα, λευκαντικά κι ακόμα και εντομοκτόνα αν το βαμβάκι δεν είναι οργανικό—χωρίς να αναγράφονται πάντα στη συσκευασία. Ακόμα και σε μικρές ποσότητες κάποιες ουσίες μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες ή να αυξήσουν τις πιθανότητες για λοιμώξεις όπως βακτηριακή κολπίτιδα ή μυκητίαση.
Ένας ακόμη λόγος προσεκτικής επιλογής προϊόντων είναι το σύνδρομο τοξικού σοκ (TSS). Προκαλείται από εξωτοξίνες που παράγονται από βακτήρια Streptococcus ή Staphylococcus. Και άνδρες και γυναίκες μπορούν να νοσήσουν, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν εμμηνορροούσες. Οι λοιμώξεις αυτές αναπτύσσονται σε βαθιές πληγές ή εγκαύματα, αλλά τα υπεραπορροφητικά ταμπόν αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου (όπως και τα διαφράγματα, σε μικρότερο βαθμό). Το TSS μπορεί να προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστική ανεπάρκεια, διαταραχές πηκτικότητας και ακόμη και θάνατο σε 5–15% των περιπτώσεων. Όμως, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες και η πρόγνωση είναι καλή εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα. Αν χρησιμοποιείς ταμπόν—είναι πολύ πρακτικά—μην ανησυχείς, απλώς άλλαζέ τα συχνά και απόφυγε τα υπεραπορροφητικά.
Οφέλη της ελεύθερης αιμορραγίας
Μείωση αποβλήτων προϊόντων περιόδου. Όσο λιγότερα καταναλώνεις, τόσο το καλύτερο για το περιβάλλον και το πορτοφόλι σου. Ακόμα κι αν φοράς κάτι στις πιο βαριές ημέρες της περιόδου, η ελεύθερη αιμορραγία στις πιο ελαφριές ημέρες μπορεί να σε βοηθήσει να εξοικονομήσεις σημαντικά χρήματα.
Καταρρίπτοντας το στίγμα. Αν και το κίνημα της ελεύθερης αιμορραγίας εξακολουθεί να συναντά αντιστάσεις (κυρίως από όσες δεν εμμηνορροούν), τα ζητήματα που θίγει είναι σημαντικά για όλες μας. Η καταπολέμηση του στίγματος γύρω από την περίοδο προσφέρει πραγματικά ψυχολογικά και υλικά οφέλη στην κοινωνία και συμβάλλει επίσης στη φυσιολογικοποίηση μικρών πραγμάτων—όπως το να έχεις μαζί σου σερβιέτα δημόσια ή να μιλάς ανοιχτά για το πώς νιώθεις όταν έχεις περίοδο.
Οφέλη για την υγεία. Η ελεύθερη αιμορραγία εξαλείφει τον κίνδυνο για σύνδρομο τοξικού σοκ και την ευαισθησία στα βλαβερά συστατικά ορισμένων προϊόντων περιόδου. Επίσης, αρκετές γυναίκες δηλώνουν ότι η περίοδός τους διαρκεί λιγότερο και η δυσφορία είναι πιο ήπια όταν αιμορραγούν ελεύθερα. Αν και δεν υπάρχουν ακόμα επιστημονικές μελέτες, οι μαρτυρίες αυτές δεν μας εκπλήσσουν, καθώς το αίμα της περιόδου προορίζεται να αποβληθεί από το σώμα ως προετοιμασία για τον νέο κύκλο.
Μειονεκτήματα μη χρήσης προϊόντων περιόδου
Λεκέδες αίματος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελεύθερης αιμορραγίας είναι η ταλαιπωρία των λεκέδων. Πώς μπορείς να προστατεύσεις τα ρούχα και τα έπιπλά σου; Οι λεκέδες αφαιρούνται από τα ρούχα αν τα βουτήξεις γρήγορα σε κρύο νερό και τα πλύνεις με σαπούνι, αλλά οι λεκέδες στα έπιπλα αφαιρούνται πιο δύσκολα. Μερικές κάθονται σε πετσέτες ή φοράνε ειδικά ρούχα για να μετριάζουν το πρόβλημα.
Ασθένειες που μεταδίδονται μέσω αίματος. Αν και σπάνιο, το αίμα της περιόδου μπορεί να μεταφέρει ασθένειες όπως η ηπατίτιδα C και η ηπατίτιδα Β, που επιβιώνουν για μέρες ή και εβδομάδες εκτός σώματος. Αυτό σημαίνει ότι η ελεύθερη αιμορραγία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών. Μην αφήνεις το αίμα σου για να το καθαρίσει κάποια άλλη.
Υγιεινή. Αν αποφασίσεις να δοκιμάσεις την ελεύθερη αιμορραγία, φρόντισε να αλλάζεις τα ρούχα σου τακτικά. Όταν το αίμα εκτίθεται στον αέρα, γρήγορα αναπτύσσονται βακτήρια που προκαλούν δυσάρεστες οσμές. Διάβασε περισσότερα για το πώς να νιώθεις φρεσκάδα κατά την περίοδο.
Βασικά για την ελεύθερη αιμορραγία
Ξεκίνα στο σπίτι. Ύστερα από αιώνες ντροπής και στίγματος γύρω από την περίοδο, φαντάζει περίεργο (τουλάχιστον) το να μη χρησιμοποιείς τίποτα. Για αρχάριες, ίσως είναι καλύτερο να αρχίσεις στο σπίτι ή όπου νιώθεις πιο άνετα. Δοκίμασέ το και δες πώς αισθάνεσαι. Αν νιώθεις εντάξει στο σπίτι, δοκίμασε σιγά-σιγά και έξω.
Μια πετσέτα είναι χρήσιμη. Όταν έχεις ελεύθερη αιμορραγία στο σπίτι, προστάτεψε τα έπιπλά σου με μια χοντρή πετσέτα διπλωμένη ώστε να έχεις στρώσεις. Έτσι, αιμορραγείς ελεύθερα χωρίς να λερώνεις. Εκτός σπιτιού, φόρεσε πολλά εσώρουχα ή βγες μόνο όταν έχεις πολύ ελαφριά ροή.
Σεβασμός στους δημόσιους χώρους. Έχεις δικαίωμα να διαχειριστείς την εμμηνόρροιά σου όπως θέλεις, αλλά σεβάσου και τις άλλες. Αν χρησιμοποιείς λεωφορείο ή μοιράζεσαι γραφείο, διατήρησε πάντα τον χώρο σου καθαρό.
Δοκίμασε εσώρουχα περιόδου. Τα εσώρουχα περιόδου αποτελούνται από στρώσεις απορροφητικού και αντιβακτηριακού υλικού που προστατεύει από διαρροές και οσμές, επιτρέποντάς σου να αιμορραγείς ελεύθερα χωρίς να λεκιάζεις τα ρούχα σου. Υπάρχουν και κολάν ή παντελόνια γιόγκα με την ίδια τεχνολογία. Ορισμένες διαφωνούν, άλλες συμφωνούν ότι μπορείς να φοράς τέτοια εσώρουχα και να θεωρείσαι ελεύθερη αιμορραγούσα—εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο το κάνεις.
Συμπέρασμα
Παραλλαγές αυτής της φράσης κυκλοφορούν διαδικτυακά. Αιώνες στίγματος και μύθων γύρω από την περίοδο έχουν προκαλέσει τέτοια ζημιά που ακόμη και σήμερα πολλές εξακολουθούν να ντρέπονται για το σώμα τους όταν έχουν περίοδο. Εναπόκειται σε εμάς να αντιμετωπίσουμε το διαγενεακό αυτό τραύμα. Ίσως η ελεύθερη αιμορραγία να βοηθήσει να θυμηθούμε πως η περίοδος είναι μια φυσική και υγιής διαδικασία.
Μπορείς να παρακολουθείς την περίοδό σου με το WomanLog. Κατέβασε το WomanLog τώρα:
